|
ΟΙ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΠΑΛΑΙΑΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ |
|||||||||||||||||||
|
|
|||||||||||||||||||
|
ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΔΑΝ |
|||||||||||||||||||
|
Ο ΔΑΝ
Ο Δαν ήταν ο πέμπτος γιος του Ιακώβ και πρώτος της Βαλλά, δούλης της Ραχήλ (Γένεση 30,6 και 35,23). Γεννήθηκε στη Μεσοποταμία. Το όνομά του στα εβραϊκά σημαίνει "δικαιοσύνη" και είναι σχετικό με τα λόγια της Ραχήλ "ο Κύριος μου έδωσε το δίκαιό μου". Αδερφός του Δαν από τη Βαλλά ήταν ο Νεφθαλείμ (Νεφθαλί), ενώ από άλλη μάνα, ήταν ο Ρουβήν, ο Ιούδας, ο Συμεών, ο Λευΐ, ο Ισσάχαρ, ο Ζαβουλών, ο Γαδ, ο Ασήρ, ο Ιωσήφ, ο Βενιαμίν και η Δείνα (Γένεση 29,31-35. 30,1-24. Γένεση 35,22-26. Παραλειπομένων Α' 2,1-2). O Δαν είχε ένα γιο, τον Ασόμ ή Σαμέ (Χουσίμ ή Σουχάμ) (Γένεση 46,23. Αριθμοί 26,46).
Ο ΔΑΝ, Τ' ΑΔΕΡΦΙΑ ΤΟΥ ΚΑΙ Ο ΙΩΣΗΦ
Μαζί με τ' αδέρφια του θέλησαν να σκοτώσουν τον Ιωσήφ στη στη Δωθάν, βόρεια της Συχέμ, και γι' αυτό τον πέταξαν σ' ένα ξεροπήγαδο. Κατόπιν τον πούλησαν στους Μαδιανίτες (Ισμαηλίτες) εμπόρους που πήγαιναν στην Αίγυπτο. Μετά πήραν το χιτώνα του Ιωσήφ, έσφαξαν ένα κατσίκι και τον έβαψαν με το αίμα του. Μετά έστειλαν τον χιτώνα και τον παρουσίασαν στον πατέρα τους, και του μήνυσαν ότι κάποιο άγριο θηρίο τον σκότωσε (Γένεση 37,12-32).
Αργότερα, όταν στη Χαναάν έπεσε πείνα, ο Δαν και ο Νεφθαλείμ συνόδευσαν τα αδέρφια τους στην Αίγυπτο για να αγοράσουν σιτάρι. Άρχοντας στην Αίγυπτο εκείνη την εποχή ήταν ο Ιωσήφ και αυτός προσωπικά πουλούσε το σιτάρι σε όλους τους ξένους. Όταν έφτασαν οι γιοι του Ιακώβ στην Αίγυπτο δεν τον αναγνώρισαν και τον προσκύνησαν ως τη γη. Εκείνος τους αναγνώρισε, δεν τους φανερώθηκε και τούς μίλησε σκληρά. Στη συνέχεια τους κατηγόρησε ότι μπήκαν ως κατάσκοποι στην Αίγυπτο. Τους έβαλε λοιπόν στη φυλακή όλους μαζί για τρεις μέρες. Την τρίτη μέρα τους έδωσε σιτάρι και τους ζήτησε να του φέρουν και το μικρότερο αδερφό τους (Γένεση κεφ. 42,1-24).
Όταν επέστρεψαν στον πατέρα τους τον Ιακώβ, στη Χαναάν, του διηγήθηκαν όλα όσα είχαν συμβεί στην Αίγυπτο. Ο Ιακώβ βέβαια αρνήθηκε να στείλει στην Αίγυπτο τον Βενιαμίν (Γένεση 42,25-38). Η πείνα όμως δυνάμωνε στη Χαναάν κι όταν στην οικογένεια του Ιακώβ σώθηκε όλο το σιτάρι, ο Ιακώβ είπε στους γιούς του να ξαναπάνε πάλι στην Αίγυπτο. Ο Ιακώβ παρά τις αντιρρήσεις του να στείλει τον Βενιαμίν με τους αδερφούς του, πείστηκε από τις εγγυήσεις του Ιούδα, ότι θα είναι υπεύθυνος για την ασφάλεια του.
Οι γιοί του Ιακώβ έφτασαν στην Αίγυπτο και παρουσιάστηκαν στον Ιωσήφ. Όταν ο Ιωσήφ είδε ότι είχαν μαζί τους το Βενιαμίν, τους οδήγησε στο σπίτι του και τους φιλοξένησε. Τ' αδέρφια του Ιωσήφ κάθισαν απέναντι του κατά σειρά ηλικίας, από τον μεγαλύτερο ως τον μικρότερο. Και έκπληκτοι κοίταζαν ο ένας τον άλλο. Ο Ιωσήφ διέταξε να τους προσφέρουν από τα φαγητά που είχε στο δικό του τραπέζι. Ήπιαν μαζί του και μέθυσαν (Γένεση κεφ. 43).
Ο Ιωσήφ γέμισε τα σακιά των αδερφών του με τρόφιμα και έβαλε χρήματα στο σακί του καθενός. Στο άνοιγμα του σακιού του Βενιαμίν, μαζί με τα χρήματα έβαλε και το ποτήρι μου το ασημένιο. Το πρωί μόλις χάραξε, τους άφησαν να φύγουν. Όταν βγήκαν από την πόλη, αλλά πριν απομακρυνθούν, ο Ιωσήφ έστειλε απόσπασμα να πάει να τους προλάβει και να τους κατηγορήσει ότι πήραν το ποτήρι του. Οι άντρες του Ιωσήφ τους πρόλαβαν και άρχισαν την έρευνα ξεκινώντας από τον μεγαλύτερο και τέλειωσε με τον νεότερο. Το ποτήρι βρέθηκε στο σακί του Βενιαμίν. Τότε τα αδέρφια του έσκισαν τα ρούχα τους, ξαναφόρτωσαν τα ζώα τους και γύρισαν πίσω στην πόλη (Γένεση κεφ. 44,1-13).
Ο Ιωσήφ ήταν ακόμα στο σπίτι του, όταν έφτασαν εκεί τ' αδέρφια του. Και έπεσαν μπροστά του στο έδαφος. Τότε ο Ιωσήφ τους είπε πως ο άνθρωπος στον οποίο βρέθηκε το ποτήρι, αυτός θα γίνει δούλος του. Πήρε το λόγο ο Ιούδας και του είπε πως αν γυρίσουν πίσω στον πατέρα τους και δεν είναι μαζί τους ο Βενιαμίν τότε εκείνος θα πεθάνει (Γένεση κεφ. 44,14-34). Ο Ιωσήφ δεν μπορούσε πια να συγκρατηθεί και τους φανερώθηκε, ξεσπώντας σ' ένα δυνατό κλάμα. Μετά φίλησε όλους τους αδερφούς του κλαίγοντας (Γένεση κεφ. 45,1-15).
Μετά τον θάνατο του Ιακώβ, ο Δαν και ο Νεφθαλείμ μαζί με τ' αδέρφια τους, φοβήθηκαν μήπως ο Ιωσήφ τους φερθεί εχθρικά και τους ανταποδώσει το κακό που του είχαν κάνει. Γι' αυτό πήγαν στον Ιωσήφ, έπεσαν μπροστά του και τον παρακάλεσαν να τους συγχωρήσει. Του υπενθύμισαν το μήνυμα του πατέρα τους να συγχωρήσει την αμαρτία των αδερφών του και την ανομία τους για το μεγάλο κακό που του έκαναν. Όταν ο Ιωσήφ άκουσε αυτά τα λόγια έκλαψε και τους καθησύχασε (Γένεση 50,15-21).
ΑΛΛΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΔΑΝ
Όταν ο Ιακώβ πήγε στην Αίγυπτο να συναντήσει τον Ιωσήφ, ο Δαν είχε ένα γιο, τον Ασόμ ή Σαμέ (Χουσίμ ή Σουχάμ) (Γένεση 46,23. Αριθμοί 26,46). Εκεί πέθανε και τάφηκε. Όταν ο Ιακώβ, λίγο πριν το θάνατό του, είχε καλέσει τα παιδιά του για να τους ευλογήσει και να τους αναγγείλει τι θα συνέβαινε στο μέλλον, προφήτευσε ότι η φυλή του Δαν θα κυβερνήσει τον ισραηλιτικό λαό και τον χαρακτήρισε σαν "φίδι" που παραμονεύει στο δρόμο να δαγκώσει το πόδι του αλόγου για να τσιμπήσει τον αναβάτη του, ώστε τα θύματά του να περιμένουν τη σωτηρία από τον Κύριο (Γένεση 49,16-18). Ο Μωυσής λίγο πριν πεθάνει, είπε προφητικά για τη φυλή Δαν, ότι είναι ένα μικρό λιοντάρι, που εξορμάει από τη Βασάν (Δευτερονόμιο 33,22). Οι απόγονοι του Δαν κατά την έξοδο των Ισραηλιτών από την Αίγυπτο αποτέλεσαν τη φυλή Δαν, η οποία απαριθμούσε 62.700 άντρες (Αριθμοί 1,38-39). Λίγο πριν την είσοδο των Ισραηλιτών στη γη Χαναάν, στην πεδιάδα Μωάβ, η φυλή απαριθμούσε 64.400 άντρες (Αριθμοί 26,47).
Το όνομά του αναφέρεται στους γενεαλογικούς πίνακες στο βιβλίο των Παραλειπομένων (Α' Παραλειπομένων 2,1-2). Ο Δαν εορτάζεται από την Ορθόδοξη Εκκλησία την Κυριακή προ της Χριστού Γεννήσεως (Κυριακή των Προπατόρων).
Ο ΔΑΝ ΣΤΑ ΑΠΟΚΡΥΦΑ ΒΙΒΛΙΑ
Στο απόκρυφο κείμενο «Διαθήκαι των 12 Πατριαρχών» υπάρχει η Διαθήκη του Δαν, η οποία ασχολείται κυρίως τα θέματα του θυμού και του ψεύδους, από τα οποία το κυριότερο αμάρτημα είναι ο θυμός. Ο Δαν εξηγεί πρώτα τα συναισθήματα που ένοιωθε από τη ζήλια του προς τον αδελφό του Ιωσήφ. Τη ζήλια ακολούθησε ο θυμός, ο οποίος θα είχε ως αποτέλεσμα την δολοφονία του Ιωσήφ. Έτσι ο Δαν παρασύρθηκε από τον Βελίαρ, το πνεύμα του κακού, και ήθελε να σκοτώσει τον Ιωσήφ, προκειμένου να τον αγαπήσει περισσότερο ο πατέρας του. Ευτυχώς, όμως, ο Κύριος γλίτωσε τον Ιωσήφ από τα χέρια του Δαν. Στο απόκρυφο κείμενο ο Δαν παρουσιάζει τον Ιωσήφ ως άνδρα αληθινό και αγαθό (Διαθήκαι των 12 Πατριαρχών, Διαθήκη Δαν κεφ. 1). Στη συνέχεια ο Δαν εξηγεί πώς λειτουργεί το πνεύμα του θυμού, μέσα από τη δική του εμπειρία με τον Ιωσήφ. Ο θυμός καλύπτει τα μάτια και στρεβλώνει την όραση, με αποτέλεσμα ο άνθρωπος να μην αναγνωρίζει τους ανθρώπους γι' αυτό που πραγματικά είναι. Επιπλέον, διαταράσσει το μυαλό, έτσι ώστε ο Κύριος αναχωρεί από αυτό και μετά κατοικεί μέσα του ο Βελίαρ, το πνεύμα του κακού. Έτσι ο θυμός πρώτα ευχαριστεί την ακοή και μετά οξύνει τον νου και τον ερεθίζει, με αποτέλεσμα ο άνθρωπος να νομίζει ότι δίκαια οργίστηκε (Διαθήκαι των 12 Πατριαρχών, Διαθήκη Δαν κεφ. 2-4). Ο Δαν παρακινεί τα παιδιά του να τηρούν τις εντολές του Κυρίου και να παραμένουν κοντά στον Κύριο. Ν' αγαπήσουν τον Κύριο και τον συνάνθρωπο. Τους προτρέπει ν' απέχουν από το ψεύδος, τον θυμό και τις ηδονές και ν' αγαπήσουν την αλήθεια, την μακροθυμία και την ειρήνη (Διαθήκαι των 12 Πατριαρχών, Διαθήκη Δαν 2,1. 5,1-3. 6,1-4. 6,8-11). Στη συνέχεια ο Δαν προφητεύει ότι τις έσχατες ημέρες οι απόγονοι των Ισραηλιτών θα απομακρυνθούν από τον Κύριο και θα πορευθούν με κακία και πλεονεξία. Θα κάνουν όλα τα βδελύγματα των εθνών και θα πορνεύουν. Τότε θα έρθει ένας σωτήρας, που θα προκύψει από τους απογόνους του Λευΐ και του Ιούδα και θα απομακρύνει τον Βελίαρ, το πνεύμα του κακού, από τις ψυχές των ανθρώπων (Διαθήκαι των 12 Πατριαρχών, Διαθήκη Δαν 5,4-13. 6,5-7). Σύμφωνα με το απόκρυφο κείμενο «Διαθήκαι των 12 Πατριαρχών» ο Δαν πέθανε σε ηλικία 125 ετών. Οι γιοι του πήραν τα οστά του και τα οδήγησαν στη Χεβρών, στον τάφο του Αβραάμ, του Ισαάκ και του Ιακώβ (Διαθήκαι των 12 Πατριαρχών, Διαθήκη Δαν 1,1. 7,1-3).
|
|||||||||||||||||||
|
ΥΜΝΟΛΟΓΙΑ
Κοντάκιον
Ἦχος
β’. Αὐτόμελον.
Κάθισμα
|
|||||||||||||||||||
