|
ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΒΑΡΝΑΚΟΒΑ |
Η Παναγία Βαρνάκοβα
Η Μονή βρίσκεται στο νοτιοδυτικό άκρο του νομού Φωκίδας, στο Δήμο Ευπαλίου, 25 περίπου χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Ναυπάκτου, στον παλαιό δρόμο του Λιδωρικίου. Είναι κτισμένη πάνω σε έναν μικρό λόφο στις παρυφές των Βαρδουσίων Ορέων και σε υψόμετρο 750 περίπου μέτρων, ανάμεσα σε πυκνό δάσος από δρυς και αγριοκαστανιές, με πλουσιότατη θέα προς την ορεινή Ναυπακτία, τη Δωρίδα, το Όρος Γκιώνα και τον ποταμό Μόρνο.
Η Ιερά Μονή Παναγίας Βαρνάκοβας, αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου, είναι ένα από τα ιστορικότερα Μοναστήρια της Ελλάδας, είναι το 5ο αρχαιότερο από τα Μοναστήρια της Ελλάδας. Ιδρύθηκε κατά τη μεσοβυζαντινή περίοδο, το έτος 1077, από τον Όσιο Αρσένιο τον Βαρνακοβίτη και γρήγορα ανεδείχθη σε θρησκευτικό κέντρο μεγάλης ακτινοβολίας, θέση που διατηρεί μέχρι και σήμερα, αποκαλούμενη ως "η Αγία Λαύρα της Ρούμελης". Το χαρακτηριστικό της όνομα, Βαρνάκοβα ή Βερνίκοβα (ή Βερνίκωβα), είναι πιθανόν σλαβικής (σερβικής ή ρωσικής) προέλευσης. Κατά μία άλλη, η εικόνα τής Παναγίας μεταφέρθηκε εδώ από την πόλη Βάρνα της Βουλγαρίας. Το αγάπησαν και το προστάτεψαν οι Κομνηνοί, οι Παλαιολόγοι και ο Καποδίστριας. Στην Μονή λειτούργησε κρυφό σχολειό από το 1520 έως το τέλος περίπου του 19ου αιώνα. Το 1821 ήταν ορμητήριο Καπεταναίων της περιοχής. Ανάμεσα στις οσιακές μορφές που μόνασαν εκεί διακρίνονται εκτός του ιδρυτή Οσίου Παρθενίου, ο Όσιος Δαυίδ ο της Ευβοίας, οι Δάσκαλοι Καλλίνικος και Καβάσιλας, ο ήρωας μοναχός Θεοχάρης κ.α. Σε έγγραφο του 1212 μ.Χ. αναφέρονται 96 Ιερομόναχοι. Σήμερα η Μονή αποτελείται από αδελφότητα 10 μοναχών γυναικών.
Ανάμεσα στα αξιοθέατα μεγάλου αρχαιολογικού και θρησκευτικού ενδιαφέροντος της Βαρνάκοβας, δεσπόζει η εικόνα της Παναγίας, η οποία χρονολογείται από κτίσεως του ναού. Η εικόνα φέρει εμφανές ράγισμα κατά μήκος του προσώπου της Θεοτόκου, το οποίο σύμφωνα με αυτόπτες μάρτυρες δημιουργήθηκε από τοπικό σεισμό που συνέβη στις 15 Αυγούστου 1940, την ώρα του τορπιλισμού του ευδρόμου Έλλη στην Τήνο.
Η ιστορία της Μονής
Η αρχιτεκτονική του Ναού
Ο πρώτος ναός Ο αρχικός ναός ξεκίνησε να δημιουργείται το 1077, συμπληρώθηκε δε και αγιογραφήθηκε το 1084. Το 1148 δημιουργείται ένας δεύτερος, μεγαλύτερος ναός, είτε με εκ βάθρων ανέγερση είτε επεκτείνοντας τον πρώτο ναό. Ο νέος αυτός ναός ήταν αρχιτεκτονικού τύπου βασιλικής με τρούλο, με τρία ζεύγη κιόνων σε δύο σειρές, που χώριζαν το εσωτερικό του σε τρία κλίτη. Στην τελική του μορφή, το καθολικό της μονής αποτελούταν από έναν εξωτερικό νάρθηκα (εξωνάρθηκας), έναν εσωτερικό νάρθηκα (εσωνάρθηκας) και τον κυρίως ναό, που ήταν και το παλαιότερο μέρος του αρχιτεκτονικού συνόλου. Ο εσωνάρθηκας ανεγέρθη εκ βάθρων το 1151 ενώ ο εξωνάρθηκας το 1229, όπως δηλώνεται σε χρονικό σημείωμα του 1690, ένα από τα πολλά έγγραφα που διασώθηκαν στον θησαυρό της μονής. Το δάπεδο του ναού ήταν διακοσμημένο με μαρμαροθετήματα. Ο ναός αυτός πυρπολήθηκε το 1700 (ίσως, μάλιστα, να είχε προηγηθεί μια παρόμοια πυρκαγιά και το δεύτερο μισό του 15ου αιώνα), ανακαινίσθηκε το 1805 και τελικά ανατινάχθηκε στις 26 Μαΐου 1826, κατά την τελική φάση της πολιορκίας της Μονής.
Ο σημερινός ναός Ο σημερινός ναός είναι τρίκλιτος βασιλική με τρούλο, αμφικλινής, κεραμοσκεπής, κτισμένος δια λαξευτών λίθων, ενώ εξωτερικά, στα δεξιά της εισόδου του, υπάρχει δίλοβο κωδωνοστάσιο. Ο νάρθηκας και ο κυρίως ναός διαιρούνται σε τρία κλίτη από δύο σειρές κιόνων, μεταξύ των οποίων ξεχωρίζουν οι κίονες του εξωνάρθηκα ως μοναδικοί σωζόμενοι από τον παλαιό ναό. Το δάπεδο αποτελείται στο μεγαλύτερο μέρος του από θαυμάσια μαρμαροθετήματα του 11ου αιώνα, τα οποία είναι και το μοναδικό στοιχείο διακόσμησης που διασώζεται, καθώς οι τοιχογραφίες και το ξυλόγλυπτο τέμπλο χρονολογούνται από τον 19ο αιώνα και συγκεκριμένα από την περίοδο 1831-1838, κατά την οποία ανοικοδομήθηκε εκ βάθρων ο ναός.
Η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Βαρνάκοβας
Στην Ιερά Μονή Βαρνάκοβας δέσποζε η Εικόνα την Παναγίας η οποία είναι θαυματουργή. Η συγκεκριμένη Εικόνα χρονολογείται από την ίδρυση της Ιεράς Μονής το 1077. Η Εικόνα έχει ένα ράγισμα πάνω στο πρόσωπο της Υπεραγίας Θεοτόκου το οποίο έγινε από τοπικό σεισμό που πραγματοποιήθηκε στις 15 Αυγούστου το 1940 την ώρα που τορπιλίστηκε το Έλλη στην Τήνο. Η Εικόνα μαζί με άλλα ιστορικά κειμήλια της Ιεράς Μονής Βαρνάκοβας καταστράφηκε από τη μεγάλη πυρκαγιά που ξέσπασε χθες το βράδυ στην Μονή, εκτός από ένα μικρό κομμάτι που έμεινε άθικτο και θα αξιολογηθεί από τους αρμόδιους φορείς.
Η Εικόνα είχε καταφέρει προ τριετίας να αποφύγει τις φλόγες που κατέστρεψαν την γυναικεία Ιερά Μονή. Όπως αναφέρει η Ηγουμένη Θεοδοσία, μιλώντας για όσο συγκλονιστικά συνέβησαν στη γυναικεία μονή έκανε λόγο για θαύμα της Παναγίας, αφού την ώρα της απόλυτης καταστροφής, όταν η πύρινη λαίλαπα κατέκαιγε μανιασμένα ότι έβρισκε μπροστά της, δεν άγγιξε την εικόνα της Παναγίας της Βαρνάκοβας. «Η λαίλαπα της φωτιάς τύλιγε στις φλόγες το μοναστήρι μας και πλησίαζε τη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας μας. Η εικόνα ήταν βιδωμένη, κατσαβίδι δεν υπήρχε, η αγωνία ήταν στο κατακόρυφο, έλεγα στην Παναγία “χωρίς εσένα δεν φεύγω από το μοναστήρι, θα καούμε και οι δύο” και ξαφνικά η εικόνα πέφτει πάνω μου και με τη βοήθεια άλλης μιας αδελφής μοναχής σώσαμε την εικόνα της Παναγίας μας,» δήλωσε η ηγουμένη η οποία πήρε στα χέρια της την εικόνα της Παναγίας της Βαρνάκοβας.
Τη στιγμή που η πύρινη λαίλαπα κατέστρεφε ότι υπήρχε στο μοναστήρι, σύμφωνα με την Ηγουμένη, σε ένα από τους εσωτερικούς χώρους αιωρείτο μια σελίδα. Πρόκειται για μια σελίδα από το κεφάλαιο ΙΒ.6 προς Εβραίους επιστολή του Αποστόλου Παύλου, η οποία ξεκινά: “Ον γάρ αγαπά Κύριος παιδεύει, μαστιγοί δε πάντα υιόν ον παραδέχεται…” το οποίο μεταφράζεται ως “διότι εκείνον που αγαπά ο Κύριος, τον παιδαγωγεί και τον μορφώνει διά μέσου των θλίψεων. Μαστιγώνει δε με ταλαιπωρίες κάθε υιόν, τον οποίον δέχεται κοντά του ως δικόν του…”
|
Μην
ξανακλάψεις επάνω στην εικόνα μου
Μια ηλικιωμένη κυρία μιλώντας για την προστασία της οικογένειας της από την
Παναγία Βαρνάκοβα αναφέρει:
«Με το Μοναστήρι εδώ της Παναγίας είμαστε συνδεδεμένοι οικογενειακώς. Οι
γονείς μου πολλές φορές έβρισκαν εργασία εδώ, γιατί τα χρόνια εκείνη υπήρχε
μεγάλη φτώχεια. Έτσι και εγώ, μόλις 16 χρονών κοριτσάκι, πήγα στην Αθήνα για
να εργαστώ σε κάποιο σπίτι.
Εργαζόμουν σκληρά για την ηλικία μου, μακριά από την στοργή του σπιτιού μου.
Κάποτε όμως, χωρίς αιτία, κάποιος άνθρωπος με την σκληρή συμπεριφορά του με
πλήγωσε βαθειά. Τόσο πολύ πονούσε η ψυχή μου, ώστε το βράδυ που πήγα στο
δωμάτιό μου, αγκάλιασα μια εικόνα ξύλινη που είχα της Παναγίας, γονάτισα
πάνω στο κρεβάτι μου, έτσι όπως ήμουν ντυμένη, και άφησα τον πόνο μου να
ξεχυθεί πάνω Της με δάκρυα και αναφιλητά. Ζητούσα την παρηγοριά και την
βοήθεια της Παναγίας. Ο πόνος της ψυχής μου ήταν απερίγραπτος.
Σε μια στιγμή αποκοιμήθηκα για λίγο. Όταν συνήλθα, σκέφτηκα, αφού έμειναν
λίγες ώρες ως το ξημέρωμα (σηκωνόμουν στις 5:00 κάθε πρωί), να πέσω μες στα
σκεπάσματα να ξεκουραστώ. Όταν ανασηκώθηκα, κοίταξα την εικόνα της Παναγίας
που είχα ακόμη στην αγκαλιά μου. Με πόνο, μαζί με κάποιο φόβο (δέος), είδα
ότι είχε σχιστεί το ξύλο! Από την κορυφή του κεφαλιού της Θεοτόκου,
κατέβαινε η σχισμή στο Πρόσωπό Της και κατέληγε στον ώμο Της! Πίστεψα πως
εγώ έφταιγα, επειδή την πίεζα στο στήθος μου, και άρχισα πάλι να κλαίω με
πολύ συντριβή και να Της ζητάω συγγνώμη.
Τότε – αυτό δεν θα το ξεχάσω ποτέ στην ζωή μου – η Παναγία ζωντάνεψε στην
εικόνα Της! Το βλέμμα Της ήταν γεμάτο συμπάθεια και αγάπη και κινήθηκαν τα
χείλη Της λέγοντάς μου:
-Μην ξανακλάψεις έτσι, παιδί μου, επάνω στην εικόνα μου. Μου ράγισες την
καρδιά! Εγώ σ’ όλη σου την ζωή θα είμαι κοντά σου και θα σε προστατεύω.
Τότε κατάλαβα πως άνοιξε η εικόνα από την συμπόνοια της Παναγίας κι όχι από
άλλη αιτία.
Η εμπειρία εκείνης της νύχτας μου έμεινε αλησμόνητη. Είναι γεγονός πως η
Δέσποινα του κόσμου τήρησε την υπόσχεσή Της. Σε όλη την μετέπειτα πορεία της
ζωής μου ήταν και είναι φανερή η προστασία Της». Tο περιστατικό καταγράφεται
στο βιβλίο “Θεομητορικά Θαύματα της Παναγίας Βαρνάκοβας μετά παρακλητικού
Κανόνος”.
|
Το θαύμα της Παναγίας σ' ένα
αλκοολικό
Ήταν
προχωρημένο το απόγευμα και είχε αρχίσει να σκοτεινιάζει. Πλησίαζε η ώρα ,
που το Μοναστήρι θα έκλεινε τις πύλες του, όταν ήρθε βιαστικός ο τελευταίος
προσκυνητής. Ένας αρκετά νέος άντρας ,από την γειτονική κωμόπολη.
|
Η Παναγία
θέλει τις αμαρτίες σου Ήταν Ιούλιος του 2001, ημέρα Κυριακή, όταν επισκέφθηκε τη Μονή της Παναγίας Βαρνάκοβας ένα πούλμαν με προσκυνητές από τον Γέρακα Αττικής με τον ιερέα π. Σταμάτιο, ο οποίος ζήτησε αν μπορούσαν να κάνουν μία παράκληση στην Παναγία γιατί είχαν μαζί τους έναν άνθρωπο που είχε, όπως οι γιατροί είπαν, καρκίνο στον προστάτη, αλλά την ερχόμενη Τρίτη θα του έλεγαν κάνοντας συμβούλιο αν θα τον χειρουργούσαν. Μετά την παράκληση πλησίασε ο ασθενής την Ηγουμένη και την ρώτησε:
– Σας είπε κάτι ο παπάς για έναν άρρωστο; -Ναι, του είπε, αλλά η Παναγία κάτι θέλει από σένα. – Το σπίτι μου, απάντησε εκείνος με προθυμία, να Της δώσω, αρκεί να με κάνει καλά. Και η Ηγουμένη του απαντά: -Δεν θέλει σπίτι η Παναγία. Έχει μεγάλο και λαμπρό στον ουρανό. Τις αμαρτίες σου θέλει, να εξομολογηθείς. Ο άνθρωπος αυτομάτως καλεί τον παπά και του λέει:
– Παππούλη, αύριο το πρωί (Δευτέρα) θέλω να ’ρθώ να εξομολογηθώ. Την Τετάρτη το πρωί μας πήρε τηλέφωνο συγκινημένος: -Τη Δευτέρα το πρωί εξομολογήθηκα και το βράδυ είδα την Παναγία τη Βαρνάκοβα στον ύπνο μου και μου είπε: Αφού καθαρίστηκες (εξομολογήθηκες) και με παρακαλέσατε, τη βοήθειά μου θα την δεις αύριο στα χαρτιά σου (Τρίτη πρωί που θα έπαιρνε την απάντηση από τους γιατρούς). Πάω χθες στο Νοσοκομείο και έκπληκτος ο γιατρός, που για να διαπιστωθεί έκανε μία επαναληπτική ακτινογραφία και βγήκαν όλα καθαρά, νόμισε ότι χάλασε το μηχάνημα. Γι αυτό κάλεσε έναν άλλο καρκινοπαθή και του είπε να κάνει μία επαναληπτική, για να διαπιστώσει αν χάλασε το μηχάνημα. Σ’ εκείνον βγήκε ότι είχε καρκίνο, άρα το μηχάνημα δεν χάλασε. Τότε έκπληκτος ο γιατρός μου είπε: – Τι έκανες; -Πήγα στην Παναγιά τη γιάτρισσα, του είπα. -Δεν σου κρύβω πως ήσουν γεμάτος καρκίνο. Γι’ αυτό και θα κάναμε ιατρικό συνέδριο, ν’ αποφασίσουμε περί της εγχειρήσεως, γιατί θεωρούσαμε ότι μάταια θα γινόταν. Μετά μερικές εβδομάδες ο θεραπευμένος κύριος ήρθε να ευχαριστήσει την Ευεργέτιδά του. Έλαμπε το πρόσωπό του από χαρά κι ευγνωμοσύνη, ανάβοντας τη λαμπάδα του στην Παναγιά.
|