|
ΠΡΟΣΩΠΑ ΤΗΣ ΒΙΒΛΟΥ |
||||||||||||
|
|
||||||||||||
|
ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΤΟΥ ΣΑΒΑ |
||||||||||||
|
ΜΑΚΕΔΑ, Η ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΤΟΥ ΣΑΒΑ
Σύμφωνα με αιθιοπικούς μύθους, η βασίλισσα του Σαβά ήταν γνωστή με διάφορα ονόματα, όπως Μακέδα, Νεγέστα Αζέμπ ή Αμχάρα. Πιθανόν να καταγόταν από την περιοχή της Τιγραίας στα βόρεια της Αιθιοπίας, όχι πολύ μακριά από το σημερινό Αξούμ, όπου αργότερα εγκατέστησε την αυλή της. Κατά την αιθιοπική παράδοση, γεννήθηκε το 1020 π.Χ και στα 15 της χρόνια στέφθηκε βασίλισσα κληρονομώντας το θρόνο ύστερα από το θάνατο του πατέρα της. Σύμφωνα με τις περισσότερες μαρτυρίες δεν παντρεύτηκε ποτέ. Η Βασίλισσα του Σαβά, η Μακέδα, μετέβη στον Σολομώντα, με τον οποίο απέκτησε έναν γιο ονόματι Μενελίκ Εμπνά Χακίμ, δηλαδή «γιο του Σοφού». Κατά αραβικές όμως παραδόσεις αυτή που επισκέφθηκε τον Σολομώντα ήταν η μυθική Βαλκίς ή Μπαλκίς που βασίλευσε στα μέρη της Υεμένης, περί το 950 π.Χ. Αλλά στις σαβαϊκές επιγραφές μέχρι τον 8ο αιώνα π.Χ. τίποτε παρόμοιο δεν περιγράφεται.
Η ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΤΟΥ ΣΑΒΑ ΣΤΗΝ ΑΡΑΒΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ
Κατά την αραβική παράδοση αυτή που επισκέφθηκε τον Σολομώντα ήταν η μυθική Βαλκίς ή Μπαλκίς που βασίλευσε στα μέρη της Υεμένης. Η παρουσία της είναι γνωστή μέσα από θρύλους της Αραβίας, της Περσίας, της Αιθιοπίας, του Ισραήλ. Στην Αραβική παράδοση, συναντάμε αναρίθμητες ιστορίες και μύθους για τη βασίλισσα του Σαβά. Σύμφωνα με τους Άραβες, η βασίλισσα Μπαλκίς βασίλεψε με την καρδιά γυναίκας, αλλά με το μυαλό και το σθένος ενός άντρα.
Η Μπαλκίς μαθαίνει για το βασίλειο του Σολομώντα, για τα αμύθητα πλούτη, για την ισχυρή στρατιωτική του δύναμη και την επιρροή του στο εμπόριο. Μαθαίνει για την υπεροχή του στη διακυβέρνηση, τον εξαίρετο τρόπο με τον οποίο καταφέρνει να κερδίζει τις καρδιές ακόμα και των εχθρών του, καθιστώντας τον ως τον καλύτερο βασιλιά που έχει υπάρξει ποτέ επί της γης. Αποφασίζει να τον επισκεφτεί ύστερα από πρόσκλησή του, στο βασίλειό του στην Ιερουσαλήμ με στόχο να τον δοκιμάσει με μια σειρά από έξυπνους γρίφους, για να αποδείξει από μόνη της τη σοφία του βασιλιά που τόσοι και τόσοι μιλούσαν. Πολλές ιστορίες αφηγούνται πως ο Σολομών είχε την δυνατότητα να επικοινωνεί με τα ζώα, μιλώντας την ίδια γλώσσα μαζί τους, και πως το πουλί τσαλαπετεινός που βρισκόταν στην υπηρεσία του, τον ενημέρωσε για την ύπαρξη της Μπαλκίς και του βασιλείου της, και αποτέλεσε το μεσάζοντα μεταξύ τους ώσπου να καταστεί δυνατή η περίφημη συνάντησή τους. Πολλοί θεολόγοι ανά τους αιώνες θεώρησαν πως η φύση αυτών των γρίφων, αφορούσε θέματα όπως πόλεμος και ειρήνη, θάνατος και αθανασία, το νόημα της ζωής, η σεξουαλικότητα, οι διαφορές μεταξύ αρσενικού και θηλυκού, το σκότος και η φύση του κακού, οι κύκλοι της σελήνης και το φαινόμενο της παλίρροιας, το όνομα και η φύση του Θεού.
Η Μπαλκίς κολακευμένη με την παροιμιώδη υποδοχή που δέχτηκε από τον βασιλιά και τους υπηκόους του, η Μπαλκίς παρατήρησε έκπληκτη τον τρόπο με τον οποίο ο Σολομώντας κυβερνούσε πάνω στο λαό του. Είδε υπηρέτες να δειπνούν μαζί με αυλικούς και συμβούλους, είδε ένα στρατό από πουλιά και ζώα να υπακούουν στις προσταγές του απλά με ένα του νεύμα, είδε τα ευτυχισμένα χαμόγελα ενός ευημερούντος λαού. Η σοφία του Σολομώντα, το οξύ πνεύμα του και οι έξυπνες απαντήσεις του γοήτευσαν τη βασίλισσα και έσβησαν κάθε αμφιβολία που είχε για το μεγαλείο του ως άνθρωπο και ως ηγεμόνα. Το ίδιο εκείνο βράδυ ήρθε σε ερωτική συνεύρεση μαζί του, σε μια συνένωση αμοιβαίου θαυμασμού και ερωτικής έλξης. Την επόμενη μέρα η Μπαλκίς επέστρεψε στη χώρα της. Κατά την αραβική παράδοση η Βαλκίς ή Μπαλκίς ασπάσθηκε την ιουδαϊστική θρησκεία ενωθείσα με τον Σολομώντα, περί το 950 π.Χ.
Η ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΤΟΥ ΣΑΒΑ ΣΤΗΝ ΑΙΘΙΟΠΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ
Σύμφωνα με αιθιοπικό μύθο, η βασίλισσα του Σαβά καταγόταν από την περιοχή της Τιγραίας στα βόρεια της Αιθιοπίας, όχι πολύ μακριά από το σημερινό Αξούμ, όπου αργότερα εγκατέστησε την αυλή της. Ήταν γνωστή με διάφορα ονόματα: Μακέδα, Νεγέστα Αζέμπ ή Αμχάρα μεταξύ άλλων. Κατά τον θρύλο της Αιθιοπίας, γεννήθηκε το 1020 π.Χ και στα 15 της χρόνια στέφθηκε βασίλισσα κληρονομώντας το θρόνο ύστερα από το θάνατο του πατέρα της. Σύμφωνα με τις περισσότερες μαρτυρίες δεν παντρεύτηκε ποτέ.
Όταν ο Σολομών, ο βασιλιάς του Ισραήλ, απόγονος του Δαβίδ, αποφάσισε να χτίσει τον ναό της Ιερουσαλήμ, κάλεσε όλους τους εμπόρους του τότε γνωστού κόσμου να του φέρουν πολύτιμα εμπορεύματα για τα οποία θα τους αντάμειβε με ασήμι και χρυσό. Ανάμεσα σ’ αυτούς που ταξίδεψαν ως την Ιερουσαλήμ ήταν και ο Αιθίοπας Ταμαρίμ, ένας πλούσιος έμπορος που δραστηριοποιούνταν στις περιοχές της Αραβίας. Όταν επέστρεψε στην Αιθιοπία διηγήθηκε σε κάθε ενδιαφερόμενο τις σπουδαίες αρετές του βασιλιά, επισημαίνοντας μεταξύ άλλων «τη γλυκύτητα των λόγων του, την ευθυκρισία του, την ταπεινότητα στο βάδισμά του και στον τρόπο ζωής του, την ευγένεια που επιδείκνυε προς όλους, τη μεγαλοπρέπεια των γευμάτων του και την υπακοή των υπηρετών του, τη σοφία με την οποία διοικούσε τον οίκο του, συγχωρώντας αυτούς που έσφαλλαν και τιμωρώντας με επιείκεια».
Οι ιστορίες του εμπόρου έφτασαν στ΄ αυτιά της βασίλισσας, η οποία τον κάλεσε στην αυλή της στο Αξούμ προκειμένου να την ενημερώσει προσωπικά για το ταξίδι του στο Ισραήλ. Ακούγοντας τις διηγήσεις του εμπόρου «μαγεύτηκε» από τις αρετές εκείνου του βασιλιά και ήταν τέτοια η συγκίνησή της «που έκλαιγε από τον μεγάλο της πόθο να πάει να δει εκείνα τα πράγματα». Η βασίλισσα ήταν κατά πάσα πιθανότητα ανύπαντρη και νέα, αν και ο θρύλος δεν αναφέρει πολλά σχετικά με το θέμα. Αναφέρει ωστόσο ότι ήταν όμορφη και, προφανώς, περίεργη και έτσι πήρε την απόφαση να πάει. Κάλεσε τους άρχοντες του βασιλείου της, τους ανακοίνωσε την απόφασή της και με διπλωματικό τρόπο τους ζήτησε υλική βοήθεια για το ταξίδι. «Επιθυμώ να βρω τη σοφία» είπε η βασίλισσα στους Αιθίοπες ευγενείς «γιατί ο έρωτάς μου για τη σοφία έχει στοχεύσει με τα βέλη του την καρδιά μου και την κρατά αιχμάλωτη με γερά δεσμά. Γιατί η σοφία είναι πολυτιμότερη από το χρυσάφι και το ασήμι και από όλα όσα έχουν δημιουργηθεί πάνω στη γη και είναι πιο λαμπερή και από τον ήλιο». Οι άρχοντες την εφοδίασαν με τα απαραίτητα μέσα και το καραβάνι της βασίλισσας του Σαβά με προορισμό το Ισραήλ αποτελούνταν από «697 άλογα και αμέτρητα μουλάρια και εκτέλεσε το δρομολόγιό του έχοντας μεγάλη πίστη στον Θεό» σύμφωνα πάντα με τα αιθιοπικά ιερά βιβλία.
Όταν η βασίλισσα έφτασε στην Ιερουσαλήμ ο Σολομών την υποδέχτηκε στις πύλες της πόλης με μεγάλες τιμές. Φρόντισε να στηθεί ο καταυλισμός της πολύ κοντά στο ανάκτορο και της έστειλε για δώρα πέντε σακιά αλεύρι από γλυκό σιτάρι, δεκαπέντε σακιά σιταρένιο ψωμί, πέντε αγελάδες, πενήντα κοτόπουλα και πενήντα αρνιά. Και ακόμα μπόλικες κότες, κατσίκες, ελάφια και ζαρκάδια, τριάντα λίτρα νέο κρασί, άλλα δεκαπέντε λίτρα παλιό κρασί και πολλά ακόμα δώρα. Από τη στιγμή που η βασίλισσα του Σαβά εγκαταστάθηκε στην Ιερουσαλήμ, ο Σολομών την επισκεπτόταν κάθε μέρα και οι δυο τους συζητούσαν για ώρες. Τόσο εκείνος όσο κι εκείνη φορούσαν πάντα τις καλύτερες ενδυμασίες τους. Οι προσδοκίες της βασίλισσας δεν διαψεύστηκαν. Του είπε: «Ας είστε πάντα καλότυχος, αρχοντά μου, εσείς που προικιστήκατε με τόση σοφία. Πόσο θα ήθελα να είμαι μία από τις πιο ταπεινές σας υπηρέτριες, να πλένω τα πόδια σας και ν' ακούω τα σοφά σας λόγια. Πόσο θα ευφραινόταν η καρδιά μου από τις απαντήσεις σας και τις γλυκές σας κουβέντες». Κατά τη διάρκεια των εκτενών συζητήσεών τους ο Σολομών αποκάλυψε στη βασίλισσα ότι είχε στην κατοχή του την Κιβωτό της Διαθήκης που περιλάμβανε τις Πλάκες με τις Δέκα Εντολές που παρέδωσε ο Θεός στον Μωυσή και πως γι' αυτό τον λόγο το Ισραήλ ήταν ο περιούσιος λαός. Η βασίλισσα του Σαβά αποφάσισε τότε ότι τόσο αυτή όσο και ο λαός της θα ασπάζονταν την εβραϊκή πίστη. «Από δω και στο εξής», ορκίστηκε, «δεν θα λατρεύω τον ήλιο, αλλά τον δημιουργό του, τον Θεό του Ισραήλ και οι Δέκα Εντολές του θα ορίζουν εμένα και τη γενιά μου και όλους τους υποτελείς μου». Έτσι η Αιθιοπία προσηλυτίστηκε στην ιουδαϊκή θρησκεία, γιατί εκείνη την εποχή οι λαοί υπάκουαν στις αποφάσεις των ηγεμόνων τους. Εν τω μεταξύ η βασίλισσα δεν είχε υποκύψει ακόμα στον Σολομώντα.
Αξίζει να προσθέσουμε πως όλες σχεδόν οι παραδόσεις, μιλούν για μια δυσμορφία στα κάτω άκρα της Μακέδα, τα οποία κατέληγαν σε γούνινο τρίχωμα σαν από ζώου, όπου ο Σολομών επινόησε ένα ειδικό φάρμακο και κατάφερε να τα γιατρέψει. Οι αιθιοπικές παραδόσεις αποδίδουν τη δυσμορφία σε δάγκωμα από τσακάλι στο πόδι της βασίλισσας, όταν εκείνη ήταν ακόμα παιδί. Παρά τη δυσμορφία πάντως, την παρουσιάζουν ως μια γυναίκα απίστευτης εξωτικής ομορφιάς, μια χαρισματική βασίλισσα με μελωδική φωνή και εκλεπτυσμένη ομιλία. Λάτρης και οπαδός του θεού Ήλιου, εγκατέλειψε τη θρησκεία της για να ακολουθήσει, με βαθιά αφοσίωση, το Θεό των Ισραηλιτών και του βασιλιά τους.
Είχαν περάσει πλέον επτά μήνες από τότε που η βασίλισσα του Σαβά έφτασε στην Ιερουσαλήμ και σκέφθηκε ότι ήταν καιρός πια να επιστρέψει στη χώρα της για ν' ασχοληθεί με τον λαό της. Τότε ο Σολομών αποφάσισε ν' αφήσει τις περιστροφές και πρότεινε στη βασίλισσα να κοιμηθεί μαζί του στο παλάτι τη νύχτα πριν από την αναχώρησή της, λέγοντάς της ότι ήθελε ν' αποκτήσει απογόνους. Η βασίλισσα δεν δέχτηκε την πρόταση του Σολομώντα. Και τότε ο Σολομών ετοίμασε μια μεγαλοπρεπή αποχαιρετιστήρια δεξίωση στο παλάτι του, στην οποία κάλεσε όλους τους άρχοντες του βασιλείου. Η βασίλισσα του Σαβά δέχτηκε την πρόσκληση, αλλά έβαλε τον Σολομώντα να της υποσχεθεί ότι, ακόμα και αν κοιμόταν στο παλάτι του, εκείνος δεν θα την άγγιζε. Και ο σοφός βασιλιάς δέχτηκε, αλλά ζήτησε σε αντάλλαγμα από τη γυναίκα να του υποσχεθεί με τη σειρά της ότι δεν θα έπαιρνε τίποτα πολύτιμο από το παλάτι του. Στην αντίθετη περίπτωση, ο Σολομών θα μπορούσε να την αγγίξει και να ακολουθήσει τη φυσική διαδικασία που συνοδεύει τα ερωτικά χάδια. Έτσι, λοιπόν, συμφώνησαν. Ο πανούργος Σολομών παρέθεσε ένα πλουσιοπάροχο δείπνο με ψητά καρυκευμένα με αλάτι και μπαχαρικά. Στη συνέχεια, τοποθέτησε ένα κρεβάτι για τη βασίλισσα δίπλα στο δικό του και διέταξε να βάλουν μια κανάτα νερό και ένα ποτήρι δίπλα στο κρεβάτι της. Κατά τη διάρκεια της νύχτας η γυναίκα ένιωσε ακατανίκητη δίψα και ήπιε από την κανάτα. Ο Σολομών που «επαγρυπνούσε πονηρά» στο διπλανό κρεβάτι, την έπιασε απ' το χέρι και είπε: «Αθέτησες την υπόσχεσή σου». Εκείνη αποκρίθηκε ότι το νερό δεν είχε αξία και εκείνος της είπε: «Υπάρχει πολυτιμότερο πράγμα από το νερό όταν βρίσκεσαι κάτω από τον ήλιο;». Και με αυτά τα λόγια χώθηκε στο κρεβάτι της βασίλισσας του Σαβά αποφασισμένος να αποκτήσει μαζί της απογόνους. Μετά το πέρας της πράξης έδωσε στη βασίλισσα ένα δαχτυλίδι και της είπε: «Αν ο Θεός μου δώσει απόγονο από σένα και είναι αγόρι, να τον στείλεις στο παλάτι μου. Αυτό το δαχτυλίδι θα είναι η απόδειξη ότι είναι γιος μου». Και έτσι έληξε το ειδύλλιο. Η βασίλισσα του Σαβά μάζεψε τα υπάρχοντά της, ετοίμασε το καραβάνι της και επέστρεψε στην Αιθιοπία στην αυλή του Αξούμ. Και αυτή η ιστορία θα τελείωνε εδώ, αν η βασίλισσα δεν έμενε έγκυος, όπως είχε προβλέψει ο σοφός Σολομών.
Εννέα μήνες αργότερα, η βασίλισσα του Σαβά έφερε στον κόσμο ένα αγόρι, το οποίο ονόμασε Μενελίκ Εμπνά Χακίμ, δηλαδή «γιο του Σοφού». Όταν μεγάλωσε, η βασίλισσα του αποκάλυψε την καταγωγή του και ο Μενελίκ αποφάσισε να ταξιδέψει για να γνωρίσει τον πατέρα του. Σε ηλικία είκοσι δύο χρονών έφυγε για την Ιερουσαλήμ με το δαχτυλίδι του Σολομώντος πριν αποχαιρετιστούν. Αλλά ήταν περιττό: ο μικρός ήταν φτυστός ο παππούς του, ο βασιλιάς Δαβίδ, πατέρας του Σολομώντος, ο οποίος τον αγκάλιασε αναγνωρίζοντάς τον προτού ακόμα εκείνος του δείξει το δαχτυλίδι.
Η ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΤΟΥ ΣΑΒΑ ΣΤΗΝ ΑΓΙΑ ΓΡΑΦΗ
Η Βασίλισσα του Σαβά είχε ακούσει για τη φήμη και τη σοφία του Σολομώντα. Έτσι, λοιπόν, τον επισκέφτηκε για να τον γνωρίσει προσωπικά και να τον δοκιμάσει με κάποια δύσκολα και γριφώδη ερωτήματα. Πήγε στην Ιερουσαλήμ με πολύ μεγάλη συνοδεία, με καμήλες που ήσαν φορτωμένες με δώρα, όπως αρώματα, χρυσός και πολύτιμοι λίθοι. Όταν η Βασίλισσα του Σαβά παρουσιάστηκε στο Σολομώντα, του έθεσε όλα τα ερωτήματα που είχε στο νου της. Ο Σολομώντας της απάντησε και της έλυσε όλα της τα ερωτήματα. Έτσι η Βασίλισσα του Σαβά είδε από κοντά τη σοφία του Σολομώντα, τα οικοδομήματα που είχε φτιάξει, τον τρόπο ζωής του Σολομώντα και των υπηκόων του, καθώς επίσης το Ναό των Ιεροσολύμων, και όλα αυτά της έκαναν μεγάλη εντύπωση (Γ' Βασιλέων 10,1-5. Β' Παραλειπομένων 9,1-4).
Κάποια στιγμή είπε η Βασίλισσα του Σαβά στο Σολομώντα, ότι είχε ακούσει για τη φήμη του και τη σοφία του, αλλά δεν πίστευε αυτά που της έλεγαν. Τώρα όλα αυτά τα είδε με τα μάτια της και ήταν πολύ λίγα αυτά που άκουσε μπροστά σ' αυτά που είδε. Μακάρισε τους υπηκόους του, οι οποίοι από κοντά έχουν γνωρίσει τη σοφία του. Μακάρισε, επίσης, το Θεό του Ισραήλ, ο οποίος εγκατέστησε στο θρόνο τέτοιο βασιλιά, ο οποίος κυβερνά το λαό με σύνεση και δικάζει τις υποθέσεις του λαού με δικαιοσύνη και σοφία. Κατόπιν η Βασίλισσα του Σαβά πρόσφερε ως δώρα στο Σολομώντα 120 τάλαντα χρυσού, πολλά αρώματα και πολύτιμους λίθους. Τα αρώματα που πρόσφερε η Βασίλισσα του Σαβά στον Σολομώντα ήταν τα καλύτερα στον κόσμο (Γ' Βασιλέων 10,6-10. Β' Παραλειπομένων 9,5-9). Ο Σολομώντας με τη σειρά του, έδωσε στη Βασίλισσα του Σαβά όλα όσα εκείνη θέλησε και μάλιστα περισσότερα κι ανώτερα απ' όσα εκείνη έφερε. Κατόπιν η Βασίλισσα του Σαβά επέστρεψε στην πατρίδα της μαζί με τη συνοδεία της (Γ' Βασιλέων 10,13. Β' Παραλειπομένων 9,12).
|
||||||||||||
