ΑΠΟΚΡΥΦΑ ΒΙΒΛΙΑ ΠΑΛΑΙΑΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ

 ΑΠΟΚΑΛΥΨΙΣ ΑΒΡΑΑΜ

ΑΠΟΚΑΛΥΨΙΣ ΑΒΡΑΑΜ

Ο πατριάρχης Αβραάμ

Η Αποκάλυψη του Αβραάμ είναι ένα από τ' απόκρυφα κείμενα της Παλαιάς Διαθήκης. Γράφτηκε κατά πάσα πιθανότητα πρωτοτύπως στην εβραϊκή, αλλά σήμερα σώζεται μόνο σε σλαβονική μετάφραση. Περιέχει χαγγαδική περιγραφή των αγώνων του Αβραάμ κατά της ειδωλολατρίας της Μεσοποταμίας και της εγκατάστασης του Πατριάρχη στη Χαναάν, καθώς και αποκαλυπτικά περί αγγέλων μέρη. Χρονολογείται μεταξύ των 1ου και 2ου μ.Χ. αιώνων, πιθανόν περίπου το 70-150 μ.Χ.. Το βιβλίο αφηγείται την καταστροφή του ναού, οπότε συμπεραίνουμε ότι γράφτηκε μετά το 70 μ.Χ..

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

Ο τίτλος του δεν εξηγεί πλήρως το περιεχόμενό του, καθώς ένα μέρος του θα μπορούσε να ονομάζεται "ο θρύλος του Αβραάμ", καθώς αναφέρεται στη μεταστροφή του Αβραάμ από τον πολυθεϊσμό στον μονοθεϊσμό, πέρα από την αποκάλυψη που ακολουθεί.

Το κείμενο ξεκινάει με μια περιγραφή του Αβραάμ, ο οποίος βοηθούσε τον πατέρα του Θάρα, που είχε εργαστήριο κατασκευής ειδώλων. Οι αμφιβολίες του Αβραάμ για την ειδωλολατρία ξεκίνησαν ύστερα από κάποια ατυχήματα, όταν έσπασαν μερικά από τα είδωλα που υπήρχαν στο εργαστήρι του πατέρα του. Μετά από αυτό, ο Αβραάμ άρχισε ν' αντιτίθεται στον πατέρα του για την ειδωλολατρία, προκαλώντας έτσι την οργή του.

Ο Αβραάμ αρχίζει να μελετάει τη συμπεριφορά των ειδώλων και τοποθετεί το ξύλινο άγαλμα κάποιου θεού στη φωτιά, λέγοντάς στο είδωλο ν' αναλάβει το ίδιο τη σωτηρία του από τη φωτιά. Λίγο αργότερα βρίσκει το είδωλο καμένο. Μετά από το γεγονός αυτό εξηγεί στον πατέρα του τη ματαιότητα των ειδώλων, αλλά χωρίς αποτέλεσμα (Κεφάλαια 1-6).

Η φωτιά, το νερό, η γη και τα ουράνια σώματα φαίνεται να είναι πιο άξια από τα είδωλα, αν και κάθε ένα από αυτά τα στοιχεία υπάγεται σε κάποια άλλη δύναμη, έτσι ώστε για κανένα από αυτά δεν μπορούμε να ισχυριστούμε ότι αποτελεί κάποια θεότητα (Κεφάλαιο 7, πιθανώς μεταγενέστερη προσθήκη).

Ο Αβραάμ συνεχίζει να ζει με τον πατέρα του, όταν ακούει μια φωνή από τον ουρανό ζητώντας του να φύγει από το σπίτι του πατέρα του. Ο Αβραάμ έφυγε από το σπίτι του πατέρα του, ύστερα από μια πυρκαγιά που έκαψε το σπίτι του Θάρα (Κεφάλαιο 8).

Η αποκαλυπτική ενότητα ξεκινά με τη θυσία του Αβραάμ στο Θεό. Ο Θεός δίνει εντολή στον Αβραάμ να προετοιμάσει μια θυσία στο ψηλό βουνό (Όρος Χωρήβ), όπου θα λάβει μια αποκάλυψη. Ο Αβραάμ προετοιμάστηκε για σαράντα μέρες για τη θυσία αυτή. Ο άγγελος Γιαχοέλ αποστάλθηκε στον Αβραάμ για να τον καθοδηγήσει και να του διδάξει πώς να εκτελέσει τη θυσία (Κεφάλαια 9-11).

Στο όρος Χωρήβ, κάτω από την καθοδήγηση του Γιαχοέλ και συνοδευόμενος από πολλούς αγγέλους, ο Αβραάμ προσφέρει τη θυσία του στο Θεό. Ο Αβραάμ δεν παρασύρεται από τον Αζαζέλ, τον εκπεσόντα αρχάγγελο, ο οποίος με τη μορφή ενός μη καθαρού πουλιού που τρεφόταν από πτώματα και μιλώντας με ανθρώπινη φωνή, προσπαθεί να πείσει τον Αβραάμ να εγκαταλείψει το άγιο τόπο και τη θυσία. Ο Αβραάμ δεν ενέδωσε στην πίεση του Αζαζέλ. Στη συνέχεια ο Γιαχοέλ παλεύει με τον Αζαζέλ. Ο Γιαχοέλ, μετά την πάλη με τον Αζαζέλ, είπε στον Αβραάμ ότι η ουράνια ενδυμασία που αρχικά είχε δοθεί στον Αζαζέλ, τώρα ανήκει στον Αβραάμ (Κεφάλαια 11-14).

Το τρίτο μέρος της Αποκάλυψης του Αβραάμ αφηγείται την άνοδο του Αβραάμ στον ουρανό. Ο Αβραάμ συνοδευόμενος από τον Γιαχοέλ βλέπει ένα μεγάλο φως, ένα μεγάλο πλήθος στην ομοιότητα των ανδρών που αλλάζαν όψη και μια φωτιά ερχόταν προς το μέρος τους. Γονάτισαν και προσκύνησαν τη φωτιά, μέσα από την οποία ακούστηκε η φωνή του Θεού. Ο Γιαχοέλ δίδαξε στον Αβραάμ έναν ύμνο δοξολογίας για να υμνήσει τον Κύριο, με την οποία ζητήσει από τον Θεό να αποδεχθεί την προσευχή του. Όταν έφτασαν στον έβδομο ουρανό ο Αβραάμ είδε το θρόνο του Θεού (αλλά χωρίς να δει τον ίδιο το Θεό). Ο Γιαχοέλ έχει ως αποστολή την άμβλυνση της αντιπαλότητας μεταξύ των έμβιων όντων (Κεφάλαια 15-18).

Ο Αβραάμ βλέπει ότι υπάρχει στον ουρανό, τους αγγέλους και τα ουράνια σώματα. Βλέπει τη γη και όλα όσα κινούνται πάνω της. Βλέπει επίσης το Λεβιάθαν και τα υπάρχοντά του στα νερά. Βλέπει ακόμη τα ποτάμια και την προέλευσή τους, και τον κήπο της Εδέμ. Συνειδητοποιεί ότι αυτά είναι όλη η δημιουργία, όπως σχεδιάστηκε από τον Θεό (Κεφάλαια 19-22).

Βλέπει τη σκηνή της πτώσης. Ο Αδάμ και η Εύα που οδηγούνται στην αμαρτία από τον Αζαζέλ, παρασύροντάς τους να φάνε από τον απαγορευμένο καρπό (εδώ λέγεται ότι είναι ένα σταφύλι από το αμπέλι). Ο Θεός πληροφορεί τον Αβραάμ ότι ο άνθρωπος μπορεί να επιλέξει ν' απέχει από τις αμαρτίες. Οι τέσσερις κύριες αμαρτίες αναφέρονται: η πορνεία, η κλοπή, η ομοφυλοφιλία και η επιθυμία (Κεφάλαια 23-24).

Ο Αβραάμ στη συνέχεια, βλέπει μια σκηνή ειδωλολατρίας με αγόρια που θυσιάζονται. Ο Θεός του εξηγεί ότι είναι ο ναός του και το ιερατείο, εκφράζοντας το θυμό του για τους απογόνους που θα προέλθουν από τον Αβραάμ. Ακολουθεί τ' όραμα της καταστροφής του ναού και ο Αβραάμ εξήγησε ότι αυτό οφείλεται στο αμάρτημα της ειδωλολατρίας από την πλευρά των απογόνων του (Κεφάλαια 25-27).

Απαντώντας στο ερώτημα, πόσο καιρό θα διαρκέσει η κρίση, ο Θεός αποκάλυψε στον Αβραάμ, ότι ένας άνθρωπος θα εμφανιστεί από την ειδωλολατρική πλευρά, θα λατρευτεί από πολλούς ειδωλολάτρες και Εβραίους, θα λατρευτεί και από τον Αζαζέλ. Στη συνέχεια θα υβριστεί και θα κακοποιηθεί από άλλους άνθρώπους. Έπειτα θα συμβούν δέκα πληγές και τέλος, θα σταλθεί ο εκλεκτός (ο Μεσσίας) να πολεμήσει τους εχθρούς, και η κρίση θα περάσει στους ειδωλολάτρες και τους ασεβείς. Το βιβλίο κλείνει με μια σύντομη υπόσχεση της απελευθέρωσης του εκλεκτού λαού του από την καταπίεση (Κεφάλαια 28-32).

ΟΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

Γιαχοέλ: Στην Αποκάλυψη του Αβραάμ είναι ο ισχυρός άγγελος που είχε ως αποστολή να καθοδηγήσει τον Αβραάμ. Ο Γιαχοέλ θα μπορούσε να ταυτιστεί με τον Μιχαήλ.

Αζαζέλ: Στην Αποκάλυψη του Αβραάμ ο Αζαζέλ είναι η προσωποποίηση του κακού. Αρχικά παρουσιάστηκε ως ένα ακάθαρτο πτηνό στη θυσία που προσπάθησε να κάνει ο Αβραάμ. Ο Αζαζέλ, επίσης, ταυτίζεται με το φίδι που έβαλε σε πειρασμό την Εύα. Η μορφή του περιγράφεται ως ένας δράκος με χέρια και πόδια σαν του ανθρώπου και στην πλάτη είχε έξι φτερά στα δεξιά του και έξι στα αριστερά (23,7).

Ο "άνθρωπος": Στο κεφάλαιο 29 εμφανίζεται ένας διφορούμενος χαρακτήρας, που αποκαλείται απλά ως «ένας άνθρωπος». Το κείμενο μας λέει ότι αρκετοί άνθρωποι, ειδωλολάτρες και Εβραίοι, θα τον λατρεύσουν, ενώ άλλοι θα τον βρίσουν και θα τον κακοποιήσουν. Ο άνθρωπος αυτός θα λατρευτεί ακόμη και από τον Αζαζέλ.

Σύμφωνα με τον Jacob Licht (καθηγητή Βιβλικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ) το έργο αυτό είναι ένα εβραϊκό κείμενο, αν και δεν αντιπροσωπεύει γενικά τη ραββινική εβραϊκή σκέψη. Ο Licht πιστεύει ότι η πιο σωστή εξήγηση αυτής της περικοπής στο κεφάλαιο 29, είναι ότι πρόκειται για μια μεταγενέστερη χριστιανική παρεμβολή, αλλά «ο άνθρωπος» δεν ταιριάζει με τη χριστιανική έννοια του Ιησού. Ο χαρακτήρας του δεν είναι μεσσιανικός. Αυτή η εικόνα μπορεί να οφείλεται σε κάποια ιουδαιοχριστιανική αίρεση, η οποία είδε τον Ιησού ως πρόδρομο του Μεσσία, ή μπορεί να αντανακλά μια εβραϊκή αντίληψη για τον Ιησού ως απόστολο των ειδωλολατρών.

(Σημείωση: Το κείμενο αυτό προέρχεται από την αγγλική Βικιπαίδεια. Τυχόν λάθη στη μετάφραση δεν αποκλείονται.)