Η ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΔΡΟΣΙΑΝΗ ΣΤΗ ΝΑΞΟ
|
 |
|
Παναγία η Δροσιανή |
Η Παναγία η Δροσιανή είναι ένα Βυζαντινό μοναστήρι νότια του χωριού Μονή στη
Νάξο και δίπλα από το κοινοτικό κοιμητήριο (νεκροταφείο), που είναι από τα
αρχαιότερα των Βαλκανίων (4ος ή 6ος αιώνας).
Το μοναστήρι της Παναγίας της Δροσιανής είναι από τα παλαιότερα
πρωτοχριστιανικά μνημεία στον ελληνικό χώρο υπήρξε ένα μεγάλης σημασίας
θρησκευτικό κέντρο για τους Ναξιώτες. Ενώ σήμερα όπου έχει αποδοθεί ως
μουσείο έχει μετατραπεί σε ένα παγκόσμιου ενδιαφέροντος μνημείο με
επισκέπτες από όλο τον κόσμο.
Η ονομασία «Δροσιανή» εικάζεται ότι προήλθε από το ότι οι κάτοικοι του
χωριού σε μια πολύ μεγάλη περίοδο ανομβρίας απευθύνθηκαν στην Παναγία με
λειτουργίες και τάματα για να την παρακαλέσουν να βρέξει έτσι ώστε να μην
ξεραθούν τα δέντρα και οι μπαξέδες και να ζήσουν οι κάτοικοι που κατ' εξοχήν
είναι αγρότες.
Το επίθετο Δροσιανή δεν είναι καθόλου τυχαίο για την Νάξο καθώς στην
ναξιώτικη παράδοση υπάρχει πάντα μεγάλη ανησυχία για το αν θα βρέξει (είναι
ανεκδοτολογικό ότι οι ξενιτεμένοι Ναξιώτες το πρώτο που ρωτάνε αν
τηλεφωνήσουν στην Νάξο είναι το αν έβρεξε!). Αφιερωμένο στην Παναγία της
βροχής λοιπόν το μοναστήρι από τους ευσεβείς Ναξιώτες, σε μια προσπάθεια να
ξορκίσουν την ανομβρία ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα των καλλιεργητών.
Ο ΘΡΥΛΟΣ ΓΙΑ
ΤΟ ΚΤΙΣΙΜΟ ΤΟΥ ΝΑΟΥ
Πολλοί οι θρύλοι για το πως κτίστηκε και το πως επελέγη η τοποθεσία. Οι
παλαιότεροι κάτοικοι του χωριού μεταφέρουν ότι αν και αρχικά είχε επιλεγεί
άλλο μέρος για το κτίσιμο της εκκλησιάς η εικόνα της Παναγίας μεταφερόταν
κάθε βράδυ στο συγκεκριμένο μέρος.
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ
ΝΑΟΥ
Από το Μοναστήρι αυτό το μεγαλύτερο μέρος του ήταν θαμμένο και
μόλις τη δεκαετία του 1970 έγιναν οι ανασκαφές από την αρχαιολογική υπηρεσία
και αποκαλύφθηκε. Μέχρι τότε το μόνο μέρος που ήταν ορατό ήταν η κυρίως
εκκλησία που ήταν και η πλέον πρόσφατη. Η εκκλησία είναι στην ουσία ένα
σύμπλεγμα από τέσσερις εκκλησίες. Είναι Βυζαντινού ρυθμού και όλοι οι χώροι
του, εσωτερικά και εξωτερικά είναι σε σχήμα σταυρού.
Υπάρχουν πολλές αγιογραφίες. Αυτές που φαίνονται τώρα είναι και οι
παλαιότερες, μιας και τα δύο προηγούμενα στρώματα έχουν αφαιρεθεί και έχουν
μεταφερθεί σε μουσεία. Χαρακτηριστικοί είναι οι δύο Παντοκράτορες στον
τρούλο, κάτι που αποδίδεται σε προσπάθεια καταπολέμησης του μονοφυσιτισμού:
οι δύο μορφές απεικονίζουν η μία την ανθρώπινη και η άλλη τη θεία φύση του
Χριστού.
Το νεώτερο τμήμα του Μοναστηριού χωρίζεται σε δύο τμήματα και
μπροστά από την εικόνα της Παναγίας υπάρχει στο πάτωμα μια τεράστια κυκλική
πλάκα από μάρμαρο. Οι θρύλοι έλεγαν πως κάτω από την πλάκα αυτήν υπάρχει
μεγάλος θησαυρός που κανείς όμως δεν πήγαινε να την ανασηκώσει γιατί θα τον
μαρμάρωνε η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας. Δυστυχώς την δεκαετία του 70
κάποιο πρωί βρέθηκε η πλάκα σκαμμένη και βγαλμένη και κανείς ποτέ δεν έμαθε
αν έκρυβε κάτι από κάτω. Οι αρχαιοκάπηλοι όμως δεν σταμάτησαν εκεί. Η εικόνα
της Παναγίας εκλάπη και είναι άγνωστο αν η υπάρχουσα στη θέση της είναι η
αυθεντική ή κάποιο αντίγραφό της.
Στον κεντρικό ναό του μοναστηριού που είναι μονόχωρος τρίκογχος με τρούλο,
κτισμένος κατά τον αιγαιοπελαγίτικο τρόπο, με ακατέργαστες πέτρες, μετά από
πολύχρονες προσπάθειες έχουν αποκαλυφθεί, όλο το αρχιτεκτονικό μεγαλείο του
ναού καθώς και οι πρωτότυπες τοιχογραφίες του 7ου αιώνα, που για πολλές
εκατονταετίες καλύπτονταν από μεταγενέστερες τοιχογραφίες που φτάνουν μέχρι
τον 14ο αιώνα.
Η Παναγία η Δροσιανή σύμφωνα με τους όλους τους μελετητές διαθέτει το
καλύτερα σωζόμενο τοιχογραφικό πρόγραμμα της περιόδου. Το επίσης πολύ
σημαντικό εκτός από την ηλικία, στις σωσμένες τοιχογραφίες είναι η
μοναδικότητα τους καθώς παρουσιάζουν καλλιτεχνικές ιδιοτυπίες που δεν έχουν
παρατηρηθεί σε κανένα άλλο μνημείο του Χριστιανισμού.
Όπως η μοναδική διπλή παράσταση του Χριστού στον τρούλο, ως νέου με λίγα
γένια και ως ώριμου άνδρα με γενειάδα ή οι έξι αρχάγγελοι, αντί για
τέσσερις όπως συνήθως, που κρατούν τη δόξα του Χριστού στην κόγχη της
αψίδας του ιερού του ναού όπου παριστάνεται η Ανάληψη. Χαρακτηριστικές
είναι οι αφιερωματικές επιγραφές που μαρτυρούν μια "παλλαϊκή" συμμετοχή στη
χορηγία των ιερών εικόνων.
Σήμερα το Μοναστήρι της Παναγίας της Δροσιανής λειτουργεί υπό τον έλεγχο της
αρχαιολογικής υπηρεσίας και δέχεται ετησίως χιλιάδες επισκέπτες.
