ΘΕΟΤΟΚΟΣ ΜΑΡΙΑ - ΠΑΝΑΓΙΑ

ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΑΓΙΑ ΑΝΕΜΗ

 

Έθιμο “Παναγιά Ανέμη ή Αγία Ανέμη ή Γιαγιά Ανέμη” στη Σαμοθράκη

 

Πέτρα από την Αγία Ανέμη

Πολλές μαρτυρίες καταγράφτηκαν για το εκκλησάκι της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στη Χώρα, όπου πλέον έχουν μείνει μόνο τα ερείπια του. Σ’ αυτό το εκκλησάκι πήγαιναν οι γυναίκες απ’ όλο το νησί και όχι μόνο από τη Χώρα. Τα ερείπιά της βρίσκονται ανάμεσα στη Χώρα και τον Ξηροπόταμο, πάνω στο βουνό, όπου οδηγείται κανείς από συγκεκριμένα μονοπάτια, τα οποία πρέπει να τα γνωρίζει για να τα διαβεί.

Εκεί πήγαιναν μικρές γυναίκες, συνήθως ανύπαντρες, για να προσευχηθούν στην Παναγία, έτσι ώστε να σταματήσει το δυνατό άνεμο. Γι’αυτό το λόγο πήρε και το όνομα Παναγιά Ανέμη ή Αγία Ανέμη ή Γιαγιά Ανέμη. Φτάνοντας στο εκκλησάκι, χτυπούσαν ένα κεραμίδι, το οποίο το κουβαλούσαν μαζί τους, λέγοντας κάποια λόγια.

Το κεραμίδι το άφηναν ή το έσπαζαν στο εκκλησάκι και ύστερα γυρνούσαν πίσω. Η διαδικασία γινόταν με απόλυτο σεβασμό, κατάνυξη και ευλάβεια στο πρόσωπο της Υπεραγίας Θεοτόκου. Αυτή ήταν η διαδικασία που γινόταν, αλλά σ’ αυτό το σημείο να αναφέρουμε μια προσωπική μαρτυρία της κας Τριανταφυλλιάς Αργυριάδου, 83 ετών, από τη Χώρα της Σαμοθράκης.

Η καταγραφή έγινε την Κυριακή 19 Αυγούστου 2012. Μια μέρα πριν πολλά χρόνια, όταν ήταν μικρή κοπέλα, φυσούσε πάρα πολύ, με αποτέλεσμα να πέφτουν οι καρποί από τα δέντρα των χωρικών της Χώρας. Η γιαγιά της κας Τριανταφυλλιάς της είπε να πάνε στη Γιαγιά Ανέμη. Έτσι, η μικρή Τριανταφυλλιά παίρνει τις φίλες της από τη γειτονιά και πηγαίνει στη Γιαγιά Ανέμη.

Είναι μια διαδικασία τελετουργική, η οποία ξεκινούσε από το δρόμο, όπου δεν έπρεπε να μιλήσουν οι κοπέλες κατά τη διάρκεια της διαδρομής. Φτάνοντας στο εξωκκλήσι της Παναγίας, μια κοπέλα κρατώντας δυο κεραμίδια, τα χτυπούσε αναμεταξύ τους.

Μια κοπέλα τη ρωτούσε: «γιατί χτυπάς»; και αυτή που χτυπούσε της απαντούσε: «για να σταματήσει τον άνεμο η γιαγιά- Ανέμη». Αυτός ο διάλογος γινόταν επί τρεις φορές και στη συνέχεια γυρνούσαν πίσω, όπου και πάλι δεν μιλούσαν κατά τη διάρκεια της επιστροφής.

Έτσι, η κα Τριανταφυλλιά θυμάται χαρακτηριστικά ότι φεύγοντας από τη Χώρα για την Αγιά Ανέμη φυσούσε πάρα πολύ δυνατός αέρας. Μετά απ’ όλη αυτή τη διαδικασία και γυρνώντας πίσω στο χωριό, ο αέρας είχε σταματήσει εξ ολοκλήρου. Αυτή και άλλες πολλές καταθέσεις ψυχής από ηλικιωμένες γυναίκες καταγράψαμε στο νησί της Σαμοθράκης.

 

Τάσος Κυριακίδης

topoikaitropoi.gr