|
ΔΟΓΜΑΤΙΚΗ |
||||||||||||
|
|
||||||||||||
|
ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ ΑΓΙΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΕΜΦΥΣΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ ΣΤΟΝ ΑΔΑΜ |
||||||||||||
|
ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ ΑΓΙΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΕΜΦΥΣΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ ΣΤΟΝ ΑΔΑΜ
Ας δούμε μερικές πατερικές μαρτυρίες, από όλη τη διάρκεια της Χριστιανικής ιστορίας, που μαρτυρούν αυτή την αλήθεια του Χριστιανικού Ευαγγελίου:
1. Άγ. Σεραφείμ του Σαρώφ:
"Έχουμε γίνει τόσο απρόσεκτοι στο έργο της σωτηρίας μας, ώστε να παρανοούμε και πολλά άλλα λόγια από τις Αγίες Γραφές [εκτός των όσων προανέφερα], και όλα αυτά [είναι αποτέλεσμα του ότι] δεν αναζητουμε τη Χάρη του Θεού και, με την περηφάνεια που έχουμε στο νου μας, δεν την αφήνουμε να κατοικήσει στις ψυχές μας. Για αυτό το λόγο μένουμε χωρίς αληθινή φώτιση από τον Κύριο, την οποίαν Αυτός στέλνει [μόνο] στις καρδιές εκείνων που πεινούν και διψούν ολόψυχα για τη δικαιοσύνη του Κυρίου. Πολλοί ερμηνεύουν, ότι όταν η Βίβλος λέει [ότι] ο Θεός ενεφύσησεν την πνοή της ζωής στο πρόσωπο του πρώτου Αδάμ και ότι τον δημιούργησε από το χώμα της γης [Γεν. β' 7], ότι αυτό σημαίνει ότι μέχρι τη στιγμή εκείνη ο Αδάμ δεν είχε ψυχή και ανθρώπινο πνεύμα, και ότι τάχα ήταν μόνο σάρκα, πλασμένη από το χώμα της γης. Η ερμηνεία αυτή δεν είναι σωστή, διότι ο Κύριος και Θεός δημιούργησε τον Αδάμ από το χώμα της γης με τη σύνθεση που ο Άγιος [απόστολος] Παύλος περιγράφει: Ολόκληρον ημών το πνεύμα και η ψυχή και το σώμα αμέμπτως εν τη παρουσία του Κυρίου ημών Ιησού Χριστου τηρηθείη (Α΄ Θεσσαλ. 5: 23) [= δηλαδή ως ψυχοσωματική σύνθεση, ψυχή τε και σώματι]. Και τα τρία αυτά μέρη της φύσης μας δημιουργήθηκαν από το χώμα της γης· αλλά ο Αδάμ δεν πλάστηκε νεκρός αλλά ως μία ενεργή ζωντανή ύπαρξη, όμοια με όλα τα άλλα έμψυχα ζωντανά πλάσματα του Θεού που ζουν στη γη. Αυτό που έχει βασική σημασία εδώ είναι ότι: Αν ο Θεός δεν είχε εμφυσήσει κατόπιν [της δημιουργίας του Αδάμ] μέσα στο πρόσωπό του [Αδάμ] την πνοήν της ζωής, δηλαδή την Χάρη του Κυρίου και Θεού Αγίου Πνεύματος που εκπορεύεται από τον Πατέρα και αναπαύεται στον Υιό και στέλλεται στον κόσμο για το χατήρι του Υιού, τότε ο Αδάμ θα έμενε χωρίς να έχει μέσα του το Άγιο Πνεύμα που ανυψώνει τον άνθρωπο σε Θεοειδή αξιοπρέπεια. Όσο τέλειος και να είχε δημιουργηθεί, και [ὀσο] ανώτερος από όλα τα άλλα τα πλάσματα του Θεού, ως το στεφάνι της δημιουργίας στη γη, [σε αντίθετη περίπτωση που δεν λάμβανε την προαναφερθείσα Πνοή της Ζωής, ήτοι της Χάριτος του Αγίου Πνεύματος] θα παρέμενε ίδιος ακριβώς με όλα τα άλλα δημιουργήματα που, αν και έχουν σώμα, ψυχή και πνεύμα, το καθένα κατά το γένος του, δεν έχουν ωστόσο μέσα τους το Άγιο Πνεύμα. Αλλά όταν ο Κύριος και Θεός ενεφύσησε στό πρόσωπο του Αδάμ την πνοήν της ζωής, τότε, σύμφωνα με τα λόγια του Μωϋσέως, «εγένετο ο Αδάμ εις ψυχήν ζώσαν» [Γεν. β' 7], δηλαδή, έγινε πλήρως και με κάθε τρόπο όμοιος με το Θεό [= καθ’ ομοίωσιν του Θεού], και αθάνατος σαν Αυτόν [= καθ’ομοίωσιν Αυτου] εις τους αιώνας των αιώνων."
Είναι ξεκάθαρο ότι ο Άγιος Σεραφείμ του Σάρωφ (περιβαλλόμενος από το Άκτιστο Φως, άρα το είπε θεοπνεύστως), αποκαλύπτει στο μαθητή του Μοτοβίλωφ ότι όσοι λένε ότι το εμφύσημα είναι απλώς η δημιουργία της ψυχής, πλανώνται επειδή έχουν χάσει την απλότητα της Χριστιανικής πίστεως διότι το εμφύσημα (μας λέει) δεν είναι αυτό αλλά η άκτιστη ενέργεια του Αγίου Πνεύματος. Μετά προχωρεί στο να εξηγήσει ότι χωρίς αυτήν την Χάρη του Αγίου Πνεύματος, όσο τέλειος και να είχε δημιουργηθεί ο άνθρωπος, θα ήταν μάταιο -- γιατί τότε δεν θα διέφερε από τα άλλα ζώα, τα οποία και αυτά έχουν σώμα και ψυχή κατά γένος αυτών. Ενώ τώρα που ο Αδάμ έλαβε τη Χάρη του Αγίου Πνεύματος έγινε καθ’ ομοίωσιν του Θεού. ". (Από τη συζήτησή του για το Άγιο Πνεύμα με τον Μοτοβίλωφ).
2. Άγ. Νικόδημος ο Αγιορείτης
(Αποδέχεται το παρακάτω αμφιβαλλόμενο απόσπασμα, το οποίο αποδίδει στον άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο, επειδή το κείμενο αυτό υπάρχει στην ίδια συλλογή κειμένων του Αγίου, παραθέτοντάς το): "Το εμφύσημα λοιπόν επί Θεού η του Αγίου Πνεύματος εστιν ενέργεια. Ώσπερ γαρ ο Σωτήρ ενεφύσησεν εις τα πρόσωπα των Αποστόλων και είπε, λάβετε Πνεύμα Άγιον ούτω το εμφύσημα το θείον ανθρωπίνως ακουόμενον, Πνεύμα εστι το προσκυνητόν και Άγιον". Αγ. Νικοδήμου του Αγιορείτη, Εορτοδρόμιον σελ. 73,74, υποσημ. 1). (Εννοείται, ότι εκτός από τον άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη που το αποδέχεται παραθέτοντάς το, το ίδιο ακριβώς αποδέχεται και ο αρχαιότατος συγγραφέας του, που αν δεν είναι ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, είναι κάποιος σύγχρονός του, μια και φυλάσσεται στην ίδια συλλογή κειμένων).
3. Άγιος Βασίλειος
«Ανακαινίζων τον άνθρωπον ο Κύριος, και ην απώλεσε χάριν εκ του εμφυσήματος του Θεού, ταύτην πάλιν αποδιδούς, εμφυσήσας εις το πρόσωπον των μαθητών, τι φησί; “Λάβετε Πνεύμα Άγιον”». (Μ. Βασιλείου PG 32, 140D). «Ενεφύσησε γαρ εις το πρόσωπον αυτου, τουτέστι μοίράν τινα της αυτου Χάριτος εναπέθετο τω ανθρώπω, ίνα τω ομοίως επιγινώσκη το όμοιον» (Δηλαδή του έδωσε Χάρη Αγίου Πνεύματος, για να τον κάνει καθ' ομοίωσιν!) (Μ. Βασιλείου PG 29, 449B).
4. Άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος
"Όπως το σώμα μας, είτε ασθενεί είτε όχι, είναι αδύνατον να κινείται ή γενικά να ζη χωρίς ψυχή, έτσι και η ψυχή, είτε αμαρτήσει είτε όχι, χωρίς Άγιο Πνεύμα είναι νεκρή και δεν μπορεί καθόλου να ζήσει την αιώνια ζωή". Είναι προφανές από τα λόγια του αγίου, ότι για να είναι ο Αδάμ "ψυχή ζώσα" και όχι "νεκρή ψυχή", έλαβε το Άγιο Πνεύμα.
5. Άγ. Γρηγόριος ο Παλαμάς
"Αλλ ενεφύσησεν ούτος και την αρχήν εις το πρόσωπον του πρώτου πλάσματος. Τι δε ενεφύσησε; Πνοήν ζωής. Τι εστι πνοήν ζωής; Ψυχήν ζώσαν. Διδασκέτω σε Παύλος˙ «εγένετο ο πρώτος άνθρωπος εις ψυχήν ζώσαν». Τι δε εστι ζώσαν; Αείζωον, αθάνατον, ταυτόν δ' ειπείν λογικήν - η γαρ αθάνατος λογική – και ου τουτο μόνον, αλλά και κεχαριτωμένην θείως. Τοιαύτη γαρ όντως ζώσα ψυχή... Τουτον τοίνυν ήδη τελών και δεικνύς ως ούτως εκείνος ο και την αρχήν δημιουργήσας δι' εμφυσήματος τοις μαθηταίς εμφυσά και δι' οικείου λόγου φανεροί το δώρημα˙ ουκ αύθις λέγων ψυχήν εντίθημι, αλλά Πνεύμα, και Πνεύμα θείον αύθις τη μεταδόσει των χαρισμάτων την ψυχήν απεργάζομαι". (Γρηγορίου Παλαμά Συγγράμματα, τόμος Α’, Θεσσαλονίκη 1962, σελ. 85). Μας λέει εδώ ο άγιος, ότι ο Κύριος εμφύσησε στους μαθητές άγιο Πνεύμα, όπως και στον Αδάμ, για να δείξει ότι ήταν ο Ίδιος!
6. Αναστασίου Σιναΐτη (πιθανότατα του Αναστασίου Σιναϊτη του Πρεσβυτέρου ή Αλληγοριστή)
"Τω δε ειπείν: "Και ενεφύσησεν εις το πρόσωπον αυτου πνοήν ζωής, και εγένετο ο άνθρωπος εις ψυχήν ζώσαν, ου φανερόν εστιν, ότι του αγίου Πνεύματος την θείαν ενέργειαν εδήλωσε;" (Διάλεξις κατά Ιουδαίων", PG 89,1205C).
7. Άγ. Κύριλλος Αλεξανδρείας
Αγ. Κυρίλλου Αλεξανδρείας "Ερμηνεία εις το κατά Ιωάννην ευαγγέλιον", PG 73,204D: "Ότι δε δια του Πνεύματος εις εικόνα την θείαν κατεσφραγίζετο, πάλιν αυτός ημάς εδίδαξεν ειπών: "Και ενεφύσησεν εις το πρόσωπον αυτου πνοήν ζωής". Ομού γαρ και ζωήν ενετίθει το Πνεύμα τω πλάσματι, και τους εαυτου χαρακτήρας θεοπρεπώς ενεσήμαινεν". Αγ. Κυρίλλου Η Βίβλος τών θησαυρών, 34: "Την ανθρώπου ποίησιν και την εις το είναι πάροδον εξηγούμενος ο μακάριος Μωσής ειληφέναι τον Θεόν χουν από της γης διισχυρίζεται, και πλάσαι μεν τη παντουργώ δυνάμει το ορώμενον δη τουτο του σώματος σχήμα, εμφυσήται δε εις το πρόσωπον αυτου πνοήν ζωής. ως γενέσθαι τον άνθρωπον εις ψυχήν ζώσαν. Το δοθέν τοιγαρούν εμφύσημα θείον τω πεπλασμένω, ουκ αυτήν είναί φαμεν την ψυχήν (ή γαρ αν άτρεπτος ην, ως εκ τοιαύτης προελθούσα φύσεως), αλλά την του αγίου Πνεύματος μετουσίαν εντεθείσαν εξ αρχής τη ανθρωπεία ψυχή. Πάσα γαρ η τελειότης τους πεποιημένοις δια του Πνεύματος, όθεν και κατ' εικόνα Θεού το τεχνηθέν εποιήθη ζώον, ως δια της μετουσίας του Πνεύματος, προς αυτόν μεμορφωμένον. Αλλ' όπερ ο μακάριος Μωσής εμπεφυσήσθαι παρά Θεού τω ανθρώπω διισχυρίσατο, τουτο Χριστός ανανεών εν ημίν μετά την εκ νεκρών αναβίωσιν, ενεφύσησε τοις εαυτου μαθηταίς λέγων: "Λάβετε Πνεύμα άγιον", ίνα πάλιν αναμορφωθέντες εις την εξ αρχής εικόνα, σύμμορφοι φαινώμεθα τω πεποιηκότι δια της του Πνεύματος μετοχής." (PG 75, 584D-585A). Αγ. Κυρίλλου Υπόμνημα εις το κατά Ιωάννην 9: "...ενεφύσισε γαρ εις το πρόσωπον αυτου πνοήν ζωής, τουτ' έστι το Πνεύμα του Υιού... ...καθάπερ τινά σφραγίδα της εαυτου φύσεως ενέπηξεν ο Δημιουργός το Πνεύμα το άγιον, τουτ' έστι, την πνοήν της ζωής, δι' ής προς το αρχέτυπον διεπλάττετο κάλλος, απετελείτο δε κατ' εικόνα του κτίσαντος, προς πάσαν ιδέαν αρετης δυνάμει του ενοικισθέντος αυτώ διακρατουμενος Πνεύματος". (PG 74, 277ΒCD). Αγ. Κυρίλλου Κατά ανθρωπομορφιτών, 2, PG 76, 1080D-1081A: "Τον άνθρωπον γαρ ούτω κατ' εικόνα και καθ' ομοίωσιν Θεού γενέσθαι φαμέν, καθ' ό και αγαθόν και δίκαιον πέφυκε το ζώον είναι. Επεί δε ου μόνον λογικόν εχρήν είναι και επιτηδείως έχων εις αγαθουργίαν και δικαιοσύνην, αλλά και Πνεύματος αγίου μέτοχον, ίνα λαμπροτέρους έχη τους χαρακτήρας της θείας φύσεω εν αυτώ, ενεφύσησεν αυτώ πνοήν ζωής. Τουτο δε εστι το δι Υιού τη λογική κτίσει χορηγούμενον Πνεύμα, και διαμορφούν αυτήν εις είδος το ανωτάτω, τουτ' εστι, το θείον... ...Ουκούν το ζώον μεν εμψυχώθη αρρήτω δυνάμει Θεού, και εν τη προς αυτόν ομοιώσει γέγονε, καθ' ό πέφυκεν αγαθόν και δίκαιον, και αρετης απάσης είναι δεκτικόν. Ηγιάσθη δε του θείου Πνεύματος αποδεδειγμένον μέτοχον. Ό και δια την αμαρτίαν αποβέβληκεν... ...Επειδάν δε ο Θεός και Πατήρ ανακεφαλαιώσασθαι τα πάντα ηυδόκησεν εν τω Χριστώ, ήγουν εις το αρχαίο αναγαγείν, το αποπτάν ημών και αποφοιτηςαν άγιον Πνεύμα πάλιν ημίν αποκαθιστών, τοις αγίοις αποστόλοις ενεφύσησε τουτο, λέγων: "Λάβετε Πνεύμα άγιον". Ανανέωσις γαρ της αρχαίας εκείνης δωρεάς, και του δοθέντος ημίν εμφυσήματος, το δια Χριστου γέγονεν, αναμορφούν ημάς εις τον πρώτον αγιασμόν, και ανακομίζον την ανθρώπου φύσιν, ως εν απαρχή τοις αγίοις αποστόλοις, εις τον άνωθεν και εν πρώτη κατασκευή δοθέντα ημίν αγιασμόν" (Αγ. Κυρίλλου Κατά ανθρωπομορφιτών, 2, PG 76, 1080D-1081A).
8. Άγ. Ειρηναίος της Λυών
"Ο τέλειος άνθρωπος αποτελείται από την σύμμιξη της ψυχής που λαμβάνει το Πνεύμα του Πατρός, και την πρόσμιξη εκείνης της σαρκικής φύσεως που επλάσθη κατ’ εικόνα του Θεού... Όταν όμως το Πνεύμα εδώ αναμεμιγμένο με την ψυχή είναι ενωμένο με το εργόχειρο του Θεού, τότε ο άνθρωπος καθίσταται πνευματικός και τέλειος εξ αιτίας της διάχυσης του Αγίου Πνεύματος, και είναι αυτός που φτιάχθηκε κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν του Θεού. Αν όμως το Πνεύμα λείπει από την ψυχή, τότε εκείνος που είναι έτσι, είναι πραγματικά με φύση ζώου, και, έχοντας μείνει σαρκικός, θα είναι ένα ατελές ον, κατέχοντας μεν πράγματι το κατ’ εικόνα (του Θεού) κατά τον σχηματισμό του, αλλά μη έχοντας λάβει το καθ’ ομοίωσιν δια του Πνεύματος, κατ’ αυτόν τον τρόπο το ον αυτό θα είναι ατελές" (Αγ. Ειρηναίου της Λυών: "Κατά Αιρέσεων Ε΄6).
|
||||||||||||
