ΘΡΗΣΚΕΙΟΛΟΓΙΑ
 

ΑΣΤΑΡΤΗ

 

Η ΑΣΤΑΡΤΗ

(ΙΣΤΑΡ, ΑΣΤΑΡΩΘ, ΑΣΤΟΡΕΘ, ΑΘΑΡ, ΙΝΝΙΝΑ, ΒΑΑΛΙΣ)

 

Ειδώλια της Αστάρτης

Θεά των σημιτικών λαών. Ήταν κόρη της Σιν, της Σελήνης και δίδυμη αδερφή του Σαμάς, του Ήλιου και της θεάς του Άδη Ερεσκιγκάλ.

Τη θεωρούσαν θεά μητέρα και ήταν θεά του Ουρανού, της ομορφιάς, του έρωτα, της μητρότητας, της καρποφορίας και της ευφορίας της γης. Ακόμη ήταν θεά του πολέμου και από τους Ασσύριους θεωρούνταν πάρεδρος του Ασσούρ. Ακόμη θεωρούνταν πάρεδρος του Ανούμ, θεού του Ουρανού. Στην Ουρούκ, ως θεά του έρωτα, υπήρξε αντικείμενο ακόλαστης λατρείας. Η σκοτεινή πλευρά της Αστάρτης συνδέεται με τον Κάτω Κόσμο και την μεταθανάτια κατάσταση.

Αναφέρεται με διάφορα ονόματα, όπως Ασταρώθ, Αθάρ, Βααλίς κ.ά. Αντιστοιχούσε με την Ιστάρ των Βαβυλωνίων, την Ιννίνα των Σουμερίων, με την Αστορέθ των Χαναναίων κλπ. Οι Έλληνες την ταύτισαν με την Αφροδίτη, γιατί η Αστάρτη, όπως και η Αφροδίτη, αναδύθηκε από τον αφρό της θάλασσας. Άλλοτε ταυτιζόταν με την Ήρα και τη Σελήνη. Η Αστάρτη αναφέρεται σε πολλούς βαβυλωνιακούς μύθους, όπως στο έπος του Γιλγαμές, η κάθοδός της στον Άδη κλπ.

 

 

Η ΛΑΤΡΕΙΑ ΤΗΣ ΑΣΤΑΡΤΗΣ

 

Η λατρεία της ήταν διαδομένη σε όλη την Ανατολή, ιδιαίτερα στις περιοχές της Τύρου και της Σιδώνας, απ' όπου την πήραν και οι Κύπριοι. Η λατρεία της ήταν διαδομένη επίσης στους Φιλισταίους, στους Ασσύριους, στους Βαβυλώνιους κλπ. Οι Φοίνικες είχαν στα πλοία τους το ξύλινο ομοίωμά της. Η λατρεία της συνδεόταν με σεξουαλικά όργια.

 

 

 

Η ΑΣΤΑΡΤΗ ΣΤΗΝ ΑΓΙΑ ΓΡΑΦΗ

 

Η Αγία Γραφή την αναφέρει μαζί με το Βάαλ. Στην Παλαιά Διαθήκη δεν γίνεται σαφής διάκριση ανάμεσα στην Αστάρτη και την Ασερά (Κριτές 2,13. 3,7), ενώ το όνομά της σε πληθυντικό αριθμό δηλώνει γενικά τις θηλυκές ειδωλολατρικές θεότητες (Κριτές 2,13. 10,6 κ.α.). Η λατρεία της ήταν διαδομένη σε όλη την Ανατολή, ιδιαίτερα στις περιοχές της Σιδώνας (Γ' Βασιλέων 11,6. 11,33) και των Φιλισταίων (Α' Βασιλέων 31,10). Ακόμη η Αστάρτη αποκαλείται στην Παλαιά Διαθήκη ως "βδέλυγμα των Σιδωνίων" (Γ' Βασιλέων 11,33).

 

Αμέσως μετά το θάνατο του Ιησού του Ναυή, οι Ισραηλίτες άρχισαν να ξεχνούν τις παραδόσεις τους και τον Κύριο, λατρεύοντας άλλους θεούς, όπως το Βάαλ, την Αστάρτη και την Ασταρώθ (Ιησούς του Ναυή 24,33. Κριταί 2,11-13. 11,6).

Κατά της εποχή του Σολομώντα χτίστηκε για πολιτικούς λόγους ιερό της θεάς στην Ιερουσαλήμ (Δ' Βασιλέων 23,13). Η λατρεία της κατακρίθηκε σφοδρότατα από τους Προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης.

Μετά την επιστροφή της Κιβωτού από τους Φιλισταίους, ο Σαμουήλ ζήτησε από τους Ισραηλίτες να εγκαταλείψουν τα είδωλα και να λατρέψουν τον αληθινό Θεό. Έτσι οι Ισραηλίτες πέταξαν τα είδωλα του Βάαλ και της Αστάρτης, και λάτρευαν μόνο τον Κύριο (Α' Βασιλειών 7,4).

Οι Φιλισταίοι αφού νίκησαν το Σαούλ και τους Ισραηλίτες στο όρος Γελβουέ, πήγαν την άλλη μέρα και λεηλάτησαν τους νεκρούς. Έβγαλαν την πανοπλία του Σαούλ, του έκοψαν το κεφάλι και πήραν τα όπλα του ως τρόπαια και τα περιέφεραν στη χώρα τους και στους ναούς τους πανηγυρίζοντας τη νίκη τους. Τα όπλα του Σαούλ και των γιων του τα τοποθέτησαν στο ναό της Αστάρτης. Το κεφάλι του το τοποθέτησαν στο ναό του Δαγών και το σώμα του, όπως και των γιων του, τα κρέμασαν στα τείχη της Βαιθσάν (Α' Βασιλειών 31,8-10. Α' Παραλειπομένων 10,8-10).

 

Ο Σολομών στα τελευταία χρόνια της βασιλείας του παρασύρθηκε από τις αλλόφυλες γυναίκες του και έχτισε ειδωλολατρικούς ναούς και θυσιαστήρια σε υψώματα και στην κορυφή του όρους των Ελαιών, που είχε ονομασθεί και όρος του Σκανδάλου, επειδή και ο ίδιος ο Σολομών τέλεσε εκεί θυσίες σε θεούς ειδωλολατρών. Έτσι ο Σολομών έχτισε ναούς για τον Χαμώς, το θεό των Μωαβιτών, και για τον θεό των Αμμωνιτών. Έχτισε επίσης ναό για την Αστάρτη, τη θεότητα των Σιδωνίων. Σ' αυτούς τους ναούς και σ' αυτά τα θυσιαστήρια οι γυναίκες του Σολομώντα προσέφεραν θυμίαμα και θυσίες στους θεούς τους (Γ' Βασιλέων 11,4-8. 11,33).

Η Ανά (Μααχά), μητέρα του βασιλιά του Ιούδα Ασά, υπήρξε ειδωλολάτρισσα. Είχε κατασκευάσει ένα ναό σε άλσος κι εκεί είχε τοποθετήσει το είδωλο της Αστάρτης. Ο Ασά κατέστρεψε το είδωλο της μητέρας του και το έκαψε στο χείμαρρο των Κέδρων (Γ' Βασιλέων 15,11-13. Β' Παραλειπομένων 15,16-17).

 

Λίγο καιρό αργότερα ο προφήτης Ηλίας ζήτησε από το βασιλιά του βόρειου βασιλείου Αχαάβ να συγκεντρώσει όλους τους Ισραηλίτες στο όρος Κάρμηλος, όπως επίσης και τους 450 ιερείς του Βάαλ και τους 400 ιερείς των δασών της Αστάρτης, τους προστατευόμενους της βασίλισσας Ιεζάβελ. Ο Αχαάβ έκανε όπως του ζήτησε ο προφήτης. Συγκέντρωσε όλους τους Ισραηλίτες και τους ψευδοπροφήτες στο όρος Κάρμηλος. Ο Ηλίας, αφού μίλησε στο λαό, ζήτησε να φέρουν δύο μοσχάρια, το ένα για τους ιερείς του Βάαλ και της Αστάρτης και το άλλο για τον ίδιο. Έπειτα τους είπε να επικαλεστούν οι ιερείς του Βάαλ και της Αστάρτης το θεό τους και ο ίδιος το όνομα του Κυρίου και όποιος θεός ακούσει την προσευχή και στείλει φωτιά στο θυσιαστήριο, αυτός θα είναι ο αληθινός θεός. Κι όλος ο λαός συμφώνησε μαζί του (Γ' Βασιλέων 18,15-24).

Τότε οι ιερείς του Βάαλ και της Αστάρτης πήραν το μοσχάρι, το ετοίμασαν κι έπειτα προσευχήθηκαν στο Βάαλ να βάλει φωτιά στο θυσιαστήριο. Έτρεχαν και χοροπηδούσαν γύρω από το θυσιαστήριο παρακαλώντας το Βάαλ ν' απαντήσει στις προσευχές τους. Αλλά ο Βάαλ ούτε τους άκουγε ούτε τους απαντούσε. Έπειτα άρχισαν να φωνάζουν πιο δυνατά και να κάνουν χαρακιές στο σώμα τους, όπως συνήθιζαν, με ξίφη και με λόγχες, ώσπου το αίμα άρχισε να τρέχει πάνω τους. Είχε φτάσει απόγευμα αλλά καμιά φωνή ή απάντηση δεν ερχόταν, ούτε κάποιο σημάδι ότι είχαν εισακουστεί (Γ' Βασιλέων 18,25-29).

Τότε ο Ηλίας είπε στους ιερείς του Βάαλ και της Αστάρτης ν' απομακρυνθούν και ετοίμασε κι αυτός το μοσχάρι για το ολοκαύτωμα. Ύστερα έκανε γύρω από το θυσιαστήριο ένα μεγάλο αυλάκι. Στοίβαξε τα ξύλα πάνω στο θυσιαστήριο, κομμάτιασε το μοσχάρι και το τοποθέτησε πάνω στα ξύλα. Ύστερα ζήτησε να φέρουν τέσσερις κάδους νερό και να τους χύσουν πάνω στα ξύλα. Αυτό το επανέλαβαν άλλες δύο φορές και το νερό έτρεξε γύρω από το θυσιαστήριο, και γέμισε το αυλάκι.

Αμέσως μετά ο Ηλίας προσευχήθηκε με μεγάλη κραυγή στον ουρανό και ζήτησε από τον Κύριο ν' ακούσει την προσευχή του και να στείλει φωτιά στο θυσιαστήριο, ώστε να μάθει ο λαός ποιος είναι ο αληθινός θεός. Τότε έπεσε φωτιά από τον ουρανό και έκαψε εντελώς το ολοκαύτωμα και τα ξύλα, κι έκαψε ακόμα τις πέτρες και το χώμα, καθώς και το νερό που υπήρχε στο αυλάκι. Όταν ο λαός είδε αυτό το θαυμαστό γεγονός, έπεσε στο έδαφος και προσκύνησε τον Κύριο. Τότε ο Ηλίας είπε στο λαό να συλλάβουν τους ιερείς του Βάαλ και της Αστάρτης, και ύστερα τους πήγαν στο χείμαρρο Κισσών και τους έσφαξαν εκεί (Γ' Βασιλέων 18,29-40).