ΒΙΒΛΟΣ

ΜΩΣΑΪΚΟΣ ΝΟΜΟΣ

ΕΝΟΤΗΤΑ 4- ΟΙ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΓΙΟΡΤΕΣ

ΟΙ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΓΙΑ ΤΙΣ ΓΙΟΡΤΕΣ

ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΜΕΓΑΛΕΣ ΓΙΟΡΤΕΣ

(Έξοδος 23,14-19. 34,22-24. Δευτερονόμιο 16,16-17)

Ο Κύριος ζήτησε από τους Ισραηλίτες να τον τιμούν με τρεις γιορτές κάθε χρόνο: Η πρώτη είναι η γιορτή των Αζύμων, δηλαδή του Πάσχα. Η δεύτερη είναι η γιορτή του θερισμού των πρωτογεννημάτων (γιορτή των εβδομάδων) την Άνοιξη και η τρίτη είναι η γιορτή της Συγκομιδής (γιορτή της Σκηνοπηγίας) στο τέλος του χρόνου.

Κατά τις γιορτές των τριών αυτών εποχών θα παρουσιάζονται ενώπιον του Κυρίου, μπροστά στην Σκηνή του Μαρτυρίου, όλα τα αρσενικά μέλη των Ισραηλιτικών οικογενειών (Έξοδος 23,14-16. 34,22-24. Δευτερονόμιο 16,16).

Όταν οι Ισραηλίτες μπήκαν στη Χαναάν, η γιορτές αυτές εορταζόταν στον τόπο που όρισε ο Κύριος για να λατρεύεται, δηλαδή στο Ναό των Ιεροσολύμων. Κατά τις γιορτές δεν επιτρεπόταν να παρουσιαστούν ενώπιον του Κυρίου με αδειανά χέρια. Ο καθένας πρόσφερε τα δώρα του στον Κύριο αναλόγως της οικονομικής του δυνατότητας (Δευτερονόμιο 16,16-17).

Η ΓΙΟΡΤΗ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ

(Έξοδος 12,1-20. 12,43-51. 23,18. 34,25. Λευιτικόν 23,5. 23,10-14. Αριθμοί 9,1-5. 28,16-25) (Δευτερονόμιο 16,1-8)

Το Πάσχα εορταζόταν νύχτα, στην πανσέληνο της εαρινής ισημερίας, την 14η του μήνα Νισάν (πρώτος μήνας του έτους, μεταξύ Μαρτίου και Απριλίου) (Έξοδος 12,3. Λευιτικόν 23,5. Αριθμοί 9,1-5. 9,16. Δευτερονόμιο 16,1), με προσφορά ενός νεαρού, χρονιάρικου ζώου. Το ζώο το παίρνανε τη δέκατη μέρα του μήνα και το κρατάγανε ζωντανό ωε τη δέκατη τέταρτη μέρα του μήνα Νισάν. Το ζώο ήταν αρνί ή κατσίκι, αρσενικό και αρτιμελές, δεν έπρεπε να σπάσει κανένα κόκαλο του (Έξοδος 12,46. Αριθμοί 9,11-12) ενώ το αίμα του ως ένδειξη προστασίας, το έβαζαν στην είσοδο κάθε σπιτιού.

Το αρνί που θυσιαζόταν, το έψηναν με τον όρο να το φάνε το ίδιο βράδυ, μαζί με άζυμο άρτο και πικρά χόρτα. Το έτρωγαν όλο, μαζί με το κεφάλι, τα πόδια και τα εντόσθια. Απαγορευόταν να περισσέψει από το ψημένο αρνί για την επόμενη ημέρα. Εάν περίσσευε κάτι για την επόμενη μέρα, έπρεπε να το κάψουν στη φωτιά.

Κατόπιν ο Θεός όρισε την ημέρα αυτή θα πρέπει να τη θυμούνται και να τη γιορτάζουν επίσημα. Αυτή θα είναι η γιορτή του Πάσχα, για να τιμηθεί ο Κύριος  που χτύπησε τους Αιγυπτίους, προσπέρασε τα σπίτια των Ισραηλιτών και τους έβγαλε από την Αίγυπτο (Έξοδος 19,2. 12,8-14. Δευτερονόμιο 16,1).

Ο Κύριος όρισε ακόμη ότι από την πρώτη του μήνα Νισάν, θα εξαφανίζουν κάθε ένζυμο άρτο από το σπίτι και για εφτά μέρες θα τρώνε άζυμο ψωμί χωρίς προζύμι. Η βρώση των άζυμων έπρεπε να ξεκινήσει από το βράδυ της 14 του μήνα Νισάν έως και το βράδυ της 21 του ίδιου μήνα. Όποιος θα έτρωγε ένζυμο άρτο κατά τις εφτά αυτές ημέρες θα έπρεπε να θανατωθεί. Όρισε ακόμη την πρώτη και την έβδομη ημέρα της γιορτής του Πάσχα ως άγιες και αφιερωμένες στον Κύριο. Κατά τις ημέρες της γιορτής του Πάσχα, δεν έπρεπε οι Ισραηλίτες να επιδοθούν σε διάφορες εργασίες παρά μόνο στις απαραίτητες (Έξοδος 12,1-7. 12,15-20. Αριθμοί 9,17-18. Δευτερονόμιο 16,3-4. 16,8).

Οι αλλοεθνείς και οι μισθωτοί εργάτες απαγορεύονταν να συμμετέχουν στο δείπνο του Πάσχα και να φάνε. Οι δούλοι θα μπορούσαν να συμμετέχουν μόνο μετά από περιτομή. Αλλά και οι αλλοεθνείς μόνο μετά από περιτομή θα μπορούσαν να συμμετέχουν στη γιορτή και να φάνε τον πασχάλιο αμνό. Το κρέας έπρεπε να φαγωθεί μέσα στο σπίτι και δεν έπρεπε να βγει έξω απ' αυτό. Το ίδιο ίσχυε για τους Ισραηλίτες και για τους ξένους (Έξοδος 12,43-51).

Εάν κάποιος ήταν ακάθαρτος εξαιτίας κάποιου νεκρού ή αν βρισκόταν σε μακρινό ταξίδι, και ήθελε να γιορτάσει το Πάσχα, μπορούσε να το γιορτάσει ένα μήνα αργότερα, στις 14 του δεύτερου μήνα, το βράδυ. Αν όμως κάποιος ήταν καθαρός ή δεν βρισκόταν σε ταξίδι, αμελήσει να γιορτάσει το Πάσχα και δεν προσφέρει την καθορισμένη θυσία, αυτός θα έπρεπε να εξολοθρευτεί, γιατί δεν πρόσφερε το δώρο του στον Κύριο στον καθορισμένο χρόνο. Εάν ένας ξένος που ζούσε με τους Ισραηλίτες ήθελε να γιορτάσει το Πάσχα, θα έπρεπε να συμμορφωθεί με τους νόμους και τις διατάξεις του Πάσχα. Ένας νόμος ίσχυε για όλους, και για τους ξένους και για τους Ισραηλίτες (Αριθμοί 9,9-14).

Ο Κύριος ζήτησε από τους Ισραηλίτες, όταν εκείνοι εγκατασταθούν στη Χαναάν, δεν θα προσφέρουν, κατά το Πάσχα, αιματηρή θυσία με ένζυμο άρτο, ούτε θα μείνουν μέχρι το πρωΐ τα λίπη και τα κρέατα των θυσιαζόμενων ζώων, αλλά θα φαγωθούν κατά τη διάρκεια της νύχτας (Έξοδος 23,18. 34,25. Δευτερονόμιο 16,3-4).

Ακόμη τους είπε, όταν εγκατασταθούν στη Χαναάν,  και θα θερίζουν τα σιτηρά της, από τα πρώτα δεμάτια της συγκομιδής τους θα φέρουν το ένα στον ιερέα, ως απαρχή του θερισμού. Αυτός, την επομένη μέρα της πρώτης του Πάσχα, το πρόσφερε με ειδική τελετουργία στον Κύριο. Την ημέρα που θα προσφερόταν το δεμάτι, θα πρόσφεραν κι ένα χρονιάρικο αρνί, χωρίς ελάττωμα, ως θυσία ολοκαυτώματος στον Κύριο. Την ίδια μέρα θα έπρεπε να προσφέρουν και ως αναίμακτη θυσία δύο δέκατα του εφά (7,5 κιλά περίπου) σιμιγδάλι ζυμωμένο με λάδι, ως θυσία που καίγεται στη φωτιά και η ευωδιά της είναι ευάρεστη στον Κύριο. Και ως σπονδή θα έπρεπε να προσφέρουν ένα τέταρτο του χιν (1,5 περίπου χιλιόγραμμο) κρασί. Μέχρι την ημέρα που θα προσφέρανε αυτά τα δώρα στον Κύριο, δεν έπρεπε να φάνε, ούτε ψωμί ούτε σιτηρά, καβουρδισμένα η νωπά (Λευιτικόν 23,10-14).

Τη γιορτή του Πάσχα, οι Ισραηλίτες θα έπρεπε να προσφέρουν ως θυσία στον Κύριο δύο μοσχάρια, ένα κριάρι και εφτά αρσενικά αρνιά ενός έτους, όλα χωρίς ελάττωμα. Για κάθε μοσχάρι προσφερόταν 3 δέκατα του εφά (6 κιλά περίπου) σιμιγδάλι ζυμωμένο με λάδι, για κάθε κριάρι 2 δέκατα του εφά (4 κιλά περίπου) σιμιγδάλι ζυμωμένο με λάδι, και για κάθε αρνί 1 δέκατο του εφά (2 κιλά περίπου) σιμιγδάλι ζυμωμένο με λάδι. Εκτός από την προσφορά αυτή, θα έπρεπε να προσφέρουν στον Κύριο κι έναν τράγο για θυσία εξιλέωσης για τις αμαρτίες τους.

Όλες αυτές οι θυσίες συνοδεύονται από σπονδή οίνου και προσφέρονται κάθε μέρα και τις εφτά μέρες του Πάσχα (Αριθμοί 28,16-25).

Σύμφωνα με το Δευτερονόμιο η γιορτή έπρεπε να γίνει στον τόπο που όρισε ο Κύριος για να λατρεύεται, δηλαδή στο Ναό των Ιεροσολύμων, και όχι στο σπίτι του καθενός, αλλά  όπου μαζεύονταν όλοι οι πιστοί. Εκεί θυσιάζανε πρόβατα και βόδια. Η θυσία του Πάσχα γινόταν το βράδυ με τη δύση του ηλίου, σε ανάμνηση της εξόδου από την Αίγυπτο. Τρώγανε το θυσιαζόμενο ζώο το βράδυ και την επόμενο πρωΐ επιστρέφανε στα σπίτια τους (Δευτερονόμιο 16,2. 16,5-7).

Η ΓΙΟΡΤΗ ΤΩΝ ΑΖΥΜΩΝ

(Έξοδος 13,3-10. 23,15. 34,18. Λευιτικόν 19,30. 23,6-9. Δευτερονόμιο 16,1-3. 16,8)

Η γιορτή των αζύμων ταυτίζεται με τη γιορτή του Πάσχα και γινόταν κι αυτή ως ανάμνηση της εξόδου από την Αίγυπτο. Διότι κατά το μήνα αυτό των νέων σιτηρών ο Θεός ελευθέρωσε τους Ισραηλίτες από τη δουλεία της Αιγύπτου και τον οδήγησε στη Γη της Επαγγελίας, τη Χαναάν. Η γιορτή των αζύμων εορταζόταν την 15η του μήνα Νισάν ακριβώς την επόμενη μέρα από τη γιορτή του Πάσχα.

Κατά την εβδομάδα των αζύμων οι Ισραηλίτες τρώγανε άζυμο ψωμί κι όχι ψωμί φτιαγμένο με προζύμι. Η πρώτη και η έβδομη μέρα είναι γιορτή αφιερωμένη στον Κύριο.

Η γιορτή των αζύμων είναι μια συνεχής υπόμνηση για τους Ισραηλίτες, κατά την οποία οι μεγαλύτεροι θα πρέπει να εξηγούν στα παιδιά τους, τα θαύματα που έκανε ο Κύριος κατά την έξοδο του λαού από την Αίγυπτο. Κατά τις εφτά ημέρες θα έπρεπε να προσφέρουν στον Κύριο θυσίες ολοκαυτωμάτων. Κατά τις ημέρες της γιορτής των Αζύμων, όπως και του Πάσχα, δεν έπρεπε να επιδοθούν σε διάφορες εργασίες παρά μόνο στις απαραίτητες. Κατά την εβδομάδα αυτή κανένας Ισραηλίτης δεν θα εμφανίζεται ενώπιον του Κυρίου στο θυσιαστήριο με άδεια χέρια (Δευτερονόμιο 16,2. 16,5-7). (Έξοδος 13,3-10. 23,15. 34,18. Λευιτικόν 23,6-9. Δευτερονόμιο 16,1-8).

Η ΓΙΟΡΤΗ ΤΗΣ ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗΣ

(Η ΓΙΟΡΤΗ ΤΟΥ ΘΕΡΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΠΡΩΤΟΓΕΝΝΗΜΑΤΩΝ

Ή ΓΙΟΡΤΗ ΤΩΝ ΕΒΔΟΜΑΔΩΝ)

(Έξοδος 23,16. 23,19. 34,26. Λευιτικόν 23,15-21. Αριθμοί 28,26-31. Δευτερονόμιο 16,9-12)

- Η γιορτή της Πεντηκοστής εορταζόταν εφτά εβδομάδες μετά το Πάσχα, εφτά δηλαδή εβδομάδες μετά από την επομένη του Σαββάτου εκείνου, όπου προσφέρθηκε το δεμάτι με τα σιτηρά στον Κύριο (Λευιτικόν 23,15-16. Δευτερονόμιο 16,9-10).

Κατά την Πεντηκοστή ημέρα θα έπρεπε να προσφέρουν νέα αναίμακτη θυσία στον Κύριο. Κάθε οικογένεια θα έπρεπε να προσφέρει με ειδική τελετουργία στον Κύριο δύο ψωμιά, ζυμωμένα με δύο δέκατα του εφά (7,5 κιλά περίπου) σιμιγδάλι και ψημένα, ως προσφορά πρωτογεννημάτων στον Κύριο. Μαζί με τα ψωμιά θα έπρεπε να προσφέρουν και εφτά αρνιά ενός έτους χωρίς κανένα ελάττωμα, ένα μοσχάρι και δύο κριάρια χωρίς κανένα ελάττωμα (στο βιβλίο των Αριθμών γίνεται λόγος για 2 μοσχάρια, για 1 κριάρι και 7 αρνιά). Αυτά θα προσφερθούν ως θυσία ολοκαυτώματος στον Κύριο, μαζί με την αναίμακτη θυσία των σιτηρών και τις σπονδές, ως θυσία που η ευωδιά της ευχαριστεί τον Κύριο.  Ακόμη θα έπρεπε να προσφέρουν ένα τράγο, ως θυσία εξιλέωσης για τις αμαρτίες τους και δυο αρνιά ενός έτους, ως θυσία για τη σωτηρία τους. Αυτά τα πρόσφερε ο ιερέας, με ειδική τελετουργία στον Κύριο, και τα δύο αρνιά μαζί με τα ψωμιά ανήκαν στους ιερείς. Η ημέρα αυτή ήταν ημέρα άγια και αφιερωμένη στον Κύριο και δεν έπρεπε να κάνουν καμία χειρωνακτική εργασία. Αυτός ήταν νόμος παντοτινός για όλες τις επερχόμενες γενιές, όπου κι αν κατοικούσαν (Λευιτικόν 23,17-21. Αριθμοί 28,26-31).

- Η γιορτή του θερισμού των πρωτογεννημάτων από τα σιτηρά που έχουν σπείρει οι Ισραηλίτες, είναι μια από τις τρεις γιορτές που ζήτησε ο Κύριος για να τον τιμούν κάθε χρόνο (Έξοδος 23,16).

- Τα καλύτερα από τα πρωτογεννήματα της γης, οι Ισραηλίτες έπρεπε να τα φέρνουν ως αφιέρωμα στον οίκο του Κυρίου, πρώτα στη Σκηνή του Μαρτυρίου και αργότερα στο Ναό. Εκεί τα τρώγανε ενώπιον του Κυρίου. 

- Δεν πρέπει να βράζετε το αρνί μέσα στο γάλα της μάνας του (Έξοδος 23,19. 34,26. Δευτερονόμιο 16,11-12).

Η ΠΡΩΤΗ ΤΟΥ ΕΤΟΥΣ

(Λευιτικόν 23,23-25. Αριθμοί 29,1-6)

Η πρώτη ημέρα του έβδομου μήνα Τισρί, ήταν η πρώτη μέρα του έτους (16 Σεπτεμβρίου). Αυτή η γιορτή ήταν αγία και μέρα απόλυτης ανάπαυσης και αφιερωμένη στον Κύριο, η οποία εξαγγελλόταν στο λαό με σαλπίσματα. Κατά την ημέρα αυτή δεν επιτρεπόταν καμία χειρωνακτική εργασία και πρόσφεραν στον Κύριο θυσίες ολοκαυτώματος (Αριθμοί 29,1).

Την πρώτη μέρα του έτους, οι Ισραηλίτες θα έπρεπε να προσφέρουν ως θυσία στον Κύριο ένα μοσχάρι, ένα κριάρι και εφτά αρσενικά αρνιά ενός έτους, όλα χωρίς ελάττωμα. Για το μοσχάρι προσφερόταν 3 δέκατα του εφά (6 κιλά περίπου) σιμιγδάλι ζυμωμένο με λάδι, για το κριάρι 2 δέκατα του εφά (4 κιλά περίπου) σιμιγδάλι ζυμωμένο με λάδι, και για κάθε αρνί 1 δέκατο του εφά (2 κιλά περίπου) σιμιγδάλι ζυμωμένο με λάδι. Εκτός από την προσφορά αυτή, θα έπρεπε να προσφέρουν στον Κύριο κι έναν τράγο για θυσία εξιλέωσης για τις αμαρτίες τους.

Όλες αυτές οι θυσίες συνοδεύονται από ανάλογη σπονδή οίνου και προσφέρονταν ως επιπλέον προσφορά στον Κύριο πέρα από τις καθημερινές θυσίες (Αριθμοί 29,2-6).

Η ΓΙΟΡΤΗ ΤΗΣ ΣΥΓΚΟΜΙΔΗΣ

(Έξοδος 23,16)

- Η γιορτή της Συγκομιδής στο τέλος του χρόνου, όταν οι Ισραηλίτες θα έχουν συγκεντρώσει τους καρπούς από τους αγρούς και τους αμπελώνες τους, είναι μια από τις τρεις γιορτές που ζήτησε ο Κύριος για να τον τιμούν κάθε χρόνο (Έξοδος 23,16).

ΟΙ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΣΑΒΒΑΤΟ

ΟΙ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΣΑΒΒΑΤΟ

(Έξοδος 23,12. 31,12-17. 34,21. 35,2-3. Λευιτικόν 19,30. 23,3. 26,2. Αριθμοί 15,35-36. 28,9-10)

- Έξι μέρες θα κάνεις τις εργασίες σου και την έβδομη θα γιορτάζεις το Σάββατο, για ν' αναπαύεται το βόδι και το υποζύγιό σου, και να μπορεί ν' ανασάνει ο δούλος σου και ο ξένος που δουλεύουν για σένα (Έξοδος 23,12. 34,21).

- Οι Ισραηλίτες όφειλαν, σύμφωνα με τις οδηγίες που έδωσε ο Κύριος στο Μωυσή, να εργάζονται έξι ημέρες και να τηρούν την αργία του Σαββάτου, γιατί είναι άγια μέρα και αφιερωμένη στον Κύριο, γιατί ο Κύριος σε έξι μέρες δημιούργησε τον ουρανό και τη γη, και την έβδομη μέρα σταμάτησε και αναπαύτηκε. Όποιος εργαζόταν την ημέρα του Σαββάτου και το βεβήλωνε, αυτός έπρεπε να θανατωθεί (Έξοδος 31,12-17. 35,2. Λευιτικόν 23,3. Αριθμοί 15,35-36).

- Οι Ισραηλίτες δεν έπρεπε ν' ανάψουν ούτε φωτιά στα σπίτια τους για κανέναν λόγο κατά την ημέρα του Σαββάτου (Έξοδος 35,3).

- Οι Ισραηλίτες έπρεπε να τηρούν τα Σάββατά μου και να δείχνουν σεβασμό και φόβο προς τ' άγια πράγματα (Λευιτικόν 19,30. 26,2).

- Το Σάββατο οι Ισραηλίτες θα έπρεπε να προσφέρουν δύο αρνιά ενός έτους χωρίς ελάττωμα, και ως αναίμακτη προσφορά 2 δέκατα του εφά (4 κιλά περίπου) σιμιγδάλι ζυμωμένο με ανάλογο καθαρό λάδι και με ανάλογο κρασί προς σπονδή. Αυτό η θυσία προσφερόταν ως επιπλέον ολοκαύτωμα κάθε Σάββατο, εκτός από το τακτικές καθημερινές θυσίες (Αριθμοί 28,9-10).

ΟΙ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΣΑΒΒΑΤΙΚΟ

ΚΑΙ ΤΟ ΙΩΒΗΛΑΙΟ ΕΤΟΣ

ΟΙ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΣΑΒΒΑΤΙΚΟ ΕΤΟΣ

(Έξοδος 23,10-11. Λευιτικόν 25,1-7. 25,18-22. Δευτερονόμιο 15,1-4. 15,7-11)

- Όταν οι Ισραηλίτες θα έμπαιναν στη Γη της Επαγγελίας, η γη θα έπρεπε να αναπαύεται, να τηρεί ένα Σάββατο, ένα έτος αφιερωμένο στον Κύριο.

Έτσι έξι χρόνια οι Ισραηλίτες θα σπέρνουν τη γη τους, θα κλαδεύουν τα αμπέλια τους και θα μαζεύουν τους καρπούς της. Ο έβδομος χρόνος όμως, θα ήταν σαββατικός, ένα έτος για ν' αναπαυθεί η γη, προς τιμήν του Κυρίου. Κατά το έτος αυτό η γη θα μείνει ακαλλιέργητη για ν' αναπαύεται. Οι άνθρωποι δεν θα σπείρουν τα χωράφια τους, ούτε θα κλαδέψουν τα αμπέλια τους. Όσα παράγονται μόνα τους κατά το χρόνο αυτό, δεν θα τα μαζέψουν, αλλά από αυτά θα τρέφονται οι ίδιοι, τα παιδιά τους, οι δούλοι, οι εργάτες, οι ξένοι και οι φτωχοί. Και όσα από αυτά περισσέψουν, θα τα τρώνε τ' άγρια ζώα. Το ίδιο θα γίνεται και με το αμπέλι σου και με τον ελαιώνα σου (Έξοδος 23,10-11. Λευιτικόν 25,1-7).

- Εάν υπήρχε κάποιος και ρωτούσε: "Τι θα φάνε τον έβδομο χρόνο, αφού δε θα έσπερναν;", ο Κύριος τους υποσχέθηκε ότι θα τους στείλει πλούσια την ευλογία μου τον έκτο χρόνο και η γη θα αποδώσει σοδειά για τρία χρόνια.  Έτσι όταν θα έσπερναν τα χωράφια τους τον όγδοο και τον ένατο χρόνο, θα είχαν ακόμη να τρώνε από την παλιά τους σοδειά (Λευιτικόν 25,18-22).

Στο τέλος κάθε έβδομου χρόνου θα έπρεπε οι Ισραηλίτες να κάνουν παραγραφή χρεών. Κατά το έτος αυτό κηρυσσόταν παραγραφή και κάθε δανειστής που είχε δανείσει σε κάποιον Ισραηλίτη, παραιτούνταν από το δικαίωμά του. Δεν έπρεπε να πιέζουν το συνάνθρωπό τους για να εξοφλήσει το χρέος του. Από τον ξένο μπορούσαν να απαιτήσουν το δάνειο, αλλά όχι από τους συμπατριώτες τους.

Κι αυτό γιατί δεν έπρεπε να υπάρχει κάποιος φτωχός ανάμεσά τους, γιατί μόνο έτσι ο Κύριος θα τους ευλογούσε στη χώρα, που τους δίνει για ιδιοκτησία τους (Δευτερονόμιο 15,1-4). Εάν σε κάποια από τις πόλεις τους, βρεθεί ένας φτωχός, να μην του φερθούν με σκληρότητα και να μην του κλείσουν την καρδιά τους. Να ανοίξουν διάπλατα το χέρι τους και να του δώσουν γενναιόδωρα όσα χρειάζεται για τις ανάγκες του. Να προσέξουν, όμως, να μη σκεφτούν πονηρά, ότι πλησιάζει το σαββατικό έτος, που θα γίνει η παραγραφή και φερθούν σκληρά στον φτωχό συμπατριώτη τους. Γιατί τότε εκείνος θα καταφύγει στον Κύριο και τότε θα είναι ένοχοι ενώπιον του Κυρίου. Κι επειδή οι φτωχοί δε θα λείψουν από τη χώρα τους, γι' αυτό, λοιπόν, να δανείζουν πλουσιοπάροχα, γιατί μόνο έτσι ο Κύριος, θα τους ευλογήσει για την πράξη τους σε όλα τους τα έργα (Δευτερονόμιο 15,7-11).

ΟΙ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΙΩΒΗΛΑΙΟ ΕΤΟΣ

(Λευιτικόν 25,8-17)

- Όταν οι Ισραηλίτες θα έμπαιναν στη Γη της Επαγγελίας, θα έπρεπε να τηρούν και το Ιωβηλαίο έτος. Αυτό εορταζόταν μετά από εφτά εβδομάδες ετών, δηλαδή μετά από σαράντα εννιά χρόνια. Και τη δέκατη μέρα του έβδομου μήνα του πεντηκοστού έτους, ηχούσαν δυνατά τις σάλπιγγες σ' όλη τη χώρα και το ανακήρυσσαν άγιο. Αυτό ήταν το Ιωβηλαίο έτος, το οποίο ήταν έτος άγιο και αφιερωμένο στο Θεό. Το Ιωβηλαίο έτος ήταν έτος αφέσεως και απελευθέρωσης σ' όλη τη χώρα, έτος αποσβέσεως χρεών και αποδόσεως των αγορασθέντων κτημάτων στον αρχικό ιδιοκτήτη του.

Την ίδια εκείνη μέρα που εορταζόταν και η γιορτή του εξιλασμού, κήρυσσαν απελευθέρωση για όλους τους κατοίκους της χώρας. Κάθε ιδιοκτησία που είχε πουληθεί, επέστρεφε στον αρχικό ιδιοκτήτη της και καθένας που είχε πουληθεί ως δούλος, γύριζε στην οικογένειά του. Κατά το έτος αυτό δεν έσπερναν, ούτε θέριζαν τα χωράφια τους, ούτε τρυγούσαν τ' αμπέλια τους. Τρώγανε μόνο ότι βλάσταινε από μόνο του στα χωράφια τους.

Κατά το Ιωβηλαίο έτος, καθένας μπορούσε να αποκτήσει πάλι την κυριότητα της ιδιοκτησίας του, εάν αυτή είχε πουληθεί. Έτσι, όταν πουλάγανε ή αγοράζανε, δεν έπρεπε να ξεγελάει και να εκμεταλλεύεται ο ένας τον άλλο, αλλά η αξία θα έπρεπε να υπολογίζεται ανάλογα με τα χρόνια της συγκομιδής μέχρι το επόμενο Ιωβηλαίο. Όσο περισσότερα χρόνια απόμεναν, τόσο μεγαλύτερη θα έπρεπε να ήταν η τιμή της αγοράς και όσο λιγότερα χρόνια απόμεναν τόσο μικρότερη θα έπρεπε να ήταν, γιατί εκείνο που μεταβιβαζόταν με την πώληση ήταν ο αριθμός των χρόνων της συγκομιδής (Λευιτικόν 25,8-17).

Η ΗΜΕΡΑ ΤΟΥ ΕΞΙΛΑΣΜΟΥ

Η ΗΜΕΡΑ ΤΟΥ ΕΞΙΛΑΣΜΟΥ

(Λευιτικόν 16,1-19)

Ο Κύριος είπε στο Μωυσή, ότι δεν επιτρέπεται ο Ααρών ως Αρχιερέας, να μπαίνει οποιαδήποτε στιγμή στα Άγια των Αγίων, πίσω από το καταπέτασμα, εκεί που βρισκόταν η Κιβωτός της Διαθήκης, γιατί πάνω στο ιλαστήριο που σκέπαζε την Κιβωτό, εμφανιζόταν ο Κύριος μέσα σε σύννεφο. Εάν ο Ααρών ή ο κάθε Αρχιερέας, παράκουγε την εντολή αυτή θα τιμωρούνταν με θάνατο. 

Ο Αρχιερέας μέσα στα Άγια των Αγίων θα έπρεπε να μπει, αφού προηγουμένως είχε προσφέρει ένα μοσχάρι για τη θυσία εξιλέωσης και ένα κριάρι για τη θυσία του ολοκαυτώματος. Μετά αφού καθάριζε όλο το σώμα του με νερό, έπειτα φόραγε την ιερατική στολή. Κατόπιν η ισραηλιτική κοινότητα του έδινε δύο τράγους που θα έπρεπε να θυσιαστούν για την εξιλέωση της αμαρτίας και ένα κριάρι για τη θυσία του ολοκαυτώματος. Ο Αρχιερέας πρόσφερε το μοσχάρι ως θυσία εξιλέωσης και κατόπιν έκανε την τελετουργία του εξιλασμού για τον εαυτό του και για την οικογένειά του. Έπειτα θα έπαιρνε τους δύο τράγους και θα τους έστηνε ενώπιον του Κυρίου στην είσοδο της Σκηνής του Μαρτυρίου. Εκεί θα τράβαγε κλήρους για τους δύο τράγους: έναν κλήρο για να οριστεί ο τράγος που θα προσφερθεί στον Κύριο και έναν κλήρο για να οριστεί ο αποπομπαίος τράγος. Τον τράγο, στον οποίο έπεσε ο κλήρος ως προσφορά στον Κυρίου, τον πρόσφερε ως θυσία εξιλέωσης και τον τράγο στον οποίο έπεσε ο κλήρος του αποπομπαίου, θα τον έστηνε ζωντανό ενώπιον του Κυρίου, για να κάνουν πάνω σ' αυτόν την τελετουργία του εξιλασμού, κι έπειτα θα τον έδιωχναν στην έρημο.

Όταν ο Αρχιερέας πρόσφερε το δικό του μοσχάρι ως θυσία εξιλέωσης, για να κάνει την τελετουργία του εξιλασμού για τον εαυτό του και για την οικογένεια του, έπειτα έπαιρνε ένα θυμιατήρι γεμάτο αναμμένα κάρβουνα από το θυσιαστήριο των ολοκαυτωμάτων, που βρισκόταν μπροστά στη Σκηνή του Μαρτυρίου, γέμιζε τα χέρια του με ψιλοκομμένο αρωματικό θυμίαμα και το έφερνε πίσω από το καταπέτασμα. Έριχνε το θυμίαμα στη φωτιά ενώπιον του Κυρίου, ώστε ο καπνός του θυμιάματος σκέπαζε το ιλαστήριο που βρίσκεται πάνω από την Κιβωτό της Διαθήκης. Με αυτό τον τρόπο ο Αρχιερέας, εισερχόμενος με ευλάβεια στα Άγια των Αγίων, δεν θα τιμωρούνταν με θάνατο. Μετά  έπαιρνε με το δάχτυλό του από το αίμα του μοσχαριού και ράντιζε το ιλαστήριο προς ανατολάς. Έπειτα ράντιζε το ιλαστήριο εφτά φορές από το αίμα αυτό.

Κατόπιν έσφαζε τον τράγο και τον πρόσφερε ως θυσία για την εξιλέωση του λαού. μετά έφερνε το αίμα του μέσα από το καταπέτασμα και μ' αυτό έκανε ότι έκανε και με το αίμα του μοσχαριού. Με αυτόν τον τρόπο έκανε την τελετουργία του εξιλασμού για τις ανομίες και τις αμαρτίες των Ισραηλιτών. Το ίδιο θα έκανε ο Αρχιερέας και για ολόκληρη τη Σκηνή του Μαρτυρίου, για να καθαριστεί και να εξαγνιστεί από τους ηθικούς μολυσμούς των Ισραηλιτών, και η οποία βρίσκεται ανάμεσά τους.

Κανένας άνθρωπος δεν έπρεπε να βρίσκεται στη Σκηνή του Μαρτυρίου, από τη στιγμή που ο αρχιερέας έμπαινε στα άγια των Αγίων για να κάνει την τελετουργία του εξιλασμού. Ο Αρχιερέας μετά την τελετουργία του εξιλασμού για τον ίδιο, για την οικογένεια του και για την ισραηλιτική κοινότητα, τότε θα έπρεπε να πάει στο θυσιαστήριο των ολοκαυτωμάτων, που βρίσκεται ενώπιον του Κυρίου, και θα κάνει την τελετουργία του εξιλασμού για το θυσιαστήριο. Ο Αρχιερέας έπαιρνε από το αίμα του μοσχαριού και από το αίμα του τράγου και μ' αυτό άλειφε τα κέρατα του θυσιαστηρίου ολόγυρα. Κατόπιν με το δάχτυλο του ράντιζε με το αίμα το θυσιαστήριο εφτά φορές, κι έτσι το εξάγνιζε από τις αμαρτίες των Ισραηλιτών και το άγιαζε (Λευιτικόν 16,1-19).

Ο ΑΠΟΠΟΜΠΑΙΟΣ ΤΡΑΓΟΣ

(Λευιτικόν 16,20-28)

Αφού τελείωνε ο Αρχιερέας την τελετουργία του εξιλασμού για τα άγια των αγίων, για την υπόλοιπη Σκηνή του Μαρτυρίου και για το θυσιαστήριο, τότε εξάγνιζε τους ιερείς. Για το σκοπό αυτό έφερνε κοντά του το ζωντανό τράγο. Έβαζε τα δυο του χέρια πάνω στο κεφάλι του ζώου και εξομολογούνταν πάνω του όλες τις ανομίες, τις παραβάσεις και τις αμαρτίες των Ισραηλιτών και έτσι τις απόθετε στο κεφάλι του τράγου. Μετά τον έδιωχνε (τον απόπεμπε) στην έρημο, με κάποιον άνθρωπο που έχει οριστεί γι' αυτό. Ο αποπομπαίος τράγος έπαιρνε πάνω του όλες τις αμαρτίες των Ισραηλιτών και ο άνθρωπος θα τον άφηνε ελεύθερο να περιπλανηθεί στην έρημο, σε μέρος άβατο από ανθρώπους.

Μετά ο αρχιερέας έμπαινε στη Σκηνή του Μαρτυρίου, έβγαζε την ιερατική του στολή και την άφηνε εκεί. Μετά καθάριζε το σώμα του με νερό σε τόπο ιερό και ξαναφόραγε τη στολή του. Μετά πρόσφερε τη θυσία του ολοκαυτώματος για τον εαυτό του και για το λαό, και έτσι έκανε την τελετουργία του εξιλασμού για τον εαυτό του, την οικογένειά του, τους ιερείς και το λαό. Το λίπος της θυσίας εξιλέωσης το έκαιγε στο θυσιαστήριο.

Ο άνθρωπος που οδήγησε τον αποπομπαίο τράγο στην έρημο θα έπρεπε να πλύνει τα ρούχα του και να καθαρίσει το σώμα του με νερό, και κατόπιν έμπαινε στο στρατόπεδο. 

Το μοσχάρι και τον τράγο που είχαν προσφερθεί ως θυσία εξιλέωσης και που το αίμα τους χρησιμοποιήθηκε για την τελετουργία του εξιλασμού, τα έβγαζαν έξω από το στρατόπεδο, και τους έκαιγαν μαζί με το δέρμα τους, το κρέας τους και την κοπριά τους.  Ο άνθρωπος που θα τα έκαιγε, θα έπρεπε μετά να πλύνει τα ρούχα του και να καθαρίσει το σώμα του με νερό· κατόπιν, και κατόπιν έμπαινε στο στρατόπεδο (Λευιτικόν 16,20-28).

Η ΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ ΤΟΥ ΕΞΙΛΑΣΜΟΥ

(Λευιτικόν 16,29-34. 23,26-32. Αριθμοί 29,7-11)

Η τελετή της εξιλεώσεως, η εορτή του εξιλασμού, θα ήταν για τους Ισραηλίτες νόμος παντοτινός και απαράβατος. Η Ημέρα του Εξιλασμού εορταζόταν τη δέκατη μέρα του έβδομου μήνα Τισρί (26 Σεπτεμβρίου) και ξεκινούσε από το βράδυ της ένατης μέρας, ως το άλλο βράδυ.

Οι Ισραηλίτες κατά την ημέρα αυτή θα έπρεπε να ταπεινώνονται, να συναισθάνονται τις αμαρτίες τους και να μετανοούν γι' αυτές. Αυτή τη μέρα δεν έκαναν καμιά εργασία, ούτε οι Ισραηλίτες ούτε οι ξένοι που ζούσαν ανάμεσα τους, διότι αυτή τη μέρα γινόταν η τελετουργία του εξιλασμού, για να καθαρίζονταν απ' όλες τις αμαρτίες τους, ώστε να ήταν πάντα καθαροί ενώπιον του Κυρίου. Η Ημέρα του Εξιλασμού ήταν για τους Ισραηλίτες μέρα αγιότατη και, όπως και το Σάββατο, μέρα απόλυτης ανάπαυσης, ταπείνωσης, μετάνοιας και νηστείας.

Τον εξιλασμό τον τελούσε ο εκάστοτε Αρχιερέας, που θα είχε χριστεί και καθιερωθεί για να διαδεχθεί τον πατέρα του στην ιεροσύνη. Αυτός θα φόραγε την ιερατική στολή, και θα τελούσε τον εξιλασμό για τα Άγια των Αγίων, την υπόλοιπη Σκηνή του Μαρτυρίου και το θυσιαστήριο των ολοκαυτωμάτων. Επίσης θα τελούσε τον εξιλασμό για τους ιερείς και για όλη την ισραηλιτική κοινότητα.

Όποιος δεν ταπεινώνονταν εκείνη την ημέρα και εκτελούσε κάποια εργασία, έστω και ελαφρά, θα έπρεπε να εξολοθρεύεται από το λαό του (Λευιτικόν 16,29-34. 23,26-32. Αριθμοί 29,7).

Η ΓΙΟΡΤΗ ΤΗΣ ΣΚΗΝΟΠΗΓΙΑΣ

Η ΓΙΟΡΤΗ ΤΗΣ ΣΚΗΝΟΠΗΓΙΑΣ

(Λευιτικόν 23,33-44. Αριθμοί 29,12-39. Δευτερονόμιο 16,13-15)

Η Γιορτή της Σκηνοπηγίας εορταζόταν τη δέκατη πέμπτη μέρα του έβδομου μήνα Τισρί (31 Σεπτεμβρίου) και διαρκούσε εφτά μέρες. Η πρώτη και η όγδοη μέρα ήταν ημέρες καθιερωμένες και αγίες, και δεν έπρεπε να κάνουν καμία χειρωνακτική εργασία κατά τις ημέρες αυτές. Τις ενδιάμεσες εφτά μέρες θα έπρεπε να προσφέρουν στον Κύριο θυσίες ολοκαυτώματος.

Η Γιορτή της Σκηνοπηγίας εορταζόταν προς τιμήν του Κυρίου, όταν πλέον οι άνθρωποι είχαν μαζέψει τη σοδειά τους και είχαν κάνει τη συγκομιδή των καρπών της γης. Την πρώτη μέρα έπαιρναν τους καλύτερους καρπούς από τα δέντρα, κλαδιά από φοίνικες, κλαδιά από πυκνόφυλλα δέντρα και κλαδιά από ιτιές και λυγαριές, και εκδήλωναν τη χαρά τους ενώπιον του Κυρίου για εφτά μέρες. 

Αυτό ήταν νόμος παντοτινός για όλες τις επερχόμενες γενιές. Για εφτά μέρες οι Ισραηλίτες μένανε σε σκηνές για να θυμούνται την πορεία των προγόνων τους μέσα στην έρημο και τις θαυμαστές ενέργειες του Θεού που τους πήρε από την Αίγυπτο και τους εγκατέστησε στη Χαναάν (Λευιτικόν 23,33-44. Αριθμοί 29,12-13. Δευτερονόμιο 16,13-15).

Όταν οι Ισραηλίτες μπήκαν στη Χαναάν, η γιορτή της  Σκηνοπηγίας εορταζόταν στον τόπο που όρισε ο Κύριος για να λατρεύεται, δηλαδή στο Ναό των Ιεροσολύμων (Δευτερονόμιο 16,15).

Κατά την πρώτη μέρα της γιορτής της Σκηνοπηγίας, οι Ισραηλίτες θα έπρεπε να προσφέρουν ως θυσία στον Κύριο 13 μοσχάρια, 2 κριάρια και 14 αρνιά ενός έτους, χωρίς ελάττωμα. Για κάθε μοσχάρι προσφερόταν 3 δέκατα του εφά (6 κιλά περίπου) σιμιγδάλι ζυμωμένο με λάδι, για κάθε κριάρι 2 δέκατα του εφά (4 κιλά περίπου) σιμιγδάλι ζυμωμένο με λάδι, και για κάθε αρνί 1 δέκατο του εφά (2 κιλά περίπου) σιμιγδάλι ζυμωμένο με λάδι. Εκτός από την προσφορά αυτή, θα έπρεπε να προσφέρουν στον Κύριο κι έναν τράγο για θυσία εξιλέωσης για τις αμαρτίες τους. Οι θυσίες συνοδεύονται από ανάλογη σπονδή οίνου και προσφέρονταν ως επιπλέον προσφορά στον Κύριο πέρα από τις καθημερινές θυσίες.

Κατά την δεύτερη μέρα, οι Ισραηλίτες πρόσφεραν ως θυσία στον Κύριο 12 μοσχάρια, κατά την τρίτη 11, κατά την τέταρτη 10, κατά την πέμπτη 9, κατά την έκτη 8 και κατά την έβδομη 7 μοσχάρια. Ο αριθμός των άλλων ζώων παρέμεινε σταθερός για όλες τις μέρες, και όλα ήταν ενός έτους και χωρίς ελάττωμα. Οι αναίμακτες θυσίες, σιμιγδαλιού και οίνου, που προσφερόταν ήταν ανάλογες με τον αριθμό των μόσχων, των κριαριών και των αρνιών, όπως έγιναν και την πρώτη μέρα. Εκτός από την προσφορά αυτή, θα έπρεπε να προσφέρουν στον Κύριο κι έναν τράγο για θυσία εξιλέωσης για τις αμαρτίες τους. Οι θυσίες αυτές προσφέρονταν ως επιπλέον προσφορά στον Κύριο πέρα από τις καθημερινές θυσίες.

Κατά την όγδοη μέρα της γιορτής της Σκηνοπηγίας, που ήταν και η τελευταία, οι Ισραηλίτες πρόσφεραν ως θυσία στον Κύριο 1 μοσχάρι, 1 κριάρι και 7 αρνιά ενός έτους, χωρίς ελάττωμα. Οι αναίμακτες θυσίες, σιμιγδαλιού και οίνου, που προσφερόταν ήταν ανάλογες με τον αριθμό των μόσχων, των κριαριών και των αρνιών, όπως έγιναν και την πρώτη μέρα. Εκτός από την προσφορά αυτή, θα έπρεπε να προσφέρουν στον Κύριο κι έναν τράγο για θυσία εξιλέωσης για τις αμαρτίες τους. Οι θυσίες αυτές προσφέρονταν ως επιπλέον προσφορά στον Κύριο πέρα από τις καθημερινές θυσίες (Αριθμοί 29,12-39).