|
ΤΟ
ΧΑΛΚΙΝΟ ΦΙΔΙ ΣΤΗΝ ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ
|
 |
|
Το χάλκινο φίδι |
Όταν οι Ισραηλίτες
έφυγαν από το όρος Ωρ
κατευθύνθηκαν μέσα από την έρημο προς την Ερυθρά θάλασσα, όπως τους είπε ο
Κύριος, για να
παρακάμψουν τη χώρα των Εδωμιτών (Αριθμοί 21,4.
Δευτερονόμιο 2,1).
Στρατοπέδευσαν στη Σελμωνά και μετά στη Φινώ (Αριθμοί 33,41-42). Αλλά στη διάρκεια της πορείας, άρχισαν
πάλι να χάνουν την υπομονή τους και να τα βάζουν με το Θεό και με το
Μωυσή: «Γιατί μας βγάλατε από την Αίγυπτο; Για να πεθάνουμε στην έρημο; Ούτε
ψωμί υπάρχει εδώ ούτε νερό, κι αηδιάσαμε πια αυτή την άθλια τροφή» του
έλεγαν.
Τότε ο Κύριος
έστειλε στο λαό φίδια φαρμακερά που τους δάγκωναν και πολλοί απ' αυτούς
πέθαιναν. Πήγαν λοιπόν στο Μωυσή και του έλεγαν: «Αμαρτήσαμε που
μιλήσαμε εναντίον του Κυρίου και εναντίον σου. Παρακάλεσε τον Κύριο να
διώξει τα φίδια».
Ο Μωυσής
προσευχήθηκε στον Κύριο για το λαό, κι ο Κύριος του είπε: «Φτιάξε ένα
χάλκινο φίδι και βάλε το πάνω σ' ένα κοντάρι. Όποιος δαγκώνεται από κάποιο
φίδι, θα το κοιτάζει και δε θα πεθαίνει». Έτσι ο Μωυσής κατασκεύασε
ένα χάλκινο φίδι και το έβαλε πάνω σ' ένα κοντάρι. Κι όταν ένα φίδι δάγκωνε
κάποιον, αυτός κοιτούσε το χάλκινο φίδι και δεν πέθαινε (Αριθμοί 21,4-9).
Ο ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΧΑΛΚΙΝΟΥ
ΟΦΕΩΣ ΣΤΟ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟ
«Και καθώς Μωυσής ύψωσε τον όφιν εν τη ερήμω, ούτως υψωθήναι δει τον υιόν
του ανθρώπου, ίνα πας ο πιστεύων εις αυτόν μη απόληται, αλλ’ έχη ζωήν
αιώνιον» (Ιω. 3,14-15).
Προηγουμένως (3,13) ο Χριστός είπε, ότι κατέβηκε από τον ουρανό. Τώρα λέγει
ότι πρόκειται να υψωθεί. Ο Χριστός κατέβηκε από τον ουρανό, για να υψωθεί
στον σταυρό. Ταπείνωση η κατάβαση από τον ουρανό αλλά και ταπείνωση η ύψωση,
διότι είναι ύψωση στον σταυρό. Μάλιστα είναι η άκρα ταπείνωση. Προηγουμένως
επίσης ο Χριστός μίλησε στον Φαρισαίο Νικόδημο, που ήταν άρχοντας των
Ιουδαίων, για την πνευματική αναγέννηση. Τώρα μιλά για την σταυρική του
θυσία, άνευ της οποίας δεν ήταν δυνατόν να έλθει το Πνεύμα το Άγιο, που
επενεργεί την πνευματική αναγέννηση.
Όπως είναι γνωστό από την Παλαιά Διαθήκη ο ισραηλιτικός λαός στην έρημο
γόγγυσε εναντίον του Θεού και του δούλου του Μωυσή. Ο Θεός τότε διέταξε
θανατηφόρα φίδια και δάγκωναν και θανάτωναν τους ασεβείς και γογγυστές
Ισραηλίτες. Φόβος και τρόμος τότε έπεσε στους Ισραηλίτες και γι’ αυτό
παρακάλεσαν τον Μωυσή να προσευχηθεί στο Θεό για να τους σώσει από τα
θανατηφόρα φίδια. Μόλις προσευχήθηκε ο Μωυσής ο Θεός του είπε· «Δημιούργησε
ένα ομοίωμα φιδιού και βάλτο σ’ ένα υψηλό σημείο. Και έτσι όποιον δαγκάνει
το φίδι θα βλέπει προς το ομοίωμα του φιδιού και δεν θα παθαίνει τίποτα (Αριθμ.
21,8). Πράγματι ο Μωυσής κατασκεύασε ένα χάλκινο φίδι, το ύψωσε πάνω σ’ ένα
πάσσαλο και, όταν το φίδι δάγκωνε άνθρωπο, εκείνος κοίταζε προς το υψωμένο
χάλκινο φίδι και σωζόταν από τον θάνατο.
Παράξενη φαίνεται εκ πρώτης όψεως η εντολή του Θεού. Θα μπορούσε ο Θεός να
δώσει εντολή να εξαφανισθούν τα φίδια και να λυθεί το πρόβλημα που είχε
δημιουργηθεί. Ή θα μπορούσε να δημιουργήσει ανοσία στους Ισραηλίτες, για να
μη παθαίνουν τίποτα από το δηλητήριο των φιδιών. Η εντολή όμως του Θεού,
όπως και πολλές άλλες στην Παλαιά Διαθήκη, είχε ένα προφητικό μήνυμα και ένα
συμβολισμό, που θα έπαιρνε σάρκα και οστά στην Καινή Διαθήκη. Η εξήγηση της
εντολής του Θεού δίνεται τώρα από το Χριστό. Ο χάλκινος όφις συμβόλιζε και
προτύπωνε τον Χριστό, ο οποίος θα υψωνόταν στον σταυρό, για να σώσει αυτούς
που θα πιστεύανε στη θεότητά του από το δηλητήριο της αμαρτίας.
Παράξενος όμως και ο συμβολισμός του Χριστού με χάλκινο όφι. Ο όφις είναι
σύμβολο του Σατανά. Με τη μορφή του όφεως παρουσιάστηκε ο Σατανάς στην Εύα
και την εξαπάτησε. «Ο όφις ο μέγας ο αρχαίος, ο καλούμενος Διάβολος και
Σατανάς, ο πλανών την οικουμένην όλην» λέγει η Αποκάλυψη (12,9). Πως ο
Χριστός τον τύπο του χάλκινου όφεως τον εφαρμόζει στον εαυτό του;
Προτού απαντήσουμε θα πούμε ότι η αγία Γραφή έχει και άλλα παρόμοια
παράδοξα. Ο λέων π.χ. είναι το σύμβολο του Σατανά. «Ο αντίδικος υμών
διάβολος ως λέων ωρυόμενος περιπατεί ζητών τίνα καταπίη» (Α΄ Πετρ. 5,8). Ο
λέων όμως είναι και σύμβολο του Χριστού. «Ιδού ενίκησε ο λέων ο εκ της φυλής
Ιούδα, η ρίζα Δαυίδ» (Αποκ 5,5). Εξ άλλης απόψεως είναι ο λέων σύμβολο του
Σατανά και εξ άλλης απόψεως είναι σύμβολο του Χριστού. Ο λέων είναι σύμβολο
του Σατανά λόγω της θηριωδίας του και σύμβολο του Χριστού λόγω της βασιλικής
δυνάμεως και μεγαλοπρεπείας του.
Παρόμοιο πράγμα ισχύει για την συμβολική σημασία του φιδιού. Είναι άξιο
προσοχής ότι ο Θεός δεν διέταξε το Μωυσή να υψώσει στον πάσσαλο ένα
πραγματικό όφι αλλά ένα χάλκινο όφι. Ο Χριστός παρομοιάζεται με όφι, διότι
υψώθηκε πάνω στο σταυρό σαν κακοποιός, σαν κακούργος, σαν ο μεγαλύτερος
κακούργος όλων των αιώνων. Όπως όμως ο όφις που ύψωσε ο Μωυσής δεν ήταν
πραγματικός αλλά χάλκινος, έτσι και ο Χριστός δεν ήταν πραγματικός
κακούργος, αλλά αντίθετα ήταν ο αγιώτερος άνθρωπος.
Ο
Χριστός, ο άγιος των αγίων, υψώθηκε πάνω στο σταυρό σαν ο μεγαλύτερος
κακούργος, διότι ο Θεός τον φόρτωσε με τις δικές μας αμαρτίες, για να
εξιλεωθούμε και να σωθούμε. Για τη δική μας σωτηρία συνέβη στο Χριστό αυτό
που λέγει ο Παύλος· «Τον μη γνόντα αμαρτίαν υπέρ ημών αμαρτίαν εποίησεν, ίνα
ημείς γενώμεθα δικαιοσύνη Θεού εν αυτώ» (Β΄ Κορ. 5,21). Επίσης ο Παύλος
λέγει και άλλο φρικτό λόγο, ότι ο Χριστός έγινε κατάρα! «Χριστός ημάς
εξηγόρασεν εκ της κατάρας του νόμου γενόμενος υπέρ ημών κατάρα· γέγραπται
γαρ· επικατάρατος πας ο κρεμάμενος επί ξύλου. (Γαλ. 3,13).
Ο
Θεός για μας έκανε τον υιό του αμαρτία και κατάρα και τον παρέδωσε στο
φρικτότερο και εξευτελιστικώτερο είδος του θανάτου ως τον μεγαλύτερο ένοχο
των αιώνων. Ο αμνός ο άσπιλος και άμωμος υψώθηκε στο σταυρό ως ο όφις. Όσο
κι αν προσπαθεί κανείς για να συλλάβει και να εξαντλήσει το μυστήριο του
σταυρού δεν το κατορθώνει. Παραμένει ασύλληπτο, ανεξάντλητο, απύθμενο το
μυστήριο του σταυρού του Θεανθρώπου.
Περιοδικό
«Σταυρός» 8-9-1996.
ΜΕΛΕΤΙΟΣ ΑΠ. ΒΑΔΡΑΧΑΝΗΣ
ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΗΣ
|
