ΑΓΙΟΛΟΓΙΑ

ΑΓΙΟΣ ΝΑΘΑΝΑΗΛ Ή ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΣ Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ

 

Άγιος Ναθαναήλ ή Βαρθολομαίος ο Απόστολος

 

Ο Βαρθολομαίος ή Ναθαναήλ ήταν ένας από τους δώδεκα μαθητές του Χριστού. Καταγόταν από την Κανά της Γαλιλαίας. Θεωρείται ότι είναι το ίδιο πρόσωπο με τον Ναθαναήλ, καθώς στα συνοπτικά ευαγγέλια αναφέρεται πάντοτε ο Φίλιππος μαζί με τον Βαρθολομαίο, χωρίς να αναφέρεται καθόλου ο Ναθαναήλ, ενώ στο κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο αναφέρεται συνεχώς ο Φίλιππος με το Ναθαναήλ, χωρίς να αναφέρεται πουθενά ο Βαρθολομαίος. Κατά τη Συριακή παράδοση ονομαζόταν Ιησούς και αναγκάστηκε να αλλάξει το όνομά του όταν προσχώρησε στον κύκλο των μαθητών του Χριστού.

Τον προσκάλεσε στον κύκλο των μαθητών του Χριστού ο φίλος του Απόστολος Φίλιππος με τα λόγια «Ὃν ἔγραψε Μωϋσῆς ἐν τῷ νόμῳ καὶ οἱ προφῆται, εὑρήκαμεν, Ἰησοῦν τὸν υἱὸν τοῦ Ἰωσὴφ τὸν ἀπὸ Ναζαρέτ» (Ιω. 1,46). Και γι' αυτόν είπε ο Χριστός: «Ἴδε ἀληθῶς Ἰσραηλίτης ἐν ᾧ δόλος οὐκ ἔστι» (Ιω. 1,47).

 

Κήρυξε το Ευαγγέλιο στους Ινδούς στους οποίους και παρέδωσε το κατά Ματθαίο Ευαγγέλιο. Και μαζί με τον Απόστολο Ιούδα κήρυξαν το Ευαγγέλιο στην Αρμενία. Οι δυο τους θεωρούνται θεμελιωτές της Αρμενικής Εκκλησίας. Μαρτύρησε στην Ουρβανούπολη με σταυρικό θάνατο, με το κεφάλι προς τα κάτω, κατά διαταγή του βασιλιά Αστυάγη. Το σκήνωμα του κλείστηκε σε λάρνακα, ρίχτηκε στη θάλασσα και βρέθηκε στις νήσους Λιπάρες (Λίπαρι) κοντά στη Σικελία, όπου κτίστηκε μεγαλοπρεπής ναός. Αργότερα τμήματα του σκηνώματος μεταφέρθηκαν σε διάφορα μέρη (Φρανκφούρτη, Καθεδρικός του Κατέρμπουρι, κλπ). Η μνήμη του εορτάζεται από την Ορθόδοξη Εκκλησία στις 22 Απριλίου και στις 11 Ιουνίου μαζί με τον Απόστολο Βαρνάβα, και η ανακομιδή των λειψάνων του στις 25 Αυγούστου.

 

 

ΥΜΝΟΛΟΓΙΑ

 

Ἀπολυτίκιον

Ἦχος γ'. Θείας πίστεως.
Θεία ὄργανα, τοῦ Παρακλήτου, καὶ ἐκφάντορες, τοῦ Θεοῦ Λόγου, ἀνεδείχθητε θεόπται Ἀπόστολοι, Βαρθολομαῖε τῶν Δώδεκα σύσκηνε, καὶ Βαρνάβα ὡς υἱὸς παρακλήσεως. Ἀλλὰ αἰτήσασθε, Χριστὸν τὸν Θεὸν πανεύφημοι, δωρήσασθαι ἠμὶν τὸ μέγα ἔλεος.
 

Ἕτερον Ἀπολυτίκιον

Ἦχος γ’.
Ἀπόστολοι Ἅγιοι, πρεσβεύσατε τῷ ἐλεήμονι Θεῷ, ἵνα πταισμάτων ἄφεσιν, παράσχῃ ταῖς ψυχαῖς ἡμῶν.
 

Κοντάκιον

Ἦχος δ’. Ἐπεφάνης σήμερον.
Ὤφθης μέγας ἤλιος τῇ οἰκουμένῃ, διδαγμάτων λάμψεσι, καὶ θαυμασίων φοβερῶν, φωταγωγῶν τοὺς τιμώντάς σε, Βαρθολομαῖε Κυρίου Ἀπόστολε.
 

Κάθισμα

Ἦχος δ'. Ὁ ὑψωθεὶς ἐν τῷ Σταυρῷ.
Ὡς οὐρανὸς περικαλὴς διηγήσω, Βαρθολομαῖε ἐπὶ γῆς θείαν δόξαν, τῆς τοῦ Θεοῦ σαρκώσεως πανεύφημε, φαίνων ὥσπερ ἥλιος, τὰς ἐν ζόφῳ καρδίας, λύων τὴν σκοτόμαιναν, τῶν κακίστων δαιμόνων, ἀλλὰ εὐχαῖς σου φώτισον ἡμᾶς, σοῦ τὴν φωσφόρον τελοῦντας πανήγυριν.
 

Ὁ Οἶκος

Ἐμυήθης τοῦ Λόγου μαθητά, τοὺς λόγους τοὺς ἁγίους, καὶ τοὺς πάλαι ἀλογίᾳ δεινῶς καθυπαχθέντας τέκνα εἰργάσω τοῦ φωτός. Ἥπλωσας εἰς βάθη ἀγνωσίας τὰ σεπτὰ καὶ ἱερά σου δίκτυα, καὶ ἔλαβες τὰ ἔθνη ὑπήκοα, τὰς κεχερσωμένας ἀπάτῃ διανοίας ἐνέωσας τῷ θείῳ ἀρότρῳ. Ἐξήρανας τὸν φλογμὸν τῆς πολυθεΐας, δροσισμῷ σου τῆς φαιδρᾶς θεηγορίας υἱοὺς Θεοῦ, τοὺς πρὶν ὀργῆς τέκνα ἐργασάμενος, Βαρθολομαῖε Κυρίου Ἀπόστολε.
 

Μεγαλυνάριον

Χαίροις Ἀποστόλων ἡ καλλονή, μύστα τοῦ Κυρίου, καὶ Ἀπόστολε ἱερέ· χαίροις θεηγόρε, σοφὲ Βαρθολομαῖε, ἡμῶν πρὸς τὸν Δεσπότην, μεσίτης ἔνθεος.