ΑΡΧΑΙΕΣ ΧΩΡΕΣ ΚΑΙ ΛΑΟΙ

ΜΑΔΙΑΜ - ΜΑΔΙΑΝΙΤΕΣ

ΜΑΔΙΑΜ

Η Μαδιάμ είναι αρχαία χώρα, που βρίσκεται στα νότια της Παλαιστίνης, μεταξύ Αιγύπτου και Μωάβ, στα βορειοδυτικά της αραβικής χερσονήσου, στην περιοχή του κόλπου της Άκαμπα.

ΟΙ ΜΑΔΙΑΝΙΤΕΣ

Οι Μαδιανίτες ήταν αρχαίος λαός. Φέρεται ως λαός ημινομαδικός που γνώριζε πολύ καλά να ιππεύει καμήλες. Ήταν οι νότιοι γείτονες των Εδωμιτών. Ήταν συγγενικός λαός με τους Ισραηλίτες, που ποτέ όμως δεν ενώθηκε με το λαό Ισραήλ.

Σύμφωνα με τη βιβλική παράδοση (Γένεσις 25,2) οι Μαδιανίτες γενεαλογικά συνδέονται με τον Αβραάμ. Ζούσαν στο βόρειο τμήμα της αραβικής χερσονήσου, στην έρημο δεξιά και αριστερά από το βόρειο άκρο του κόλπου της Άκαμπα. Οι Μαδιανίτες ήταν μια πολυάριθμη, νομαδική και πλούσια αραβική φυλή, που οι συνεχείς μετακινήσεις τους τους έφερναν πολλές φορές μέχρι τα νοτιοανατολικά σύνορα της Παλαιστίνης και τη νότια Υπεριορδανία, απ' όπου, μέχρι την τελική ήττα τους από το Γεδεών (Κριταί 6,33), έκαναν επιδρομές χωρίς να συναντούν πάντοτε σοβαρή αντίσταση (Κριταί 6,2).

ΟΙ ΜΑΔΙΑΝΙΤΕΣ ΣΤΗΝ ΑΓΙΑ ΓΡΑΦΗ

Α) ΓΕΝΙΚΑ

Οι Μαδιανίτες ήταν απόγονοι του Μαδιάμ, γιου του Αβραάμ από τη Χεττούρα (Γένεση 25,1-2. Α' Παραλειπομένων 1,32). Η Αγία Γραφή τους ονομάζει και Ισμαηλίτες (Γένεση 37,28). Οι Μαδιανίτες ήταν νομαδικός λαός, μετακινιόντουσαν διαρκώς στην αραβική χερσόνησο (Ησαΐας 60,6) και ήταν πολυάριθμοι. Στην αρχή αποτελούνταν από τις οικογένειες των πέντε γιων του Μαδιάμ, τους οποίους ο Αβραάμ έστειλε ανατολικά του Ιορδάνη, κοντά στη Μωάβ (Αριθμοί 22,1-4). Μία από τις φυλές των Μαδιανιτών ήταν το έθνος Ομμώθ (Αριθμοί 25,15).

Η Αγία Γραφή αναφέρει για τους Μαδιανίτες: ότι κυβερνιόντουσαν από βασιλείς (Αριθμοί 31,8. Κριτές 8,5), ασχολούνταν με το εμπόριο (Γένεση 37,28-36), διέμεναν σε σκηνές (Αββακούμ 3,7) και παρέσυραν το λαό Ισραήλ στην ειδωλολατρία (Αριθμοί 25,1-6).

Η Αγία γραφή αναφέρει ότι οι Μαδιανίτες νικήθηκαν από τον Αδάδ, βασιλιά των Εδωμιτών, στην κοιλάδα της Μωάβ (Γένεση 36,35. Παραλειπομένων Α' 1,46. Ιώβ 17δ).

Οι Μαδιανίτες ήταν ειδωλολατρικός λαός και λάτρευαν τον Βάαλ-φεγώρ (Αριθμοί 25,2-3. 25,5), τον οποίο λάτρευαν στο όρος Φεγώρ (Αριθμοί 25,18).

Β) ΟΙ ΜΑΔΙΑΝΙΤΕΣ ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΩΝ ΠΑΤΡΙΑΡΧΩΝ

ΚΑΙ ΤΟΥ ΜΩΥΣΗ

Όταν ο Ιακώβ έστειλε τον Ιωσήφ να πάει να δει αν είναι καλά τ' αδέρφια του που έβοσκαν τα πρόβατα στη Συχέμ, εκείνος τους βρήκε στη Δωθάν, που βρίσκεται βόρεια της Συχέμ. Εκεί τ' αδέρφια του επειδή τον ζήλευαν τον πούλησαν σ' ένα καραβάνι Μαδιανιτών (Ισμαηλιτών) εμπόρων που πήγαινε στην Αίγυπτο για είκοσι σίκλους ασήμι. Εκείνοι με τη σειρά τους τον μετέφεραν και τον πούλησαν στην Αίγυπτο, στον Πετεφρή, τον αυλικό του Φαραώ (Γένεση 37,12-36).

Στη Μαδιάμ κατέφυγε ο Μωυσής μετά τον φόνο του Αιγύπτιου και εκεί παντρεύτηκε την Σεπφώρα, κόρη του ιερέα Ραγουήλ (Ιοθόρ) (Έξοδος 2,15-21. 3,1). Επί εποχής Μωυσή είχαν τεράστιο πλούτο, με εκατοντάδες χιλιάδες πρόβατα, βόδια, γαϊδούρια, αλλά και χρυσάφι, ασήμι, μολύβι, χαλκό κ.α. τα οποία πήραν ως λάφυρα από το λαό Ισραήλ (Αριθμοί 31,22 και 31,32-34).

Όταν οι Ισραηλίτες κατασκήνωσαν δυτικά της Μωάβ, ο Βαλάκ, βασιλιάς των Μωαβιτών, έμαθε αυτά που είχαν κάνει οι Ισραηλίτες στους Αμορραίους, φοβήθηκε πολύ και ζήτησε τη βοήθεια των Μαδιανιτών. Στο μεταξύ ο βασιλιάς Βαλάκ έστειλε άρχοντες από τη Μωάβ και τη Μαδιάμ στο Βαλαάμ, για να καταραστεί τους Ισραηλίτες. Αυτός αρνήθηκε και μετά από πίεση δέχτηκε την πρόσκληση του Βαλάκ, αλλά με την παρέμβαση του Θεού ευλόγησε τους Ισραηλίτες και προφήτευσε την επικράτησή τους στην περιοχή της Χαναάν (Αριθμοί κεφ. 22-24). 

Μετά το περιστατικό αυτό οι Ισραηλίτες είχαν εγκατασταθεί στην περιοχή Σαττείν, κοντά στην κοιλάδα της Μωάβ. Εκεί άρχισε να πορνεύεται με τις Μωαβίτισσες και τις Μαδιανίτισσες. Αυτές τους προσκάλεσαν να συμμετάσχουν στις θυσίες των θεών τους και λάτρεψαν το Βάαλ. Ο Θεός οργίστηκε πάρα πολύ με τους Ισραηλίτες που πήραν μέρος στη λατρεία του Βάαλ και άρχισε να θανατώνει τους Ισραηλίτες. Τότε ο Φινεές, γιος του Ελεάζαρ, πήρε ένα δόρυ και μ' αυτό σκότωσε ένα Ισραηλίτη, που είχε φέρει στο στρατόπεδο μια Μαδιανίτισσα, από το έθνος Ομμώθ. Τότε σταμάτησε η συμφορά του Κυρίου ανάμεσα στους Ισραηλίτες (Αριθμοί 25,1-17).

Έπειτα οι Ισραηλίτες, σύμφωνα με την εντολή του Κυρίου, επιτέθηκαν στους Μαδιανίτες, προκειμένου να πάρουν εκδίκηση επειδή οι Μαδιανίτισσες πορνεύονταν με τους Ισραηλίτες κι έτσι συνέβαλαν στην απιστία των Ισραηλιτών κατά του Θεού. Ο Μωυσής έστειλε εναντίον τους χίλιους άντρες από κάθε φυλή. Οι Ισραηλίτες πολέμησαν εναντίον των Μαδιανιτών και σκότωσαν όλους τους Μαδιανίτες, άντρες και γυναίκες, εκτός από τις νεαρές κοπέλες, τις οποίες αιχμαλώτισαν. Σκότωσαν τους βασιλείς τους, τον Ευΐν, τον Ροκόν, τον Σουρ, τον Ουρ και τον Ροβόκ, όπως και τον προφήτη Βαλαάμ, που ήταν μεταξύ των Μαδιανιτών. Άρπαξαν τα ζώα τους, όλα τους τα υπάρχοντα και πυρπόλησαν τις πόλεις τους (Αριθμοί 31,1-24).

Γ) ΟΙ ΜΑΔΙΑΝΙΤΕΣ ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΩΝ ΚΡΙΤΩΝ

Ο Γεδεών

Διακόσια χρόνια αργότερα, επί των ημερών των Κριτών, και στις μέρες του Γεδεών, ο Θεός παρέδωσε το λαό Ισραήλ στα χέρια των Μαδιανιτών για επτά χρόνια. Οι Μαδιανίτες καταπίεζαν σκληρά τους Ισραηλίτες κι αυτοί για να προστατευτούν έφτιαξαν κρησφύγετα πάνω στα βουνά, σε σπηλιές και σε απότομους βράχους.  Όποτε οι Ισραηλίτες έσπερναν και έρχονταν η ώρα του θερισμού, οι Μαδιανίτες, οι Αμαληκίτες και διάφοροι νομάδες της Ανατολής έκαναν επιδρομές εναντίον τους. Ήταν αμέτρητοι και μαζί με τα ζώα τους, στρατοπέδευαν στα χωράφια των Ισραηλιτών και κατέστρεφαν τις καλλιέργειες και τα κοπάδια τους (Κριτές 6,1-6).

Κάποια μέρα οι Μαδιανίτες, οι Αμαληκίτες και οι νομάδες της Ανατολής πέρασαν τον Ιορδάνη και στρατοπέδευσαν στην πεδιάδα Ιεζραέλ. Ο Κριτής Γεδεών έστειλε αγγελιοφόρους στις φυλές Μανασσή, Ασήρ, Ζαβουλών και Νεφθαλί, να τον ακολουθήσουν σε πόλεμο κατά των Μαδιανιτών (Κριτές 6,33-35).

Το στρατόπεδο του Γεδεών ήταν κοντά στην πηγή Αράδ, στο όρος Γαλαάδ, ενώ το στρατόπεδο των Μαδιανιτών ήταν σε χαμηλότερο σημείο και βρισκόταν βόρεια στην πεδιάδα (Κριτές 7,1). Οι Μαδιανίτες, οι Αμαληκίτες και οι άλλοι νομάδες από την ανατολή, ήταν πολυάριθμοι και είχαν διασκορπιστεί στην κοιλάδα (Κριτές 7,8).

Λίγο αργότερα ο Γεδεών και οι εκατό άντρες του έφτασαν στην άκρη του στρατοπέδου των Μαδιανιτών, την ώρα που είχαν αλλάξει οι φρουροί. Σάλπισαν τότε με τις σάλπιγγες κι έσπασαν τις στάμνες που κρατούσαν στα χέρια τους. Αμέσως σάλπισαν και οι άλλοι διακόσιοι που ήταν γύρω από το στρατόπεδο και φώναζαν: «Για τον Κύριο και το Γεδεών». Οι Μαδιανίτες νόμιζαν ότι είχαν περικυκλωθεί, φώναζαν και τράπηκαν σε φυγή πανικόβλητοι. Άρχισαν τότε ο ένας να στρέφει το ξίφος του εναντίον του άλλου και ν' αλληλοσκοτώνονται. Όσοι από τους Μαδιανίτες γλίτωσαν, έφυγαν πανικόβλητοι προς τα γύρω μέρη (Κριτές 7,15-23).

Τότε ο Γεδεών κάλεσε τους Ισραηλίτες να καταδιώξουν τους Μαδιανίτες. Έτσι οι Ισραηλίτες έπιασαν τα περάσματα του Ιορδάνη και συνέλαβαν αιχμαλώτους τους δύο αρχηγούς των Μαδιανιτών, τον Ωρήβ και τον Ζηβ. Τον Ωρήβ τον σκότωσαν στη Σουρ, ενώ τον Ζηβ στην Ιακεβζήφ. Αφού καταδίωξαν τους υπόλοιπους Μαδιανίτες, έφεραν τα κεφάλια των δύο αρχηγών στο Γεδεών, στην άλλη όχθη του Ιορδάνη (Κριτές 7,23-25).

Οι βασιλιάδες των Μαδιανιτών, των Αμαληκιτών και των νομάδων της ανατολής, ο Ζεβεέ και ο Σελμανά με τα στρατεύματα τους, περίπου 15.000, βρίσκονταν όλοι στην Καρκάρ. Τόσοι είχαν απομείνει από ολόκληρο το στράτευμα των νομάδων της Ανατολής και είχαν σκοτωθεί περίπου 120.000 ένοπλοι στρατιώτες. 

Ο Γεδεών χτύπησε τον εχθρικό στρατό, την ώρα που αναπαυόταν, από ανατολικά, που βρίσκονται οι πόλεις Ναβαί και Ιεγεβάλ. Οι δυο βασιλιάδες των Μαδιανιτών, Ζεβεέ και Σελμανά, ξέφυγαν αλλά ο Γεδεών τους καταδίωξε και τους αιχμαλώτισε κι έτσι ο στρατός τους κατατροπώθηκε (Κριτές 8,10-12). Έπειτα ο Γεδεών σκότωσε ο ίδιος τους δύο βασιλιάδες των Μαδιανιτών (Κριτές 8,18-21). Μετά την ήττα τους από το Γεδεών, οι Μαδιανίτες υποδουλώθηκαν στους Ισραηλίτες και για πολλά χρόνια δε σήκωσαν πια κεφάλι (Κριτές 8,28).

Δ) ΟΙ ΜΑΔΙΑΝΙΤΕΣ ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΩΝ ΒΑΣΙΛΕΩΝ

Από τη Μαδιάμ και τη Φαράν πέρασε ο Άδερ ο Ιδουμαίος, προκειμένου να ξεφύγει από τη σφαγή των Ισραηλιτών την εποχή της βασιλείας του Δαβίδ. Ο Άδερ μαζί με άλλους άνδρες του βασιλικού περιβάλλοντος του πατέρα του, όταν έφτασαν στη Μαδιάμ και τη Φαράν, πήραν μαζί τους κι άλλους άνδρες κι όλοι μαζί κατέφυγαν στην Αίγυπτο (Γ' Βασιλέων 11,17-18).

Ε) ΟΙ ΜΑΔΙΑΝΙΤΕΣ ΣΤΟΥΣ ΨΑΛΜΟΥΣ

Στο βιβλίο των Ψαλμών ο ποιητής απευθύνεται στον Θεό και του ζητάει να πράξει εναντίον των εχθρών των Ισραηλιτών, όπως έπραξε ενάντια στους Μαδιανίτες και στους αρχηγούς τους Ωρήβ και Ζηβ και στους βασιλιάδες τους Ζεβεέ και Σαλμανά, καθώς και ενάντια στο Χαναναίο στρατηγό Σισάρα και το βασιλιά Ιαβείν στην Αενδώρ, κοντά στο χείμαρρο Κεισών  (Ψαλμοί 82,10-12). Η τελική τους καταστροφή αναφέρεται στον Ψαλμό 83,9-11 και στον Ησαΐα 9,4 και 10,26. Έκτοτε οι Μαδιανίτες δεν αναφέρονται πουθενά στην ιστορία.

ΟΜΜΩΘ

Το έθνος Ομμώθ ήταν μία από τις φυλές των Μαδιανιτών (Αριθμοί 25,15).

Όταν ο λαός του Ισραήλ, πριν μπει στη Χαναάν, είχε εγκατασταθεί στην κοιλάδα της Μωάβ, στην περιοχή Σαττείν, είχε αρχίσει να πορνεύεται με τις Μωαβίτισσες και τις Μαδιανίτισσες. Αυτές τους προσκάλεσαν να συμμετάσχουν στις θυσίες των θεών τους και λάτρεψαν το Βάαλ. Ο Κύριος οργίστηκε πάρα πολύ με τους Ισραηλίτες που πήραν μέρος στη λατρεία του Βάαλ.

Ένας Ισραηλίτης είχε φέρει στο στρατόπεδο μια Μαδιανίτισσα, τη Χασβί, κόρη του άρχοντα Σουρ από το έθνος Ομμώθ, και παρέσυρε και τον αδερφό του, Ζαμβρί, άρχοντα από τη φυλή Συμεών, να πάει μαζί της. Τότε ο Φινεές, γιος του Ελεάζαρ, πήρε ένα δόρυ και μ' αυτό σκότωσε τον Ζαμβρί και τη Χασβί την Μαδιανίτισσα. Τότε σταμάτησε η συμφορά του Κυρίου ανάμεσα στους Ισραηλίτες (Αριθμοί 25,1-17).