|
ΠΡΟΣΩΠΑ ΤΗΣ ΒΙΒΛΟΥ |
||||||||||||
|
|
||||||||||||
|
ΗΛΙ |
||||||||||||
|
Ο ΚΡΙΤΗΣ ΗΛΙ
Ο Ηλί ήταν Κριτής του Ισραήλ και αρχιερέας στον "οίκο του Κυρίου", δηλαδή στη Σκηνή του Μαρτυρίου που βρισκόταν στη Σηλώ (Α' Βασιλειών 1,3 και 14,3). Το όνομά του σημαίνει "ο Θεός είναι ψηλά". Ήταν απόγονος του Ιθάμαρ, μικρότερου γιου του Ααρών και κατάγονταν από τη φυλή Λευΐ. Ο Ηλί είχε αποκτήσει δύο γιους, τον Οφνί (Χοφνί) και τον Φινεές (Α' Βασιλειών 1,3), οι οποίοι ήταν κι αυτοί ιερείς, και ήταν αχρείοι και ασεβείς (Α' Βασιλειών 1,3. 2,12-17. 22-26). Σύμφωνα με τους υπολογισμούς των χρονολογιών της Παλαιάς Διαθήκης ο Ηλί θα πρέπει να κυβέρνησε τους Ισραηλίτες περίπου το 1090-1070 π.Χ. για 20 χρόνια (Α' Βασιλειών 4,18).
Ο ΗΛΙ ΚΑΙ Η ΑΝΝΑ
Κάθε χρόνο ο Ελκανά και η οικογένειά του πήγαιναν από την Αρμαθαΐμ στο αγιαστήριο του Κυρίου στη Σηλώ για να προσκυνήσουν και να προσφέρουν θυσία στον Κύριο. Η γυναίκα του η Άννα ήταν στείρα, και γι' αυτό το λόγο καταλαμβάνονταν από αθυμία κι έκλαιγε. Τότε ιερέας στη Σηλώ ήταν ο Ηλί. Και μια φορά που η οικογένεια του Ελκανά είχε πάει στη Σηλώ, η Άννα ήταν πολύ πικραμένη και προσευχόταν κλαίγοντας. Έκανε τάμα και ζήτησε από τον Κύριο να τη λυπηθεί και να της δώσει ένα αρσενικό παιδί, το οποίο θα του το αφιέρωνε (Α' Βασιλειών 1,3-11).
Ενώ η Άννα συνέχιζε να προσεύχεται ενώπιον του Κυρίου, ο Ηλί παρατηρούσε το στόμα της. Η Άννα μιλούσε από μέσα της και μόνο τα χείλη της κινούνταν. Ο Ηλί την πέρασε για μεθυσμένη και ο υπηρέτης του, κατ' εντολή του Ηλί, την αποπήρε. Η Άννα του αποκρίθηκε: «Όχι, κύριέ μου, είμαι μια γυναίκα καταστενοχωρημένη. Δεν ήπια κρασί ούτε άλλα δυνατά ποτά, απλώς άνοιξα την καρδιά μου ενώπιον του Κυρίου. Μη θεωρήσεις τη δούλη σου καμιά τιποτένια. Αν προσευχήθηκα, ήταν απ' τον πολύ μου πόνο και τη θλίψη». Ο Ηλί της αποκρίθηκε: «Πήγαινε στο καλό, κι ο Θεός του Ισραήλ να σου δώσει αυτό που του ζήτησες». Κι εκείνη απάντησε: «Ας έχω η δούλη σου την εύνοιά σου και ο Κύριος ας εισακούσει την ευχή σου». Τότε η Άννα πήγε στο κατάλυμα του συζύγου της κι έφαγε και το πρόσωπο της δεν ήταν πια θλιμμένο (Α' Βασιλειών 1,9-18).
Τις επόμενες ημέρες ο Κύριος θυμήθηκε την προσευχή της Άννας και γέννησε γιο, τον οποίο ονόμασε Σαμουήλ. Όταν το παιδί απογαλακτίστηκε, κι ενώ ήταν ακόμα πολύ μικρό, η Άννα τον πήρε μαζί της, πήρε κι ένα βόδι τριών χρονών, σιμιγδάλι και κρασί και ήρθε στη Σκηνή του Μαρτυρίου, στη Σηλώ. Εκεί θυσίασαν το βόδι κι έφεραν το παιδί στον Ηλί. Τότε η Άννα του είπε: «Κύριε μου, εγώ είμαι η γυναίκα που στάθηκε εδώ κοντά σου για να προσευχηθεί στον Κύριο. Για το παιδί αυτό προσευχήθηκα κι ο Κύριος μου έδωσε αυτό που του ζήτησα. Έτσι κι εγώ το αφιερώνω τώρα στον Κύριο. Για όλη του τη ζωή θα είναι αφιερωμένο σ' αυτόν» (Α' Βασιλειών 1,19-28).
Έτσι το παιδί έμεινε στη Σηλώ και υπηρετούσε στη Σκηνή του Μαρτυρίου τον Κύριο με την επίβλεψη του αρχιερέα Ηλί (Α' Βασιλειών 2,11). Ο Ηλί ευλόγησε τον Ελκανά και τη γυναίκα του και είπε στον Ελκανά: «Εύχομαι ο Κύριος να σου δώσει απογόνους απ' αυτήν τη γυναίκα στη θέση του παιδιού που αυτή αφιέρωσε στον Κύριο». Ο Κύριος πραγματοποίησε την ευχή του Ηλί και η Άννα γέννησε τρεις γιους και δύο κόρες (Α' Βασιλειών 2,18-21).
ΟΙ ΓΙΟΙ ΤΟΥ ΗΛΙ
Ο Ηλί είχε δύο γιους, τον Οφνί και τον Φινεές, οι οποίοι ήταν αχρείοι άνθρωποι και ασεβείς, δε σέβονταν τον Κύριο και δεν ζούσαν σύμφωνα με το θείο νόμο. Έκαναν κατάχρηση των δικαιωμάτων των ιερέων από τις προσφορές του λαού. Όταν ερχόταν κανείς να θυσιάσει, ενώ έβραζε ακόμη το κρέας, ο υπηρέτης του ιερέα, κρατούσε ένα μεγάλο πηρούνι με τρία δόντια και το έχωνε στο καζάνι, κι ότι έπιανε το έπαιρνε ο ιερέας για τον εαυτό του. Τα ίδια έκαναν σ' όλους τους Ισραηλίτες που έρχονταν να θυσιάσουν εκεί στη Σηλώ. Πριν ακόμη γίνουν οι θυσίες των ζώων κρατούσαν για τον εαυτό τους ολόκληρα κομμάτια από κρέας, που προορίζονταν για τη θυσία, και η αμαρτία τους ήταν πάρα πολύ μεγάλη ενώπιον του Κυρίου, γιατί δεν είχαν σεβασμό για τις θυσίες που προσφέρονταν στον Κύριο (Α' Βασιλειών 2,12-17).
Τα χρόνια είχαν περάσει και ο Ηλί είχε πια γεράσει πολύ. Όταν μάθαινε πώς φέρονταν οι γιοι του στους Ισραηλίτες, κι ακόμα ότι πλάγιαζαν με τις γυναίκες που υπηρετούσαν στην είσοδο της Σκηνής του Μαρτυρίου, τους έλεγε: «Τι πράγματα είναι αυτά που κάνετε; Τι είναι αυτά τα αίσχη σας, που έρχονται στ' αυτιά μου απ' όλο το λαό; Σταματήστε, είναι τρομερά αυτά που ακούω και που έχουν διαδοθεί μέσα στο λαό του Κυρίου. Αν κάποιος αμαρτήσει απέναντι σ' έναν άλλον, τότε ο Θεός μπορεί να τον υπερασπιστεί. Αν όμως αμαρτήσει απέναντι στον Κύριο, τότε ποιος θα τον υπερασπιστεί;» Αυτοί όμως δεν έδιναν σημασία στα λόγια του πατέρα τους και επέμεναν στην ασέβειά τους. Έτσι ο Κύριος αποφάσισε να τους θανατώσει (Α' Βασιλειών 2,22-25).
Για την στάση αυτή των γιων του, ο Θεός έστειλε έναν προφήτη στον Ηλί και του ανακοίνωσε ότι ο Κύριος θα τιμωρούσε την οικογένεια του και θα πέθαιναν οι δύο γιοι του. Του είπε: «Άκου τι λέει ο Κύριος: "Εγώ φανερώθηκα στους προγόνους σου, όταν βρισκόταν ακόμη στην Αίγυπτο. Απ' όλες τις φυλές του Ισραήλ επέλεξα από τη δική σου φυλή να προέρχονται οι ιερείς μου, ν' ανεβαίνουν στο θυσιαστήριό μου, να καίνε το θυμίαμα και να φοράνε την ιερατική στολή ενώπιόν μου. Επίσης όρισα το μερίδιο που θα παίρνουν οι ιερείς από όλες τις θυσίες των Ισραηλιτών που προσφέρονται. Γιατί τώρα εσείς δεν έχετε κανένα σεβασμό στις θυσίες μου, αλλά συμπεριφέρεστε με αναίδεια; Γιατί εκτιμάς τους γιους σου περισσότερο από μένα και γιατί ανέχεσαι να γεύονται από τα καλύτερα μέρη των προσφορών του λαού μου πριν ακόμη προσφερθούν στο θυσιαστήριο; Για τη χλιαρή και ασεβή συμπεριφορά σου αυτά λέει ο Κύριος. Πραγματικά είχα υποσχεθεί ότι οι πρόγονοί σου και η φυλή σου θα με υπηρετούσαν πάντοτε. Τώρα όμως, εγώ ο Κύριος λέω: Μακριά από μένα κάτι τέτοιο, ούτε το ανέχομαι αυτό! Εγώ θα τιμήσω αυτούς που με τιμούν κι αυτοί που με καταφρονούν θα ντροπιαστούν. Θα έρθει ο καιρός που θα συντρίψω όλους τους απογόνους σου και την οικογένειά σου, έτσι που κανείς από τους απογόνους σου δε θα φτάνει σε γεροντική ηλικία, αλλά θα πεθαίνει νωρίς. Και εάν αφήσω έναν από τους απογόνους σου ζωντανό να υπηρετεί στο θυσιαστήριό μου, μόνο και μόνο για να μαραζώνει από την απογοήτευση. Όλοι οι άλλοι απόγονοι της οικογένειάς σου θα πεθαίνουν νέοι από χτυπήματα. Σημάδι για όλα αυτά που σου προλέγω, θα είναι αυτό που θα συμβεί στους δυο σου γιους, στον Οφνί και στο Φινεές. θα πεθάνουν κι οι δυο μαζί την ίδια μέρα. Και θ' αναδείξω έναν αρχιερέα που θα μου είναι πιστός, και θα πράττει ότι εγώ σκέφτομαι και θέλω. Θα του δώσω απογόνους που θα με υπηρετούν παντοτινά, πλάι στο βασιλιά που θα έχω εκλέξει. Και όποιος απομείνει από τους απογόνους σου, θα έρχεται να τον προσκυνάει για λίγα χρήματα ή για ένα κομμάτι ψωμί» (Α' Βασιλειών 2,27-36).
Η ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΤΗΣ ΠΡΟΦΗΤΕΙΑΣ ΣΤΟ ΣΑΜΟΥΗΛ
Ο Ηλί κοιμόταν μέσα στον οίκο του Κυρίου, όταν ο Κύριος κάλεσε το Σαμουήλ. Είχε πια γεράσει και τα μάτια του είχαν εξασθενήσει και δεν έβλεπε καθαρά. Ο Σαμουήλ κοιμόταν κι αυτός. Η επτάφωτη λυχνία δεν είχε ακόμα σβήσει. Ο Σαμουήλ, όταν τον φώναξε ο Κύριος, νόμισε πως τον φώναξε ο Ηλί κι έτρεξε κοντά του. Εκείνος αποκρίθηκε πως δεν τον κάλεσε και του είπε να πάει να κοιμηθεί. Αυτό έγινε άλλες δύο φορές. Την τρίτη φορά ο Ηλί κατάλαβε, ότι ο Κύριος ήταν που μιλούσε στο Σαμουήλ και τον συμβούλεψε τι θ' απαντήσει την επόμενη φορά (Α' Βασιλειών 3,2-9). Ο Κύριος παρουσιάστηκε στο Σαμουήλ και του φανέρωσε όσα θα συμβούν στην οικογένεια του Ηλί. Το πρωί ο Ηλί τον φώναξε και του ζήτησε να του φανερώσει το όραμά του. Έτσι ο Σαμουήλ του ανέφερε όλα όσα του είπε ο Κύριος, χωρίς να του κρύψει τίποτα. Τότε ο Ηλί είπε: «Ο Κύριος ήταν! Ας κάνει ότι αυτός κρίνει καλό» (Α' Βασιλειών 3,15-18). Ο Ηλί είχε γεράσει αρκετά και οι γιοι του εξακολουθούσαν να συμπεριφέρονται πονηρά και προκλητικά ενώπιον του Κυρίου (Α' Βασιλειών 3,21).
ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΗΛΙ ΚΑΙ Η ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΦΗΤΕΙΑΣ
Η προφητεία που δόθηκε στον Ηλί εκπληρώθηκε λίγο καιρό αργότερα. Οι Φιλισταίοι συγκεντρώθηκαν για να πολεμήσουν εναντίον των Ισραηλιτών. Οι Φιλισταίοι στρατοπέδευσαν στην Αβενέζερ και οι Ισραηλίτες στην Αφέκ. Στη μάχη που ακολούθησε στην πεδιάδα οι Φιλισταίοι νίκησαν τους Ισραηλίτες, οι οποίοι άφησαν στο πεδίο της μάχης 4.000 νεκρούς (Α' Βασιλειών 4,1-2). Οι Ισραηλίτες προβληματισμένοι από την ήττα έστειλαν ανθρώπους στη Σηλώ και πήραν από κει την Κιβωτό της Διαθήκης. Οι δυο γιοι του Ηλί, ο Οφνί κι ο Φινεές συνόδευαν την Κιβωτό. Όταν έφτασε η Κιβωτός της Διαθήκης στο στρατόπεδο, όλοι οι Ισραηλίτες κραύγασαν με φωνή μεγάλη, από την οποία αντήχησε όλη η γύρω περιοχή. Οι Φιλισταίοι άκουσαν τους αλαλαγμούς από το στρατόπεδο των Ισραηλιτών και αναρωτήθηκαν που οφείλεται; Όταν έμαθαν ότι έφτασε η Κιβωτός της Διαθήκης, φοβήθηκαν την παρουσία του Κυρίου ανάμεσα στους Ισραηλίτες (Α' Βασιλειών 4,3-9). Στη μάχη που ακολούθησε οι Φιλισταίοι νίκησαν τους Ισραηλίτες, οι οποίοι τράπηκαν σε άτακτη φυγή, αφήνοντας στο πεδίο της μάχης 30.000 πεζούς. Η Κιβωτός της Διαθήκης έπεσε στα χέρια των Φιλισταίων και οι δύο γιοι του Ηλί, ο Οφνί και ο Φινεές, σκοτώθηκαν (Α' Βασιλειών 4,10-11). Τότε ένας Ισραηλίτης από τη φυλή Βενιαμίν, έτρεξε από το πεδίο της μάχης και έφτασε την ίδια μέρα στη Σηλώ με σχισμένα τα ρούχα του και με χώμα πάνω στο κεφάλι του. Ο Ηλί καθόταν στο κάθισμα του κοντά στην πύλη της Σκηνής του Μαρτυρίου και κοίταζε προς το δρόμο, από όπου περίμενε αγγελία για την έκβαση της μάχης και είχε αγωνία για την Κιβωτό του Κυρίου. Όταν ο άνθρωπος έφτασε στην πόλη και ανήγγειλε τι έγινε, τότε όλη η πόλη ξέσπασε σε κραυγές. Ο Ηλί άκουσε τη βοή απ' τις κραυγές και ρώτησε τι συμβαίνει. Ο αγγελιοφόρος του είπε τι είχε συμβεί και ότι οι δυο γιοί του σκοτώθηκαν. Όταν ο Ηλί έμαθε ότι η Κιβωτός του Κυρίου έπεσε στα χέρια των Φιλισταίων, έπεσε από το κάθισμα που καθόταν προς τα πίσω και έσπασε τον τράχηλό του και πέθανε, γιατί ήταν πολύ γέρος και βαρύς (Α' Βασιλειών 4,12-18). Ο Ηλί είχε κυβερνήσει τον Ισραήλ για 20 χρόνια (Α' Βασιλειών 4,18) και ήταν 90 χρονών όταν πέθανε (Α' Βασιλειών 4,15).
Η νύφη του Ηλί, η γυναίκα του Φινεές, ήταν έγκυος και πλησίαζε να γεννήσει. Μόλις άκουσε την είδηση ότι άρπαξαν την Κιβωτό της Διαθήκης κι ότι ο πεθερός της και ο άντρας της πέθαναν, γονάτισε και γέννησε, γιατί την έπιασαν οι πόνοι. Επειδή μετά τη γέννα πέθαινε, δεν έδωσε σημασία στη γέννηση του παιδιού της, παρά μόνο σκέφτηκε και είπε: «Χάθηκε η δόξα από τον Ισραήλ!» Κι ονόμασε το παιδί της Βαρχαβώθ (Ιχαβώδ). Κι όλοι οι Ισραηλίτες μετά τη συμφορά αυτή είπαν ότι έφυγε η δόξα από τον Ισραήλ (Α' Βασιλειών 4,19-22).
|
||||||||||||
