|
|
||||||||||||
|
|
||||||||||||
|
ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΟΔΗΓΗΤΡΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΛΠΑΙΝΑΣ |
||||||||||||
|
Παναγία η Οδηγήτρια της Απόλπαινας
Ο ναός της Παναγίας Οδηγήτριας βρίσκεται στην Απόλπαινα, χωριό 2 χιλιόμετρα νότια της πόλης της Λευκάδας. Στις αρχές του 18ου αιώνα ο ναός ήταν μετόχι της μονής Αγ. Ιωάννη Θεολόγου στην Καρυά και είχε σημαντική κτηματική περιουσία ως το 1927, που απαλλοτριώθηκε. Κτίστηκε στα μέσα του 15ου αιώνα και αποτελεί ένα από τα παλαιότερα βυζαντινά μνημεία της Λευκάδας. Σύμφωνα με την παράδοση εδώ μόνασε η Ελένη Παλαιολογίνα, αδελφή του Ιωάννη Η' Παλαιολόγου και πεθερά του τελευταίου δούκα της Λευκάδας, Λεονάρδου Β' Τόκκου. Η ίδρυσή της ανάγεται πιθανόν στον 11ο αι., ενώ από το 1449 – 1450 πραγματοποιήθηκε εκτεταμένη ανακαίνιση της Μονής, που συνεχίσθηκε από την Ελένη Παλαιολογίνα, κόρη του Δεσπότη του Μυστρά Θωμά Παλαιολόγου και σύζυγο του Σέρβου ηγεμόνα Λαζάρου Βράνκοβιτς, η οποία εκάρη μοναχή με το όνομα Υπομονή και έζησε εδώ ως στα τέλη του βίου της (1463-1474). Πιθανόν με την Ελένη Παλαιολογίνα συνδέεται η τοιχογράφηση του ναού. Οι τοιχογραφίες, εξαιρετικής ποιότητας, ανάγονται στα μέσα του 15ου αιώνα. Η Οδηγήτρια ήταν ένα πολύ φημισμένο μοναστήρι του 15ου αιώνα και κατά κύριο λόγο οφείλει την φήμη του στις χορηγίες και τις γενναιοδωρίες της δυναστείας των Τόκκων, η οποία με τις ενέργειές της στήριξε αλλά και προώθησε την πνευματική και καλλιτεχνική ζωή της Λευκάδας.
Το καθολικό της Μονής, αφιερωμένο στην Παναγία την Οδηγήτρια, είναι μονόκλιτη βασιλική με ξύλινη στέγη και με τρίπλευρη αψίδα στα ανατολικά, στην οποία ανοίγεται δίλοβο παράθυρο. Οι τοίχοι του ναού είναι κτισμένοι με αργολιθοδομή ενώ τα κατώτερα τμήματα και η αψίδα εξαίρονται με πλινθοπερίκλειστες πέτρες. Ο ναός είναι σήμερα υποστηλωμένος, δε λειτουργείται και δεν είναι προσιτός στους προσκυνητές, ενώ οι περισσότερες τοιχογραφίες έχουν αποτοιχισθεί και φυλάσσονται στο Βυζαντινό Μουσείο της Αθήνας. Η είσοδος γίνεται από θύρα στη βόρεια πλευρά του ναού. Στο εσωτερικό σώζονται τοιχογραφίες στο νότιο και στον ανατολικό τοίχο ξεχωριστής τέχνης, που συνδυάζει την Παλαιολόγεια με τη δυτική τεχνοτροπία. Από τον ανατολικό τοίχο προέρχεται μνημειακή παράσταση Ανάληψης, η οποία αποτοιχίστηκε και φυλάσσεται στο Βυζαντινό Μουσείο Αθηνών. Εκτός από το καθολικό, σήμερα σώζονται τρία βοηθητικά κτίσματα, που όμως δυστυχώς είναι ερειπωμένα. Το πρώτο στην ανατολική πλευρά φιλοξενούσε πιθανόν τα κελιά των μοναχών, ενώ τα άλλα δύο στην νοτιοδυτική χρησιμεύουν ως βοηθητικά κτήρια. |
||||||||||||
