ΑΓΙΟΛΟΓΙΑ

ΑΓΙΟΣ ΦΙΛΙΠΠΟΣ Ο ΔΙΑΚΟΝΟΣ

 

Άγιος Φίλιππος ο Διάκονος και ο Απόστολος

 

Άγιος Φίλιππος ο Διάκονος

Ο Φίλιππος ήταν ένας από τους επτά πρώτους διακόνους, δεύτερος στη σειρά μετά το Στέφανο, που εξέλεξε η Εκκλησία της Ιερουσαλήμ, μετά από υπόδειξη των δώδεκα Αποστόλων (Πράξ. 6,1-6). Καλείται "ευαγγελιστής" (Πράξ. 21:8) ή "διάκονος" προς διάκριση από το Φίλιππο τον απόστολο. Καταγόταν από την Καισαρεία της Παλαιστίνης. Ήταν έγγαμος και είχε τέσσερις θυγατέρες, προικισμένες με προφητικό χάρισμα (Πράξ. 21,8-9).
 

 

Ο Φίλιππος ένας από τους επτά Διακόνους


Στην πρώτη χριστιανική κοινότητα των Ιεροσολύμων υπήρχαν δύο ομάδες πιστών: τη μια αποτελούσαν Ιουδαίοι, που μιλούσαν εβραϊκά, και την άλλη ελληνιστές Ιουδαίοι, που είχαν ζήσει σε ελληνιστικό περιβάλλον, είχαν γνωρίσει τα αγαθά του ελληνικού πολιτισμού και είχαν υποστεί επίδραση στη νοοτροπία και στη γλώσσα.

Από μέρους των Ελληνιστών υπήρξαν παράπονα ότι κατά την καθημερινή διανομή των τροφίμων παραμελούνταν οι χήρες τους. Οι Απόστολοι, αφού συγκέντρωσαν όλη την Εκκλησία, τους παρότρυναν να εκλέξουν επτά άντρες με καλή φήμη και γεμάτους σοφία, για να ασχοληθούν με τη διακονία των τραπεζών της αγάπης, ώστε εκείνοι να αφοσιωθούν απερίσπαστοι στο κήρυγμα. Πράγματι η Εκκλησία εξέλεξε επτά άντρες και οι Απόστολοι τους χορήγησαν το Άγιο Πνεύμα. Αυτοί οι επτά ονομάστηκαν Διάκονοι, γιατί το έργο τους ήταν η ανιδιοτελής προσφορά υπηρεσιών στην Εκκλησία. Όλοι είχαν ελληνικά ονόματα Στέφανος, Φίλιππος, Πρόχορος, Νικάνορας, Τίμωνας, Παρμενίωνας, Νικόλαος (Πράξ. 6,1-6).

Οι εφτά διάκονοι, επομένως, είχαν ιδιαίτερη θέση στη ζωή της πρώτης Εκκλησίας, το γεγονός ότι τα ονόματα τους ήταν ελληνικά, διευκόλυνε το άνοιγμα της Εκκλησίας στον ειδωλολατρικό κόσμο. Οι Πράξεις των Αποστόλων αναφέρουν ιδιαίτερες πληροφορίες για τη δράση δύο εκ των επτά διακόνων, του Στεφάνου και του Φιλίππου.

 

 

Ο βίος και το κήρυγμα του Φιλίππου

 

Ο διάκονος Φίλιππος, μαζί με την διακονία των πτωχών, που του ανετέθη στην αρχή, ανέπτυξε έπειτα και μεγάλη κηρυκτική δράση, ώστε να λάβει το επώνυμο του Ευαγγελιστού. Και όχι μόνο αυτός, αλλά και οι τέσσερις θυγατέρες του είχαν κι εκείνες το χάρισμα της προφητείας (Πράξ. 21,9). 

Μετά το μαρτυρικό θάνατο του Στέφανου και λόγω των διωγμών της Εκκλησίας των Ιεροσολύμων, ο Φίλιππος πήγε και κήρυξε το Ευαγγέλιο του Χριστού στη Σαμάρεια, σαν γνήσιος και αυτός Απόστολος του Ιησού Χριστού (Προς Τίτ. 1,1),  όπου η διακονία του υπήρξε ευλογημένη καθώς πλήθη κόσμου άκουγαν τα λόγια του και έβλεπαν τα θαύματα που έκανε. Έβγαλε πονηρά πνεύματα, θεράπευσε παραλυτικούς και χωλούς, όπως ακριβώς έκαναν και οι Απόστολοι (Πράξ. 8,5-13). Στη Σαμάρεια, δια του κηρύγματός του ένας από αυτούς που πίστεψαν και βάπτισε Χριστιανό ήταν και ο Σίμων, ο μάγος (Πράξ. 8,9-13).

Έπειτα στάλθηκε από άγγελο Κυρίου προς νότο. Στο δρόμο του από την Ιερουσαλήμ προς τη Γάζα συνάντησε τον Αιθίοπα ευνούχο της βασίλισσας Κανδάκης, τον οποίο αφού τον κατήχησε, τον βάπτισε και τον οδήγησε στο Χριστό (Πράξ. 8,26-38). Μετά τη βάπτιση του ευνούχου "Πνεύμα Κυρίου" άρπαξε το Φίλιππο και τον έφερε στην Άζωτο της Παλαιστίνης. Από εκεί κηρύττοντας σε όλες τις πόλεις από τις οποίες περνούσε, έφθασε στη Καισάρεια (Πράξ. 8,39-40), όπου και εγκαταστάθηκε (Πράξ. 21,8).

Επίσης κηρύττοντας το ευαγγέλιο στους εθνικούς, ήταν πρόδρομος του Αποστόλου Παύλου στον ευαγγελισμό των εθνικών. Ο Παύλος έμεινε στο σπίτι του Φίλιππου κατά το τρίτο ιεραποστολικό του ταξίδι (Πράξεις 21,8-9). Το σπίτι όπου διέμενε ο Φίλιππος μαζί με τις κόρες του, σωζόταν στη Καισάρεια επί των ημερών του Ιερώνυμου (340-420 μ.Χ.).

Κατόπιν, πήγε στις Τράλλεις της Μικράς Ασίας, όπου με τη διδασκαλία του έπεισε όλους σχεδόν τους κατοίκους της πόλης να πιστέψουν στο Χριστό. Ο Φίλιππος στην πόλη αυτή, αφού έκτισε και χριστιανικό ναό, παρέδωσε στο Θεό την ψυχή του. Μέρος της Κάρας του Αγίου βρίσκεται στη Μονή Αγίου Ιωάννου Θεολόγου Πάτμου. Η Ορθόδοξη Εκκλησία εορτάζει τη μνήμη του Αγίου και διακόνου Φιλίππου στις 11 Οκτωβρίου.

  

 

ΥΜΝΟΛΟΓΙΑ

 

Ἀπολυτίκιον 

Ἦχος γ’. Θείας πίστεως.
Θείας χάριτος, πλήρης ὑπάρχων, διηκόνησας, τὴ Ἐκκλησία, ὡς Διάκονος Τοῦ Λόγου Ἀπόστολε, θεοσημείαις δὲ θείαις χρησάμενος, τῆς Σαμαρείας τὰ πλήθη κατηύγασας. Μάκαρ Φίλιππε, Χριστὸν τὸν θεὸν ἱκέτευε, δωρήσασθαι ἠμὶν τὸ μέγα ἔλεος.
 

Ἕτερον Ἀπολυτίκιον

Ἦχος γ’.
Ἀπόστολε Ἅγιε Φίλιππε, πρέσβευε τῷ ἐλεήμονι Θεῷ, ἵνα πταισμάτων ἄφεσιν, παράσχῃ ταῖς ψυχαῖς ἡμῶν.
 

Κοντάκιον

Ἦχος δ', Ἐπεφάνης σήμερον.
Μιμητὴς γενόμενος, τοῦ Διδασκάλου, δι' αὐτὸν Ἀπόστολε, ταὶς τῶν Ἁγίων τῶν αὐτοῦ, χρείαις πιστῶς διηκόνησας, ὅθεν σὲ πάντες, πιστοὶ μακαρίζομεν.
 

Κάθισμα

Ἦχος πλ. δ’. Τὴν Σοφίαν καὶ Λόγον.
Ἐλατὴρ τῶν δαιμόνων ἀναδειχθείς, καὶ φωστὴρ τῶν ἐν σκότει ἀποφανείς, ἔδειξας τὸν Ἥλιον, ἐκ Παρθένου ἐκλάμψαντα, καὶ ναοὺς εἰδώλων, συντρίψας ἀνήγειρας, ἐκκλησίας Μάκαρ, εἰς δόξαν Θεοῦ ἡμῶν· ὅθεν σε τιμῶμεν, καὶ τὴν θείαν σου μνήμην, πιστῶς ἑορτάζομεν, καὶ συμφώνως βοῶμέν σοι· Ὦ Ἀπόστολε Φίλιππε, πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ, τῶν πταισμάτων ἄφεσιν δωρήσασθαι τοῖς ἑορτάζουσι πόθῳ, τὴν ἁγίαν μνήμην σου.