ΟΙ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΠΑΛΑΙΑΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ

 

 

ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΓΑΔ

 

Ο ΓΑΔ

 

Ο πατριάρχης Γαδ

Ο Γαδ ήταν ο έβδομος γιος του Ιακώβ, πρωτότοκος από τη Ζελφά, δούλη της Λείας (Γένεση 30,9-11. 35,23). Γεννήθηκε στη Μεσοποταμία. Το όνομά του στα εβραϊκά σημαίνει "ευτυχία" και είναι σχετικό με τα λόγια της Λείας "είμαι ευτυχής".

Αδερφός του Γαδ από τη Ζελφά ήταν ο Ασήρ, ενώ από άλλη μάνα, ήταν ο Ρουβήν, ο Ιούδας, ο Συμεών, ο Λευΐ, ο Ισσάχαρ, ο Ζαβουλών, ο Δαν, ο Νεφθαλίμ, ο Ιωσήφ, ο Βενιαμίν και η Δείνα (Γένεση 29,31-35. 30,1-24. Γένεση 35,22-26. Α' Παραλειπομένων 2,1-2).

Ο Γαδ είχε επτά γιούς, τον Σαφών (Σιφών), τον Αγγί ή Αγγίς, τον Σαυνίς ή Σουνί, τον Θασοβάν ή Εζενί (Εσβών ή Οζνί), τον Αηδείς ή Αδδί (Ηρί), τον Αροειδείς ή Αροαδί (Αροδί ή Αρώδ) και τον Αρεηλείς ή Αριήλ (Αριηλί) (Γένεση 46,16. Αριθμοί 26,24-26).

 

 

Ο ΓΑΔ, Τ' ΑΔΕΡΦΙΑ ΤΟΥ ΚΑΙ Ο ΙΩΣΗΦ

 

Μαζί με τ' αδέρφια του θέλησαν να σκοτώσουν τον Ιωσήφ στη στη Δωθάν, βόρεια της Συχέμ, και γι' αυτό τον πέταξαν σ' ένα ξεροπήγαδο. Κατόπιν τον πούλησαν στους Μαδιανίτες (Ισμαηλίτες) εμπόρους που πήγαιναν στην Αίγυπτο. Μετά πήραν το χιτώνα του Ιωσήφ, έσφαξαν ένα κατσίκι και τον έβαψαν με το αίμα του. Μετά έστειλαν τον χιτώνα και τον παρουσίασαν στον πατέρα τους, και του μήνυσαν ότι κάποιο άγριο θηρίο τον σκότωσε (Γένεση 37,12-32).

 

Αργότερα, όταν στη Χαναάν έπεσε πείνα, ο Γαδ και ο Ασήρ συνόδευσαν τα αδέρφια τους στην Αίγυπτο για να αγοράσουν σιτάρι. Άρχοντας στην Αίγυπτο εκείνη την εποχή ήταν ο Ιωσήφ και αυτός προσωπικά πουλούσε το σιτάρι σε όλους τους ξένους. Όταν έφτασαν οι γιοι του Ιακώβ στην Αίγυπτο δεν τον αναγνώρισαν και τον προσκύνησαν ως τη γη. Εκείνος τους αναγνώρισε, δεν τους φανερώθηκε και τούς μίλησε σκληρά. Στη συνέχεια τους κατηγόρησε ότι μπήκαν ως κατάσκοποι στην Αίγυπτο. Τους έβαλε λοιπόν στη φυλακή όλους μαζί για τρεις μέρες. Την τρίτη μέρα τους έδωσε σιτάρι και τους ζήτησε να του φέρουν και το μικρότερο αδερφό τους  (Γένεση κεφ. 42,1-24).

 

Όταν επέστρεψαν στον πατέρα τους τον Ιακώβ, στη Χαναάν, του διηγήθηκαν όλα όσα είχαν συμβεί στην Αίγυπτο. Ο Ιακώβ βέβαια αρνήθηκε να στείλει στην Αίγυπτο τον Βενιαμίν (Γένεση 42,25-38).

Η πείνα όμως δυνάμωνε στη Χαναάν κι όταν στην οικογένεια του Ιακώβ σώθηκε όλο το σιτάρι, ο Ιακώβ είπε στους γιούς του να ξαναπάνε πάλι στην Αίγυπτο. Ο Ιακώβ παρά τις αντιρρήσεις του να στείλει τον Βενιαμίν με τους αδερφούς του, πείστηκε από τις εγγυήσεις του Ιούδα, ότι θα είναι υπεύθυνος για την ασφάλεια του.

 

Οι γιοί του Ιακώβ έφτασαν στην Αίγυπτο και παρουσιάστηκαν στον Ιωσήφ. Όταν ο Ιωσήφ είδε ότι είχαν μαζί τους το Βενιαμίν, τους οδήγησε στο σπίτι του και τους φιλοξένησε.

Τ' αδέρφια του Ιωσήφ κάθισαν απέναντι του κατά σειρά ηλικίας, από τον μεγαλύτερο ως τον μικρότερο. Και έκπληκτοι κοίταζαν ο ένας τον άλλο. Ο Ιωσήφ διέταξε να τους προσφέρουν από τα φαγητά που είχε στο δικό του τραπέζι. Ήπιαν μαζί του και μέθυσαν (Γένεση κεφ. 43).

 

Ο Ιωσήφ γέμισε τα σακιά των αδερφών του με τρόφιμα και έβαλε χρήματα στο σακί του καθενός. Στο άνοιγμα του σακιού του Βενιαμίν, μαζί με τα χρήματα έβαλε και το ποτήρι μου το ασημένιο. Το πρωί μόλις χάραξε, τους άφησαν να φύγουν. Όταν βγήκαν από την πόλη, αλλά πριν απομακρυνθούν, ο Ιωσήφ έστειλε απόσπασμα να πάει να τους προλάβει και να τους κατηγορήσει ότι πήραν το ποτήρι του.

Οι άντρες του Ιωσήφ τους πρόλαβαν και άρχισαν την έρευνα ξεκινώντας από τον μεγαλύτερο και τέλειωσε με τον νεότερο. Το ποτήρι βρέθηκε στο σακί του Βενιαμίν. Τότε τα αδέρφια του έσκισαν τα ρούχα τους, ξαναφόρτωσαν τα ζώα τους και γύρισαν πίσω στην πόλη (Γένεση κεφ. 44,1-13). 

 

Ο Ιωσήφ ήταν ακόμα στο σπίτι του, όταν έφτασαν εκεί τ' αδέρφια του. Και έπεσαν μπροστά του στο έδαφος. Τότε ο Ιωσήφ τους είπε πως ο άνθρωπος στον οποίο βρέθηκε το ποτήρι, αυτός θα γίνει δούλος του.

Πήρε το λόγο ο Ιούδας και του είπε πως αν γυρίσουν πίσω στον πατέρα τους και δεν είναι μαζί τους ο Βενιαμίν τότε εκείνος θα πεθάνει  (Γένεση κεφ. 44,14-34).

Ο Ιωσήφ δεν μπορούσε πια να συγκρατηθεί και τους φανερώθηκε, ξεσπώντας σ' ένα δυνατό κλάμα. Μετά φίλησε όλους τους αδερφούς του κλαίγοντας (Γένεση κεφ. 45,1-15).

 

Μετά τον θάνατο του Ιακώβ, ο Γαδ και ο Ασήρ μαζί με τ' αδέρφια τους, φοβήθηκαν μήπως ο Ιωσήφ τους φερθεί εχθρικά και τους ανταποδώσει το κακό που του είχαν κάνει. Γι' αυτό πήγαν στον Ιωσήφ, έπεσαν μπροστά του και τον παρακάλεσαν να τους συγχωρήσει. Του υπενθύμισαν το μήνυμα του πατέρα τους να συγχωρήσει την αμαρτία των αδερφών του και την ανομία τους για το μεγάλο κακό που του έκαναν. Όταν ο Ιωσήφ άκουσε αυτά τα λόγια έκλαψε και τους καθησύχασε (Γένεση 50,15-21).

 

 

ΑΛΛΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΓΑΔ

 

Όταν ο Ιακώβ πήγε στην Αίγυπτο να συναντήσει τον Ιωσήφ, ο Γαδ είχε επτά γιούς, τον Σαφών (Σιφών), τον Αγγί ή Αγγίς, τον Σαυνίς ή Σουνί, τον Θασοβάν ή Εζενί (Εσβών ή Οζνί), τον Αηδείς ή Αδδί (Ηρί), τον Αροειδείς ή Αροαδί (Αροδί ή Αρώδ) και τον Αρεηλείς ή Αριήλ (Αριηλί) (Γένεση 46,16. Αριθμοί 26,24-26). Ο Γαδ πέθανε και τάφηκε στην Αίγυπτο.

Όταν ο Ιακώβ, λίγο πριν το θάνατό του, είχε καλέσει τα παιδιά του για να τους ευλογήσει και να τους αναγγείλει τι θα συνέβαινε στο μέλλον, προφήτευσε ότι ληστρικοί λαοί θα επιτεθούν εναντίον των απογόνων του Γαδ και ότι αυτοί θα τους καταδιώξουν (Γένεση 49,19). Ο Μωυσής λίγο πριν πεθάνει, είπε προφητικά για τη φυλή Γαδ, ότι είναι σαν το λιοντάρι που αναπαύεται, έτοιμο να ξεσχίσει τους εχθρούς του. Ακόμη ότι είναι ευλογημένος γιατί πήρε την καλύτερη και εύπορη περιοχή ανατολικά του Ιορδάνη  (Δευτερονόμιο 33,20-21).

Οι απόγονοι του Γαδ κατά την έξοδο των Ισραηλιτών από την Αίγυπτο αποτέλεσαν τη φυλή Γαδ, η οποία απαριθμούσε 45.650 άντρες (Αριθμοί 1,36-37). Λίγο πριν την είσοδο των Ισραηλιτών στη γη Χαναάν, στην πεδιάδα Μωάβ, η φυλή απαριθμούσε 40.500 άντρες (Αριθμοί 26,27).

 

Το όνομά του αναφέρεται στους γενεαλογικούς πίνακες στο βιβλίο των Παραλειπομένων (Α' Παραλειπομένων 2,1-2). Ο Γαδ εορτάζεται από την Ορθόδοξη Εκκλησία την Κυριακή προ της Χριστού Γεννήσεως (Κυριακή των Προπατόρων).

 

 

Ο ΓΑΔ ΣΤΑ ΑΠΟΚΡΥΦΑ ΒΙΒΛΙΑ

 

Στο απόκρυφο κείμενο «Διαθήκαι των 12 Πατριαρχών» υπάρχει η Διαθήκη του Γαδ, η οποία ασχολείται κυρίως με το μίσος. Αρχικά ο Γαδ παρουσιάζει τον εαυτό του ως τον πιο ανδρείο από τα παιδιά του Ιακώβ. Ο Γαδ πρόσεχε τα κοπάδια από τ' άγρια θηρία, τα οποία και σκότωνε με το ακόντιό του. Στη συνέχεια ο Γαδ εξηγεί το μίσος του για τον Ιωσήφ. Ο Γαδ μισούσε τον Ιωσήφ επειδή τον αγαπούσε ο πατέρας του και επειδή ανέφερε στον πατέρα του για το τι κάνουν οι γιοι του. Το μίσος του Γαδ έγινε μεγαλύτερο μετά τα όνειρα που είχε δει ο Ιωσήφ. Ο Γαδ μισούσε τόσο πολύ τον Ιωσήφ, που ήθελε οπωσδήποτε να τον σκοτώσει. Αυτός μαζί με τον Ιούδα τον πούλησαν στους Ισμαηλίτες εμπόρους για 30 χρυσά νομίσματα, από τα οποία τα 10 τα κράτησαν και τα υπόλοιπα φανέρωσαν στους αδερφούς τους (Διαθήκαι των 12 Πατριαρχών, Διαθήκη Γαδ κεφ. 1-2).

Στη συνέχεια ο Γαδ προτρέπει τους γιους του να τηρούν τις εντολές του Θεού και να βαδίζουν με δικαιοσύνη. Να θέσουν μακριά το μίσος από την καρδιά τους και ν' απέχουν από την καταλαλιά και την υπερηφάνεια. Το μίσος οδηγεί στη συκοφαντία, τον πόλεμο, την ύβρη και την πλεονεξία. Απεναντίας η δικαιοσύνη και η ταπείνωση διώχνουν το μίσος και τη ζήλια από την καρδιά του ανθρώπου. Στη συνέχεια ο Γαδ μιλάει για την αγάπη που θα πρέπει να έχει ο ένας προς τον άλλον και προτρέπει τα παιδιά του να έχουν αγάπη μεταξύ τους (Διαθήκαι των 12 Πατριαρχών, Διαθήκη Γαδ κεφ. 3-7).

Στο τέλος ο Γαδ προφητεύει ότι από τον Λευΐ και τον Ιούδα θα προέλθει ο σωτήρας του Ισραήλ και ότι οι απόγονοι των Ισραηλιτών θα πράξουν κάθε πονηρία και διαφθορά (Διαθήκαι των 12 Πατριαρχών, Διαθήκη Γαδ 8,2). Σύμφωνα με το απόκρυφο κείμενο «Διαθήκαι των 12 Πατριαρχών» ο Γαδ πέθανε σε ηλικία 127 ετών. Οι γιοι του πήραν τα οστά του και τα οδήγησαν στη Χεβρών, στον τάφο του Αβραάμ, του Ισαάκ και του Ιακώβ (Διαθήκαι των 12 Πατριαρχών, Διαθήκη Γαδ 1,1. 8,3-5).

 

 

ΥΜΝΟΛΟΓΙΑ

 

Κοντάκιον

Ἦχος β’. Αὐτόμελον.
Χειρόγραφον εἰκόνα μὴ σεβασθέντες, ἀλλ' ἀγράφῳ οὐσίᾳ θωρακισθέντες τρισμακάριοι, ἐν τῷ σκάμματι τοῦ πυρὸς ἐδοξάσθητε, ἐν μέσῳ δὲ φλογὸς ἀνυποστάτου ἱστάμενοι, Θεὸν ἐπεκαλεῖσθε· Τάχυνον ὁ Οἰκτίρμων, καὶ σπεῦσον ὡς ἐλεήμων, εἰς τὴν βοήθειαν ἡμῶν, ὅτι δύνασαι βουλόμενος.

 

Κάθισμα


Ἦχος α’. Τὸν τάφον σου Σωτὴρ.
Ὑμνήσωμεν πιστοί, τοὺς Προπάτορας πάντας, Χριστοῦ τοῦ δι' ἡμᾶς, ἐπὶ γῆς ὁραθέντος, δοξάζοντες ἐν ᾄσμασι, τὸν αὐτοὺς θαυμαστώσαντα, ὡς τὴν ἔλευσιν, προεκτυπώσαντας τούτου, καὶ τὴν γέννησιν, τὴν ἐκ Παρθένου ἀφράστως, τῷ κόσμῳ κηρύξαντας.