|
 |
|
Παναγία η Αγιασώτισσα |
Κάθε φορά που τα πράγματα παρεκκλίνουν από ότι ο καθένας θεωρεί υγιές και
σωστό για τη ζωή του αλλά και όποτε νιώθουμε δέος και πληρότητα για όλα όσα
ο βίος μας περιλαμβάνει επικαλούμαστε τη Χάρη της.
Γιατί η αγκαλιά της είναι πάντα το καταφύγιο για τα όμορφα και τα άσχημα, τα
εύκολα και τα πιο απαιτητικά.
"Μάνα" όλου του κόσμου χωρίς να ξεχωρίζει κανένα από τα παιδιά της τα οποία
προσδοκούν το χάδι και την εύνοια της με προσευχές, κεράκι, τάματα και
απόλυτη αφοσίωση. Η "Κοίμηση" της δεν θα μπορούσε παρά να αποτελεί ύψιστη
στιγμή κατάνυξης αλλά και έστω τυπολατρικού πένθους μιας και ουδέποτε "πέθανε"
αλλά απλώς "εκοιμήθη". Η Λέσβος είναι ένας τόπος όπου τα προσκυνήματα προς
τιμήν της Παναγίας είναι πολλά. Φιλοτεχνημένα με περίσσεια τέχνη και μεράκι
και κυρίως πίστη ως υπέρτατο δομικό λίθο, αποτελούν πόλο έλξης μεγάλου
αριθμού επισκεπτών όλο το χρόνο με κορύφωση παραμονές και ανήμερα της
Κοιμήσεως της Θεοτόκου. 15 Αυγούστου το νησί τιμά την Αγία Μητέρα και το
Lesvoskitchen κάνει ένα πέρασμα από τα γνωστότερα αλλά και αφανή σημεία
λατρείας προς το πρόσωπο Της.
Παναγία Σιών στην Αγιάσο: Φιλοτεχνημένη από τα χέρια του Ευαγγελιστή Λουκά
με πρώτες ύλες το κερί και τη μαστίχα η εικόνα της Παναγίας της
Γλυκοφιλούσας διαστάσεων 0,86 Χ 0,62 εκατοστών σκορπίζει τη χάρη και την
απύθμενη θεόσταλτη ενέργεια της σε χιλιάδες πιστούς πολλοί από τους οποίους
παραμονή της Κοιμήσεςως της προσεγγίζουν τον Ιερό Ναό του χωριού με τα πόδια
διανύοντας αγόγγυστα και στωικά μία απόσταση περίπου 27 χλμ. Η έλευση της
εικόνας οφείλεται στον Εφέσιο μοναχό Αγάθωνα ο οποίος την έφερε στη Λέσβο
την περίοδο της εικονομαχίας περί το 803 μ.Χ. Ο ναός στον οποίο βρίσκεται
ξεκίνησε να χτίζεται το 1170 και ολοκληρώθηκε το 1173 ενώ μετά από 633 λόγω
της επικινδυνότητας εξαιτίας της παλαιότητας του χτίστηκε από την αρχή ενώ
υπήρξαν αρκετές παρεμβάσεις και διαδικασίες ανέγερσης τμημάτων για να
καταλήξει στην σημερινή του μορφή.
Παναγία Γλυκοφιλούσα στην Πέτρα: Σαν βγαλμένος από παραμύθι ή από το
καβαλέτο αριστοτέχνη ζωγράφου, ατενίζοντας με χάρη και περηφάνια την
ατελείωτη φυσική παλέτα χρωμάτων και ρυθμών, κρεμασμένος στην αγκαλιά του
Ιερού βράχου ύψους 40 μέτρων ο ναός της Παναγίας της Γλυκοφιλούσας στην
Πέτρα είναι ένα πραγματικό κομψοτέχνημα και ο οποίος την εποχή των
Γατελούζων αποτελούσε απόρθητο φρούριο.
Τα 114 σκαλοπάτια οδηγούν
τους πιστούς στην εικόνα της Θεοτόκου αλλά και στα λείψανα των Αγίων
Τρύφωνος, Αικατερίνης και Χαραλάμπους.
Ο ναός στο σύνολο προκαλεί δέος όσον αφορά τη διαδικασία ανέγερσης του.
Χαρακτηριστικός ο τρόπος που περιγράφεται από την πένα του Λέσβιου ποιητή
και πεζογράφου Αργύρη Εφταλιώτη: "Διάβηκαν πλάγι τοῦ βράχου καὶ τὸ
καλοξετάσανε τὸ πέτρινο τὸ θεριό, τ᾿ ἀμέτρητα τὰ λιθάρια ποὺ κρεμιοῦνται ἀπὸ
τὶς ράχες του, ἄλλα σὰ χτισμένα ἀπ᾿ ἀνθρώπινο χέρι, ἄλλα σὰ νὰ τἄθελε
ξεπίτηδες ὁ Θεὸς γιὰ νὰ φοβερίζῃ τοὺς ἁμαρτωλοὺς ἀπὸ κάτω". Φυσικά ανήμερα
της Κοιμήσεως της Παναγίας επικρατεί το αδιαχώρητο.
Παναγία Τρουλωτή στους Πύργους Θερμής: Στο βάθος ενός λιθόστρωτου μονοπατιού
στους άνω Πύργους Θερμής σε απόλυτη αρμονία με την γαλαντομία της φύσης
δεσπόζει ο βυζαντινού τύπου πανάρχαιος ναός της Παναγίας της Τρουλωτής. Το
κτίσιμο του αποτέλεσε σημείο κάθαρσης για την διαδικασία συνομωσίας με
αποτέλεσμα το σφετερισμό του θρόνου της Κωνσταντινούπολης και τη φυλάκιση
του γιου της αυτοκράτειρας του Βυζαντίου "Αγίας Ειρήνης της Αθηναίας"
Κωνσταντίνου του ΣΤ'. Η οποία εντέλει βρέθηκε εξόριστη στη Λέσβο και χάρη
στον οβολό των πιστών μετά από συνεχείς προσπάθειες συγκέντρωσε τα
απαραίτητα χρήματα για την ανέγερση του. Η ονομασία "Τρουλωτή" προκύπτει από
το γεγονός ότι τον τρούλο κοσμεί εσωτερικά η εικόνα της "Βρεφοκρατούσας" και
όχι αυτή του Παντοκράτορος όπως είθισται.
Παναγία Χρυσομαλλούσας στη Μυτιλήνη: Ο επιβλητικός αυτός ναός αποτελεί ένα
ακόμη αφιέρωμα στην Παναγία αποτελώντας προσελκύοντας τους κατοίκους όχι
μόνο του ομώνυμου οικισμού στον οποί βρίσκεται αλλά και πλήθος πιστών από
όλη την πόλη και τις γύρω περιοχές. Μάλιστα στις εγκαταστάσεις του ετάφη ο
Πολιούχος της Μυτιλήνης Άγιος Θεόδωρος ο Βυζάντιος ενώ στην αυλή διατηρείται
και ένας μικρός ναΐσκος προς τιμήν του.
Παναγία η Ευαγγελίστρια στου Ακλειδιού: Ο
ναός βρίσκεται στο πανέμορφο και καταπράσινο προάστιο του Ακλειδιού κοντά
στην περιοχή της Βαρειάς.
Λουσμένος στο φως είναι πάντα μία ήσυχη γωνιά για προσευχή και κατάνυξη.
Παναγία Αμαλής: Το
απόλυτο ησυχαστήριο στο κέντρο ενός πυκνόφυτου πευκοδάσους στο βουνό της
Αμαλής κοντά στην Αγία Μαρίνα.
Λέγεται ότι η σημερινή μορφή του πετρόκτιστου ναού προέκυψε από τα θεμέλια
ενός παλαιότερου. Το ΝΑ τμήμα της εκκλησίας είναι φτιαγμένο από περιδοτίτες
και ένθετα τούβλα ενώ φιγουράρει και μία γραφική στέρνα.
Παναγία Ποταμούσα στον Κάτω Χάλικα: Δίπλα σε ένα από τα ρέματα της περιοχής
βρίσκεται το εκκλησάκι της Παναγίας της "Ποταμούσας". Χαμένο ανάμεσα σε
πυκνή βλάστηση με την εικόνα της Παναγίας η οποία βρέθηκε μέσα στο
συγκεκριμένο ποταμό να φημολογείται ότι ανοιγοκλείνει τα μάτια της σε
πιστούς κατόπιν προσευχής και ειλικρινούς μετάνοιας. Μάλιστα λόγω του ότι
βρίσκεται σε έκταση απέναντι από την κάτω πύλη του νοσοκομείου της Μυτιλήνη
δέχεται πλήθος επισκεπτών οι οποίοι προσδοκούν στην παρέμβαση της όσον αφορά
θέματα υγείας. Δίπλα στο εκκλησάκι της Παναγίας υπάρχουν άλλα δύο: το ένα
αφιερωμένο στην Αγία Παρασκευή και το άλλο το οποίο φιλοξενούσε παλιότερα το
αγίασμα.
Παναγία η Φανερωμένη στο Σίγρι: Στην παραλιακή ζώνη "Καλολιμνιώνας" χαμένη
στα έγκατα ενός βράχου η Παναγία η Φανερωμένη έχει συντροφιά την αλμύρα, το
βουητό του κύματος και φυσικά την συχνή επίσκεψη πιστών. Αφιερωμένο στη
Ζωοδόχου Πηγή το λευκό αυτό ξωκλήσι γιορτάζει κανονικά κάθε Λαμπροπαρασκευή
ενώ λέγεται ότι εκεί μόνασε ο κτήτωρ της Μονής Υψηλού Άγιος Θεοφάνης μετά
τον διωγμό του από το Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης την εποχή των
εικονομαχιών.
Παναγία Γοργόνα στη Σκάλα Συκαμνιάς: Ένα ακόμη στοιχείο εμβληματικής
ομορφιάς είναι και τούτο το ξωκλήσι επάνω στο βράχο, συνεχής παρατηρητής της
δράσης των ψαράδων στο μικρό λιμανάκι της Σκάλας. Από εκεί αναδύονται
μυρωδιές θυμιάματος και βασιλικού χωρίς παύση ενώ τα ηλιοβασιλέματα είναι
κάτι παραπάνω από μαγικά. Χαρακτηριστικό του ναού -εξ ου και το όνομα- είναι
η τοιχογραφία στην οποία φιγουράρει η Παναγία με ουρά γοργόνας.
Το εκκλησάκι το οποίο χτίστηκε το 1913 στη θέση ενός προϋπάρχοντος σχεδόν
μέσα στη θάλασσα έγινε ακόμη γνωστότερο χάρη στη συγγραφή του βιβλίου "Η
Παναγιά η Γοργόνα" με την υπογραφή του πολυβραβευμένου συγγραφέα και
ακαδημαϊκού από τη Συκαμνιά Στρατή Μυριβήλη.
Παναγία Μυρσινιώτισσα στην Καλλονή: 2
χλμ από την Καλλονή στην πλαγιά του βουνού "Δρακοντίτσι" δεσπόζει το
γυναικείο μοναστήρι της Παναγίας Μυρσινιώτισσας.
Κτίστηκε από τον Άγιο Ιγνάτιο τον Αγαλιανό.
Με τις ολάνθιστες και περιποιημένες αυλίτσες καθώς και τα ανεκτίμητηα αξίας
κειμήλια το μοναστήρι πήρε το όνομα του από την εύρεση της θαυματουργού
εικόνας της Παναγίας μέσα σε μυρσίνες.
Εκτός από την ημέρα της Κοιμήσεως ο ναός γιορτάζει ανήμερα των Εισοδίων, του
Ευαγγελισμού, της Συνάξεως και της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού.
Παναγία Φανερωμένη στη αγορά της Μυτιλήνης: H εικόνα της Παναγίας
Φανερωμένης βρέθηκε στο ισόγειο ενός φτωχικού σπιτιού των Κυδωνιών.Μετά την
ανεύρεση της εικόνας, πλήθος θαυμάτων επακολούθησαν. Για αρκετά χρόνια,
άνθρωποι πονεμένοι, άρρωστοι, ακόμα και μουσουλμάνοι, προσερχόντουσαν από
κάθε γνωστό μέρος στο αγίασμα της Παναγίας Φανερωμένης.
Παναγία Κρυφτή στο Παλαιοχώρι: Προσεγγίζεται
συνήθως από τη θάλασσα ωστόσο μονοπάτι μέσα από ελαιώνα της περιοχής μας
οδηγεί σε αυτό το ξωκλήσι το οποίο γιορτάζει ανήμερα της Κοιμήσεως της
Θεοτόκου.
Κοφτοί λευκοί βράχοι με ζώνες φυσικού ζεστού νερού να ξεπροβάλλουν μέσα στη
θάλασσα κλείνουν στην αγκαλιά τους αυτό το καταφύγιο το οποίο αποτέλεσε
ιδανικό τόπο αναχώρησης και έλευσης υποβρυχίων την εποχή της Γερμανικής
Κατοχής. Η παράδοση θέλει επί Τουρκοκρατίας μία γυναίκα να φθάνει κυνηγημένη
με το παιδί της στο βράχο για να σωθεί από τους Τούρκους. Έταξε στην Παναγία
να φτιάξει στο βράχο ναό αφιερωμένο σε κείνη αν σωζόταν. Μάλιστα επειδή οι
Τούρκοι που την κυνήγησαν ήταν επάνω σε άλογα γι αυτό και οι κάτοικοι του
Παλαιοχωρίου προσεγγίζουν το ναό με άλογα ανήμερα του πανηγυριού. Από πολύ
παλιά πάσχοντες από ρευματοειδή νοσήματα πήγαιναν στο ξωκλήσι γι ανα
προσκυνήσουν την εικόνα της Παναγίας και έτσι να θεραπευτούν.
Ιερός Ναός Κοιμήσεως Θεοτόκου στη Ερεσό: Χαρακτηριστικό
γνώρισμα του ναού αποτελεί το ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής ξύλινο τέμπλο του
ενώ λέγεται ότι η ανακαίνιση του στα θεμέλια προϋπάρχοντος κτίσματος
προέκυψε χάρη στις δωρεές πιστών.
Παναγία Κρυφή στο Τριεθνές: Μέσω μονοπατιών σε πευκόφυτες δασώσεις εκτάσεις
πάνω από τα Παράκοιλα προσεγγίζει κανέις την Παναγία την Κρυφή στο Τριεθνές.
Το εκκλησάκι αυτό βρίσκεται σε μία σπηλιά χαμήλά από το δρόμο κατά μήκος
μίας χαράδρας. Το μονοπάτι που οδηγεί στην εκκλησία βρίσκεται δίπλα σε μία
γούρνα με νερό για να πίνουν τα ζώα.
Παναγία Ελεούσα στο Λεπέτυμνο: Στον Λεπέτυμνο υπάρχει η εκκλησία της
Παναγίας της Ελεούσας, όπου στις 15 Αυγούστου στο προαύλιο της, οι κάτοικοι
του Λεπέτυμνου φτιάχνουν το τοπικό φαγητό (κισκέκ) και με παραδοσιακή
μουσική γιορτάζουν όλοι μαζί.
Παναγία Ποταμούσα στο Καγιάνι: Πρόκειται για ένα μεταβυζαντινού ρυθμού
εκκλησάκι το οποίο δεσπόζει χαμηλά σε μία ρεματιά στα σύνορα Καγιανιού
Βαρειάς.
Παναγία στο Πληγώνι: Ένα άκρως πειριποιημένο και γραφικό εκκλησάκι χαμένο
ανάμεσα σε πεύκα και ελαιόδεντρα με παγκάκια και τσιμεντοστρώσεις για τιυς
πιστούς οι οποίοι συρρέουν εκεί όχι μόνο στη χάρη της Παναγίας.
Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου στα Μυστεγνά: Ο ναός χτίστηκε στη θέση Χότζα
Μπαχτσές η οποία ανήκε σε έκταση ενός Τούρκου ονόματι Χατζάγας και ο οποίος
όντας άγονη τη δώρισε στους Χριστιανούς για να χτίσουν την εκκλησία.
Ανεγέρθη το 1839 με άδεια της Υψηλής Πύλης.
Ναός Κοιμήσεως Θεοτόκου στο Κάτω Τρίτος: Ο ναός χρονολογείται από το 1859.
Κοντά του βρίσκεται βυζαντινός ναΐσκος των Ταξιαρχών με τοιχογραφίες, γύρω
από τον οποίο υπάρχουν ερείπια μοναστηριού.
Ναός Κοιμήσεως Θεοτόκου στη Συκούντα: Χρονολογείται από το 1870. Στο ναό
υπάρχει μεγάλη επιγραφή που αναφέρεται στην ύπαρξη προγενέστερου ναού του
1740. Το τέμπλο του βρίσκεται στο παρεκκλήσι του Αγίου Κωνσταντίνου.
Ναός Κοιμήσεως Θεοτόκου στον Αφάλωνα: Μπορεί η ανέγερση του ναού να έγινε το
1914 βασισμένη στα σχέδια του φημισμένου αρχιτέκτονα Αργύριου Αδαλή ωστόσο
στο σημείο προϋπήρχε και αρχαιότερος ναός. Η εκκλησία που δεσπόζει έως
σήμερα και είναι ορατή από τον κεντρικό δρόμο φτιάχτηκε χάρη στις εισφορές
των πιστών. Η εικόνα της Παναγίας χρονολογείται κάτα τον 18ο αιώνα. Πριν από
πολλά χρόνια συνηθιζόταν ανήμερα της Διακαινησίμου και της 15ης Αυφούστου να
γίνεται πανηγύρι στην περιοχή "Τσάμια". Η ύπαρξη τσαμιών ή αλλιώς πεύκων στη
περιοχή οφείλεται στην ομάδα "Άτλας" η οποία ανέπτυξε σπουδαία δράση
εναντίον των Τούρκων.
Παναγία Γαλούσα στο Κάτω Τρίτος. Γραφικό ξωκλήσι αφιερωμένο στην Παναγία.
