ΠΑΤΕΡΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

ΓΕΡΩΝ ΠΑΪΣΙΟΣ
ΠΩΣ ΕΡΓΑΖΕΤΑΙ Ο ΔΙΑΒΟΛΟΣ

Ο ΔΙΑΒΟΛΟΣ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙ ΝΑ ΑΧΡΗΣΤΕΨΗ ΤΟΝ ΑΓΩΝΙΣΤΗ

Ἡ μόνη λύση γιὰ νὰ ἀποφύγης τοὺς πειρασμοὺς εἶναι νά... συμμαχήσης μὲ τὸν διάβολο!... Ὅσο κανεὶς ἀγωνίζεται, θὰ ἔχη πειρασμοὺς καὶ δυσκολίες. Καὶ ὅσο προσπαθεῖ νὰ ἀποφύγη τὸν πειρασμό, τόσο κόντρα τοῦ πάει ὁ διάβολος. Ἀλλὰ μὲ τοὺς πειρασμοὺς – ἂν τοὺς ἀξιοποιήσουμε σωστά –, δίνεται ἡ εὐκαιρία, ἐπειδὴ μερικὲς φορὲς ἡ ζωή μας εἶναι ἀντιευαγγελική, νὰ γίνη «εὐαγγελική».

Τὸ ταγκαλάκι, ὅταν δῆ ὅτι δὲν μπορεῖ νὰ κάνη ἄλλη ζημιὰ στὸν ἀγωνιστή, κοιτάει πῶς νὰ τὸν ἀχρηστέψη μὲ ἀσήμαντα πράγματα. Ὕστερα, νὰ ξέρης ὅτι ὑπάρχουν καὶ μικρὰ ταγκαλάκια, ποὺ κάνουν ὅμως μεγάλη ζημιά. Μιὰ φορὰ ρώτησαν ἕνα μικρὸ ταγκαλάκι (1): «Τάχα τί μπορεῖς νὰ κάνης ἐσύ;». «Ἐγὼ τί μπορῶ νὰ κάνω; Πάω καὶ μπερδεύω τὶς κλωστὲς στὶς μοδίστρες, στοὺς τσαγκάρηδες, ἀπάντησε, καὶ τοὺς κάνω νὰ θυμώνουν». Τὰ μεγαλύτερα σκάνδαλα γίνονται ἀπὸ τιποτένια πράγματα, ὄχι μόνο σ' ἐμᾶς, ἀλλὰ μερικὲς φορὲς καὶ στὰ κράτη. Στοὺς πνευματικοὺς ἀνθρώπους δὲν ὑπάρχουν σοβαρὲς ἀφορμὲς γιὰ σκάνδαλα· ἀπὸ τὰ μικρὰ παίρνει ὁ διάβολος ἀφορμή. Τσακίζει τὸν ἄνθρωπο ψυχικὰ μὲ κάτι χαζά, παιδικὰ πράγματα, ὁπότε κάνει τὴν καρδιά του ὅπως ἐκεῖνος θέλει καὶ μένει μετὰ κανεὶς ἕνα κούτσουρο.

Τὸ ταγκαλάκι, ὅταν πάρη εἴδηση ὅτι κάνουμε δουλειὰ πνευματική, τότε γυρίζει τὸ κουμπὶ ἀλλοῦ. Ἐνῶ βάζουμε ἕνα πρόγραμμα, μιὰ ἄλφα σειρά, βρισκόμαστε σὲ ἄλλη καί, ἂν δὲν προσέξουμε, τὸ ἀντιλαμβανόμαστε μετὰ ἀπὸ μέρες. Γι' αὐτὸ ὁ ἀγωνιστὴς πρέπει νὰ πηγαίνη ὅλο κόντρα στὸν διάβολο – φυσικὰ μὲ διάκριση – καὶ νὰ τὸν παρακολουθῆ κάποιος ἔμπειρος Πνευματικός.

Ὁ σατανᾶς δὲν πάει σὲ ἕναν ἄχρηστο ἄνθρωπο, ἀλλὰ πάει σὲ ἕναν ἀγωνιστή, γιὰ νὰ τὸν πειράξη καὶ νὰ τὸν ἀχρηστέψη. Δὲν χάνει τὸν καιρό του νὰ κάνη λεπτὴ ἐργασία σὲ κάποιον ποὺ δὲν κάνει λεπτὴ ἐργασία. Στέλνει σ᾿ αὐτὸν ποὺ ράβει μὲ σακκορράφα, διάβολο μὲ σακκορράφα. Σ᾿ αὐτὸν ποὺ κάνει λεπτὸ ἐργόχειρο, στέλνει διάβολο ποὺ κάνει λεπτὸ ἐργόχειρο. Σ᾿ αὐτὸν ποὺ κάνει πολὺ ψιλὸ κέντημα, στέλνει διάβολο γιὰ πολὺ ψιλὴ ἐργασία. Σ᾿ αὐτοὺς ποὺ κάνουν χονδρὴ δουλειὰ στὸν ἑαυτό τους, στέλνει χονδρὸ διάβολο. Στοὺς ἀρχαρίους στέλνει ἀρχάριο διάβολο.

Οἱ ἄνθρωποι ποὺ ἔχουν λεπτὴ ψυχή, πολὺ φιλότιμο καὶ εἶναι εὐαίσθητοι, χρειάζεται νὰ προσέξουν, γιατὶ βάζει καὶ ὁ διάβολος τὴν οὐρά του καὶ τοὺς κάνει πιὸ εὐαίσθητους, καὶ μπορεῖ νὰ φθάσουν στὴν μελαγχολία ἢ ἀκόμη – Θεὸς φυλάξοι – καὶ στὴν αὐτοκτονία. Ὁ διάβολος, ἐνῶ ἐμᾶς τοὺς ἀνθρώπους μᾶς βάζει νὰ πηγαίνουμε κόντρα στὸν πλησίον μας καὶ νὰ μαλώνουμε, ὁ ἴδιος ποτὲ δὲν πάει κόντρα. Τὸν ἀμελῆ τὸν κάνει πιὸ ἀμελῆ· τὸν ἀναπαύει μὲ τὸν λογισμό: «Τὸ κεφάλι σου πονάει, εἶσαι ἀδιάθετος· δὲν πειράζει καὶ ἂν δὲν σηκωθῆς γιὰ προσευχή». Τὸν εὐλαβῆ τὸν κάνει πιὸ εὐλαβῆ, γιὰ νὰ τὸν ρίξη στὴν ὑπερηφάνεια, ἢ τὸν σπρώχνει νὰ ἀγωνισθῆ περισσότερο ἀπὸ τὶς δυνάμεις του, ὥστε νὰ ἀποκάμη καὶ νὰ ἀφήση μετὰ ὅλα τὰ πνευματικά του ὅπλα καὶ νὰ παραδοθῆ ὁ πρώην πολὺ ἀγωνιστής. Τὸν σκληρόκαρδο τὸν κάνει πιὸ σκληρόκαρδο, τὸν εὐαίσθητο ὑπερευαίσθητο.

Καὶ βλέπεις πόσοι ἄνθρωποι, ἄλλοι γιατὶ ἔχουν κάποια εὐαισθησία καὶ ἄλλοι γιατὶ ἔχουν κλονισθῆ τὰ νεῦρα τους, ταλαιπωροῦνται μὲ ἀυπνίες καὶ παίρνουν χάπια ἢ βασανίζονται καὶ χαραμίζονται στὰ νοσοκομεῖα. Σπάνια νὰ δῆς σήμερα ἄνθρωπο ἰσορροπημένο. Ἔγιναν μπαταρίες οἱ ἄνθρωποι. Οἱ περισσότεροι εἶναι σὰν νὰ ἔχουν ἠλεκτρισμό. Ὅσοι μάλιστα δὲν ἐξομολογοῦνται, δέχονται ἐπιδράσεις δαιμονικές· ἔχουν ἕναν δαιμονικὸ μαγνητισμό, γιατὶ ὁ διάβολος ἔχει ἐξουσία ἐπάνω τους. Λίγοι ἄνθρωποι, εἴτε ἀγόρια εἴτε κοπέλες εἴτε ἡλικιωμένοι εἶναι, ἔχουν ἕνα βλέμμα γαλήνιο. Δαιμονισμός! Ξέρεις τί θὰ πῆ δαιμονισμός; Νὰ μὴν μπορῆς νὰ συνεννοηθῆς μὲ τὸν κόσμο.

1) Ἔτσι ἀποκαλούσε ὁ γέροντας τό διάβολο.

Ο ΔΙΑΒΟΛΟΣ ΜΑΣ ΒΑΖΕΙ ΕΝΕΣΗ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΑΣ

Εἶπα σὲ κάποιους γιατροὺς ποὺ συζητοῦσαν γιὰ τὴν ἀναισθησία ποὺ κάνουν στὶς ἐγχειρήσεις: «Τοῦ πειρασμοῦ ἡ ἀναισθησία ἔχει ἄσχημες ἐπιπτώσεις στὸν ἄνθρωπο, ἐνῶ αὐτὴ ποὺ κάνετε ἐσεῖς βοηθάει». Ἡ ἀναισθησία τοῦ διαβόλου εἶναι σὰν τὸ δηλητήριο ποὺ ρίχνει τὸ φίδι στὰ πουλιὰ ἢ στὰ λαγουδάκια, γιὰ νὰ παραλύσουν καὶ νὰ τὰ καταπιῆ, χωρὶς νὰ ἀντιδράσουν. Ὁ διάβολος, ὅταν θέλη νὰ πολεμήση ἕναν ἄνθρωπο, στέλνει πρῶτα ἕνα διαβολάκι «ἀναισθησιολόγο», γιὰ νὰ κάνη τὸν ἄνθρωπο πρῶτα ἀναίσθητο, καὶ μετὰ πηγαίνει ὁ ἴδιος καὶ τὸν πελεκάει, τὸν κάνει ὅ,τι θέλει... Ἀλλὰ προηγεῖται ὁ... «ἀναισθησιολόγος». Μᾶς βάζει ἔνεση ἀναισθησίας καὶ ξεχνοῦμε. Νά, βλέπεις, οἱ μοναχοὶ ὑποσχόμαστε «ὑβρισθῆναι, χλευασθῆναι» κ.λπ., καὶ τελικά, ὁ πειρασμὸς μερικὲς φορὲς μᾶς μπερδεύει καὶ κάνουμε τὰ ἀντίθετα ἀπὸ αὐτὰ ποὺ ὑποσχεθήκαμε. Ἀλλιῶς ξεκινᾶμε καὶ ἀλλιῶς καταλήγουμε. Γιὰ ἀλλοῦ ξεκινήσαμε νὰ πᾶμε καὶ ἀλλοῦ πηγαίνουμε. Δὲν προσέχουμε. Δὲν σᾶς ἔχω πεῖ παραδείγματα;

Παλιότερα, στὴν Κόνιτσα δὲν ὑπῆρχε Τράπεζα. Ἀναγκάζονταν οἱ ἄνθρωποι νὰ πᾶνε στὰ Γιάννενα, ὅταν ἤθελαν νὰ πάρουν κανένα δάνειο. Ξεκινοῦσαν λοιπὸν μερικοὶ ἀπὸ τὰ γύρω χωριὰ καὶ πήγαιναν ἑβδομῆντα δύο χιλιόμετρα μὲ τὰ πόδια, νὰ πάρουν δάνειο, γιὰ νὰ ἀγοράσουν λ.χ. ἕνα ἄλογο. Τότε, ἂν κανεὶς εἶχε ἕνα ἄλογο, μποροῦσε νὰ συντηρήση τὴν οἰκογένειά του. Ἔκανε ζευγάρι μὲ τὸ ἄλογο κάποιου ἄλλου καὶ ὄργωνε. Μιὰ φορὰ ξεκίνησε ἕνας νὰ πάη στὰ Γιάννενα, νὰ πάρη δάνειο, γιὰ νὰ ἀγοράση ἕνα ἄλογο, νὰ ὀργώνη τὰ χωράφια του καὶ νὰ μὴν παιδεύεται νὰ σκάβη μὲ τὴν τσάπα. Πῆγε λοιπὸν στὴν Τράπεζα, πῆρε τὸ δάνειο καὶ μετὰ πέρασε καὶ ἀπὸ τὰ ἑβραίικα μαγαζιὰ καὶ χάζευε. Τὸν ἔβλεπε ὁ ἕνας Ἑβραῖος, τὸν τραβοῦσε μέσα. «Πέρνα μέσα, μπάρμπα, ἔχω καλὸ πράγμα!». Ἔμπαινε ἐκεῖνος μέσα, ἄρχιζε ὁ Ἑβραῖος νὰ κατεβάζη τὰ τόπια ἀπὸ τὰ ράφια. Τὰ ἔπαιρνε, τὰ τίναζε. «Πάρ' το, τοῦ ἔλεγε, εἶναι καλό, καὶ γιὰ τὰ παιδιά σου θὰ σοῦ τὸ δώσω πιὸ φθηνό». Ἔφευγε ἀπὸ τὸν ἕναν, προχωροῦσε παραπέρα, χάζευε σὲ ἄλλον. «Ἔλα, μπάρμπα, μέσα, τοῦ ἔλεγε ὁ Ἑβραῖος, θὰ σοῦ τὸ δώσω πιὸ φθηνό». Κατέβαζε τὰ τόπια, τὰ ἄνοιγε, τὰ ἅπλωνε. Ζαλίστηκε στὸ τέλος ὁ καημένος. Εἶχε καὶ λίγο φιλότιμο, σοῦ λέει «τώρα τὰ κατέβασε τὰ τόπια, τὰ ἅπλωσε...», καὶ δῆθεν «γιὰ τὰ παιδιά του πιὸ φθηνό», ἔδωσε τὰ χρήματα ποὺ εἶχε πάρει ἀπὸ τὴν Τράπεζα καὶ ἀγόρασε ἕνα τόπι πανί, ἀλλὰ καὶ αὐτὸ ἦταν χωνεμένο! Μὰ καὶ ἕνα τόπι πανὶ τί νὰ τὸ κάνη; Καὶ ἕνας πλούσιος δὲν ἔπαιρνε ἕνα τόπι πανί· ἔπαιρνε ὅσο τοῦ χρειαζόταν. Τελικὰ γύρισε στὸ σπίτι μὲ ἕνα τόπι σάπιο ὕφασμα! «Ποῦ εἶναι τὸ ἄλογο;», τὸν ρωτᾶν. «Ἔφερα ὕφασμα γιὰ τὰ παιδιά!», λέει. Ἀλλὰ τί νὰ τὸ κάνουν τόσο ὕφασμα; Χρεώθηκε ἐν τῷ μεταξὺ στὴν Τράπεζα, καὶ ἄλογο δὲν πῆρε παρὰ ἕνα τόπι πανὶ χωνεμένο. Ἄντε πάλι νὰ πηγαίνη νὰ σκάβη μὲ τὴν τσάπα στὰ χωράφια, νὰ δυσκολεύεται, γιὰ νὰ ξεχρεώση τὸ δάνειο! Ἂν ἀγόραζε ἄλογο, θὰ ἐπέστρεφε καὶ καβάλα, θὰ ψώνιζε καὶ λίγα πράγματα γιὰ τὸ σπίτι του καὶ δὲν θὰ σκοτωνόταν νὰ σκάβη μὲ τὴν τσάπα! Ἀλλὰ γιὰ νὰ χαζεύη στὰ μαγαζιὰ τὰ ἑβραίικα, εἴδατε τί ἔπαθε; Ἔτσι κάνει καὶ ὁ διάβολος· σὰν τὸν πονηρὸ ἔμπορο σὲ τραβάει ἀπὸ ᾿δῶ, σὲ τραβάει ἀπὸ ᾿κεῖ, σοῦ βάζει τρικλοποδιές, καὶ τελικὰ σὲ καταφέρνει νὰ πᾶς ἐκεῖ ποὺ θέλει ἐκεῖνος. Γιὰ ἀλλοῦ ξεκινᾶς καὶ ἀλλοῦ καταλήγεις, ἂν δὲν προσέξης. Σὲ ξεγελάει καὶ χάνεις τὰ καλύτερα χρόνια σου.

Ο ΔΙΑΒΟΛΟΣ ΚΑΝΕΙ ΤΟ ΠΑΝ, ΓΙΑ ΝΑ ΜΗ ΒΟΗΘΗΘΗ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ

Ὁ διάβολος εἶναι τεχνίτης. Ἂν φέρη λ.χ. τὴν ὥρα τῆς Θείας Λειτουργίας σὲ ἕναν πνευματικὸ ἄνθρωπο ἕναν ἐλεεινὸ λογισμό, ἐκεῖνος θὰ τὸν καταλάβη, θὰ τιναχθῆ καὶ θὰ τὸν διώξη. Γι᾿ αὐτὸ τοῦ φέρνει ἕναν πνευματικὸ λογισμό. «Τὸ τάδε βιβλίο, τοῦ λέει, γράφει αὐτὸ γιὰ τὴν Θεία Λειτουργία». Μετὰ θὰ τοῦ τραβήξη τὴν προσοχὴ λ.χ. στὸν πολυέλαιο. Θὰ ἀναρωτηθῆ ποιός ἄραγε νὰ τὸν ἔφτιαξε. Ἢ θὰ τοῦ θυμίση ἕναν ἄρρωστο ποὺ πρέπει νὰ πάη νὰ τὸν δῆ. «Ἄ! ἔμπνευση, λέει, τὴν ὥρα τῆς Θείας Λειτουργίας», ἐνῶ εἶναι ὁ διάβολος ποὺ μπαίνει ἐνδιάμεσος καὶ πιάνει ὁ ἄνθρωπος τὴν συζήτηση μὲ τὸν λογισμό του. Ὁπότε ἀκούει τὸν ἱερέα νὰ λέη «Μετὰ φόβου...» καὶ τότε καταλαβαίνει ὅτι τέλειωσε ἡ Θεία Λειτουργία καὶ ἐκεῖνος δὲν συμμετεῖχε καθόλου. Νά, καὶ ἐδῶ στὸν Ναό· πηγαίνει ἡ ἐκκλησάρισσα νὰ ἀνάψη τὰ κεριὰ στὸν πολυέλαιο καὶ ἔχω παρατηρήσει ὅτι καὶ μεγάλους ἀκόμη τοὺς ἀποσπᾶ ὁ πειρασμὸς ἐκεῖ πέρα καὶ χαζεύουν τὴν ἀδελφὴ πῶς ἀνάβει τὰ κεριά. Αὐτὸ εἶναι τελείως παιδικό. Μόνον τὰ μικρούτσικα παιδιὰ χαίρονται μὲ κάτι τέτοια καὶ λένε: «Τὰ ἄναψε!». Δηλαδή, αὐτὸ γιὰ τὰ μικρὰ παιδιὰ εἶναι δικαιολογημένο, ἀλλὰ γιὰ τοὺς μεγάλους; Ἤ, ἐνῶ πρέπει νὰ ἀποφεύγουμε τὶς κινήσεις τὴν ὥρα τῆς Θείας Λειτουργίας, ὁ πειρασμὸς μπορεῖ νὰ βάλη ἐκείνη τὴν ἱερὴ ὥρα μιὰ ἀδελφὴ νὰ γυρίζη στὸ ἀναλόγιο τὰ φύλλα τοῦ βιβλίου, νὰ κάνη θόρυβο καὶ νὰ ἀποσπᾶ τοὺς ἄλλους. Ἀκοῦνε «κρὶτς–κρίτς», «τί γίνεται;» λένε, καὶ φεύγει ἔτσι ὁ νοῦς ἀπὸ τὸν Θεὸ καὶ χαίρεται τὸ ταγκαλάκι. Γι' αὐτὸ νὰ προσέχουμε νὰ μὴ γινώμαστε ἐμεῖς αἰτία νὰ ἀποσπᾶται ἡ προσοχὴ τῶν ἄλλων τὴν ὥρα τῆς θείας λατρείας. Κάνουμε ζημιὰ στὸν κόσμο καὶ δὲν τὸ καταλαβαίνουμε. Ἢ παρατηρῆστε σὲ καμμιὰ ἀνάγνωση. Ὅταν φθάνη ὁ ἀναγνώστης στὸ πιὸ ἱερὸ σημεῖο, ἀπὸ τὸ ὁποῖο θὰ βοηθηθοῦν οἱ ἄνθρωποι, τότε ἢ θὰ χτυπήση δυνατὰ ἀπὸ τὸν ἀέρα ἡ πόρτα ἢ θὰ βήξη κάποιος καὶ θὰ ἀποσπασθῆ ἡ προσοχή τους καὶ δὲν θὰ ὠφεληθοῦν ἀπὸ αὐτὸ τὸ ἱερὸ σημεῖο. Ἔτσι κάνει τὴν δουλειά του τὸ ταγκαλάκι.

Ὤ, ἂν βλέπατε τὸν διάβολο πῶς κινεῖται! Δὲν τὸν ἔχετε δεῖ, γι' αὐτὸ δὲν καταλαβαίνετε μερικὰ πράγματα! Κάνει τὸ πᾶν, γιὰ νὰ μὴ βοηθηθῆ ὁ ἄνθρωπος. Τὸ ἔχω παρατηρήσει στὸ Καλύβι, ὅταν συζητῶ. Μόλις φθάσω ἀκριβῶς στὸ σημεῖο ποὺ θέλω, στὸ πιὸ εὐαίσθητο, γιὰ νὰ βοηθήσω αὐτοὺς ποὺ μὲ ἀκοῦν, τότε ἢ κάποιος θόρυβος γίνεται ἢ ἔρχονται ἄλλοι καὶ διακόπτω. Τοὺς βάζει προηγουμένως ὁ διάβολος νὰ χαζεύουν ἀπέναντι τὴν Σκήτη ἢ νὰ βλέπουν κάτι, καὶ κανονίζει νὰ ἔρθουν στὸ πιὸ λεπτὸ σημεῖο τῆς συζητήσεως, γιὰ νὰ ἀλλάξω θέμα καὶ νὰ μὴν ὠφεληθοῦν. Γιατί, ὅταν ἀρχίση ἡ συζήτηση, ξέρει ὁ διάβολος ποῦ θὰ καταλήξη καί, ἐπειδὴ βλέπει ὅτι θὰ πάθη ζημιά, στέλνει κάποιον ἀκριβῶς στὸ πιὸ εὐαίσθητο σημεῖο, γιὰ νὰ μὲ διακόψη. «Ἔ, Πάτερ, ἀπὸ ποῦ νὰ μποῦμε;», φωνάζει. «Πάρτε λουκούμια καὶ νερὸ καὶ ἐλᾶτε ἀπὸ ᾿κεῖ», τοὺς λέω. Ἄλλοι μπαίνουν ἐκείνη τὴν στιγμὴ μέσα, ὁπότε μὲ διακόπτουν, γιατὶ πρέπει νὰ σηκωθῶ νὰ χαιρετήσω. Ἄλλοι ἔρχονται μετὰ ἀπὸ λίγο καὶ πρέπει πάλι νὰ σηκωθῶ, ἀρχίζουν καὶ τὴν κουβέντα «ἀπὸ ποῦ εἶσαι κ.λπ.»... Ὁπότε εἶμαι ἀναγκασμένος νὰ ἀρχίσω πάλι ἀπὸ τὴν ἀρχή, νὰ ξαναπῶ φέρ᾿ εἰπεῖν τὸ παράδειγμα ποὺ ἔλεγα. Μόλις προχωρῶ, φωνάζει ἀπὸ κάτω ἄλλος: «Ἔ, Πάτερ Παΐσιε, ποῦ μένεις; Ἀπὸ ᾿δῶ εἶναι ἡ πόρτα;». Ἄντε ξανὰ νὰ σηκωθῆς... Βρὲ τὸν πειρασμό! Ἕξι-ἑπτὰ φορὲς μιὰ μέρα μοῦ ἔκανε τὸ ἴδιο, μέχρι ποὺ ἀναγκάσθηκα καὶ ἔβαλα μερικούς... φρουρούς! «Ἐσὺ κάθησε ἐκεῖ καὶ κοίταζε νὰ μὴν ἔρθη κανένας ἀπὸ ᾿κεῖ. Ἐσὺ κάθησε ἐδῶ, μέχρι νὰ τελειώσω τὴν δουλειά μου». Ἕξι-ἑπτὰ φορὲς νὰ ἀρχίζης ὁλόκληρη ἱστορία, νὰ τοὺς φέρνης στὸ σημεῖο ποὺ θὰ βοηθηθοῦν, καὶ τὰ ταγκαλάκια πάλι νὰ δημιουργοῦν σκηνές!

Βρὲ τὸν πειρασμὸ τί κάνει! Γυρίζει τὸ κουμπὶ συνέχεια σὲ ἄλλη συχνότητα. Μόλις ὁ ἀγωνιζόμενος πάη νὰ συγκινηθῆ λίγο ἀπὸ κάτι, τάκ, τοῦ γυρίζει τὸ κουμπὶ ἀλλοῦ καὶ ξεχνιέται μὲ ἐκεῖνο. Θυμᾶται πάλι κάτι πνευματικό; Τάκ, τοῦ θυμίζει κάτι ἄλλο. Τὸν κάνει ὅλο τοῦμπες. Ὁ ἄνθρωπος, ἂν μάθη πῶς ἐργάζεται ὁ διάβολος, θὰ ἀπαλλαγῆ ἀπὸ πολλὰ πράγματα.

Η ΦΤΕΡΟΥΓΑ ΤΗΣ ΘΕΛΗΣΕΩΣ

Ὁ κόσμος εὔκολα ἐπηρεάζεται καὶ πρὸς τὸ καλὸ καὶ πρὸς τὸ κακό. Πρὸς τὸ κακὸ ἐπηρεάζεται πιὸ εὔκολα, γιατὶ ἐκεῖ κανοναρχεῖ καὶ ὁ διάβολος. Πὲς σὲ ἕναν λ.χ. νὰ κόψη τὸ τσιγάρο, γιατὶ βλάπτει. Μόλις θὰ ἀποφασίση νὰ τὸ κόψη, θὰ πάη ὁ διάβολος καὶ θὰ τοῦ πῆ: «Ἐκεῖνο τὸ τσιγάρο ἔχει λιγώτερο φαρμάκι, τὸ ἄλλο ἔχει φίλτρο καὶ καθαρίζει... Κάπνισε ἀπὸ ᾿κεῖνα· δὲν θὰ σὲ βλάψουν». Θὰ τοῦ βρῆ δηλαδὴ μιὰ δικαιολογία, γιὰ νὰ μὴν τὸ κόψη· θὰ τοῦ βρῆ... μιὰ λύση! Γιατὶ ὁ διάβολος μπορεῖ νὰ μᾶς βρῆ ἕνα σωρὸ δικαιολογίες. Καὶ ἐκεῖνο τὸ τσιγάρο ποὺ τοῦ προτείνει, μπορεῖ νὰ τὸν βλάψη ἀκόμη περισσότερο. Γι' αὐτὸ χρειάζεται νὰ ἔχουμε θέληση. Καὶ ἂν κανεὶς δὲν κόψη τὰ κουσούρια του, ὅταν εἶναι ἀκόμη νέος, μετὰ εἶναι δύσκολο νὰ τὰ κόψη, γιατί, ὅσο περνάει ἡ ἡλικία, ἐξασθενεῖ ἡ θέληση.

Ἂν ὁ ἄνθρωπος δὲν ἔχη θέληση, δὲν μπορεῖ νὰ κάνη τίποτε. Ὁ Ἱερὸς Χρυσόστομος λέει: «Ἐν τῷ θέλειν καὶ τῷ μὴ θέλειν κεῖται τὸ πᾶν» (1). Δηλαδὴ ὅλα ἐξαρτῶνται ἀπὸ τὸ ἂν θέλη ἢ ἂν δὲν θέλη ὁ ἄνθρωπος. Μεγάλη ὑπόθεση! Ὁ Θεὸς εἶναι φύσει ἀγαθὸς καὶ θέλει πάντοτε τὸ καλό μας. Χρειάζεται ὅμως νὰ θέλουμε καὶ ἐμεῖς. Γιατὶ ὁ ἄνθρωπος πετᾶ πνευματικὰ μὲ δυὸ φτεροῦγες· μὲ τὴν θέληση τοῦ Θεοῦ καὶ μὲ τὴν θέληση τὴν δική του. Ὁ Θεὸς τὴν μιὰ φτερούγα – τὴν δική Του θέληση – μᾶς τὴν ἔχει κολλήσει μόνιμα στὸν ἕναν ὦμο μας. Ἀλλὰ γιὰ νὰ πετάξουμε πνευματικά, πρέπει καὶ ἐμεῖς νὰ κολλήσουμε στὸν ἄλλο ὦμο τὴν δική μας φτερούγα, τὴν ἀνθρώπινη θέληση. Ἅμα ὁ ἄνθρωπος ἔχη δυνατὴ θέληση, ἔχει τὴν φτερούγα τὴν ἀνθρώπινη, ποὺ ἰσορροπεῖ μὲ τὴν θεϊκὴ φτερούγα, ὁπότε πετάει. Ἐνῶ, ἂν ἡ θέλησή του εἶναι ἀτροφική, πάει νὰ πετάξη λίγο καὶ τουμπάρει. Ξαναπροσπαθεῖ λίγο, πάλι τούμπα!

Δὲν ἔχουμε πεῖ ὅτι ὅλα καλλιεργοῦνται; Θέληση ὑπάρχει σὲ ὅλους τοὺς ἀνθρώπους, σὲ ἄλλους λίγη καὶ σὲ ἄλλους περισσότερη. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος ἔχη διάθεση νὰ ἀγωνισθῆ, προσεύχεται καὶ ζητᾶ ἀπὸ τὸν Θεὸ νὰ τοῦ αὐξήση τὴν θέληση, καὶ ὁ Θεὸς τὸν βοηθάει. Ὅταν δὲν κάνη προκοπὴ ὁ ἄνθρωπος, τότε νὰ ξέρη ὅτι ἢ δὲν βάζει καθόλου θέληση ἢ θὰ βάζη λίγη καὶ αὐτὴ θὰ εἶναι ἐξασθενημένη, ὁπότε καὶ αὐτὸ πάλι δὲν βοηθάει. Ἕνα πουλί, ἂς ὑποθέσουμε, ἔχει τὴν μία φτερούγα του γερή, ἀλλὰ παραμελεῖ τὴν ἄλλη· τῆς πέφτουν μερικὰ φτερὰ καὶ μετὰ δὲν μπορεῖ νὰ πετάξη σωστά. Ἡ μία φτερούγα δουλεύει καλά, ἡ ἄλλη ὅμως εἶναι σὰν τὴν σπασμένη τσατσάρα. Τὴν κουνάει τὸ πουλί, ἀλλὰ μπαίνει ἀέρας ἐνδιάμεσα καὶ δὲν μπορεῖ νὰ πετάξη καλά. Πετάει λίγο καὶ μετὰ κάνει τοῦμπες. Πρέπει νὰ ἔχη ἀκέραιη καὶ αὐτὴν τὴν φτερούγα, γιὰ νὰ μπορῆ νὰ πετάη. Ἔτσι καὶ ὁ ἄνθρωπος, θέλω νὰ πῶ, πρέπει νὰ προσέχη καὶ νὰ μὴν παραμελῆ τὴν ἀνθρώπινη θέληση, ἂν θέλη νὰ πετάη συνέχεια σωστά, πνευματικά. Γιατὶ τὸ ταγκαλάκι τί κάνει; Πάει σιγὰ-σιγὰ καὶ τραβάει ἀπὸ τὴν ἀνθρώπινη φτερούγα πρῶτα κανένα μικρούτσικο φτερό, ὕστερα κανένα λίγο μεγαλύτερο, καὶ ἂν δὲν προσέξη ὁ ἄνθρωπος, τοῦ βγάζει καὶ ἕνα μεγάλο, ὁπότε πάει νὰ πετάξη καὶ δὲν μπορεῖ. Καὶ ἂν τυχὸν τοῦ τραβήξη μερικὰ φτερά, τότε, ὅταν πάη νὰ πετάξη, μπαίνει ἀέρας στὴν φτερούγα ποὺ τῆς λείπουν φτερὰ καὶ κάνει τοῦμπες. Ἡ θεϊκὴ φτερούγα εἶναι πάντα γεμάτη, συμπληρωμένη· δὲν τῆς λείπουν φτερά, γιατὶ ὁ διάβολος δὲν μπορεῖ νὰ τὰ τραβήξη καὶ νὰ τὰ βγάλη· εἶναι θεϊκή. Νὰ προσέχη ὁ ἄνθρωπος νὰ μὴν ἀμελήση καὶ τοῦ βγάλη ὁ διάβολος κανένα φτερὸ ἀπὸ τὴν δική του φτερούγα. Ὅταν ἀρχίζη σιγὰ-σιγὰ λίγο ἡ τεμπελιά, λίγο ἡ ἀδιαφορία, ἐξασθενεῖ ἡ θέληση. Τί νὰ κάνη ὁ Θεός, ἂν δὲν θέλη ὁ ἄνθρωπος; Δὲν θέλει νὰ ἐπέμβη, γιατὶ σέβεται τὴν ἐλευθερία τοῦ ἀνθρώπου. Ἀχρηστεύει ἔτσι ὁ ἄνθρωπος καὶ τὴν φτερούγα τοῦ Θεοῦ. Ὅταν ὅμως ἔχη θέληση, ἔχη δηλαδὴ καὶ τὴν δική του φτερούγα ἀκέραιη, τότε θέλει ὁ Θεός, θέλει καὶ ὁ ἄνθρωπος, καὶ πετάει ὁ ἄνθρωπος.

Ἅμα δὲν προσέχη κανείς, τοῦ κλέβει τὸν κόπο του ὁ διάβολος· ἐνῶ, ἂν προσέχη καὶ παίρνη στὰ ζεστὰ τὸ θέμα τῆς σωτηρίας τῆς ψυχῆς του, ἀγωνίζεται, προκόβει, καρποφορεῖ, τρέφεται πνευματικὰ καὶ χαίρεται ἀγγελικά.

1) Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, Ὑπόμνημα εἰς τὴν πρὸς Θεσσαλονικεῖς ἐπιστολὴν πρώτην, Ὁμιλία Ε´, PG 62, 428.

ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ

ΛΟΓΟΙ Β'- ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΑΦΥΠΝΙΣΗ

ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ

ΚΕΙΜΕΝΑ ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ ΜΗΝΥΜΑΤΑ ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ