ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΣ ΓΑΒΡΙΗΛ

 

 

 

ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΣ ΓΑΒΡΙΗΛ 

 

Ο ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΣ ΓΑΒΡΙΗΛ

 

Ο Αρχάγγελος Γαβριήλ 

Μαζί με τον Αρχάγγελο Μιχαήλ εορτάζεται και ο Αρχάγγελος Γαβριήλ. Πολλές είναι οι επεμβάσεις και οι ευεργεσίες του τόσο στην Παλαιά Διαθήκη, όσο και στη Καινή Διαθήκη. Ο Αρχάγγελος Γαβριήλ ήταν αυτός που παρουσιάστηκε στον Δανιήλ και εξήγησε το όραμα που είδε περί των βασιλέων Mήδων, Περσών και Ελλήνων (Δαν. 8,16). Και πάλιν ο Γαβριήλ φανέρωσε στον Δανιήλ, ότι μετά από εβδομήντα χρόνια θα κρατήσει η αιχμαλωσία των Ισραηλιτών, και μετά από τετρακόσια ενενήντα επτά χρόνια θα έρθει ο Χριστός (Δαν. 9,21-25). Ο Γαβριήλ ήταν αυτός που έφερε την είδηση στην γυναίκα του Mανωέ, ότι θα γεννήσει τον Σαμψών.

Και στην Καινή Διαθήκη ο Αρχάγγελος Γαβριήλ ήταν αυτός που έφερε την είδηση στον Ιωακείμ και την ’ννα, ότι θα γεννήσουν την κυρία και Δέσποινα Θεοτόκο. Αυτός είναι που έφερε την είδηση στον Ζαχαρία ότι θα γεννήσει τον Ιωάννη τον Πρόδρομο. Ο Γαβριήλ έτρεφε και την Αειπάρθενο Μαρία δώδεκα χρόνια μέσα στα ’για των Aγίων με ουράνια τροφή. Ο Αρχάγγελος Γαβριήλ έφερε την χαρμόσυνη είδηση στην Θεοτόκο, ότι θα γεννήσει από Πνεύμα ’γιο τον Yιό και Λόγο του Θεού. Αυτός παρουσιάστηκε στο όραμα του Ιωσήφ και του είπε να μη φοβηθεί, αλλά να παραλάβει τη Mαριάμ ως γυναίκα του, επειδή το παιδί που θα γεννήσει προέρχεται από Πνεύμα ’γιο. Αυτός παρουσιάστηκε και στους ποιμένες και τους έφερε την είδηση ότι γεννήθηκε ο Σωτήρας του κόσμου Xριστός. Και αυτός σε όραμα είπε στον Ιωσήφ να πάρει το Θείο Βρέφος και την Μητέρα του και να φύγει στην Αίγυπτο. Και πάλι αυτός ξαναείπε στον Ιωσήφ να επιστρέψει στην πατρίδα του.

Πολλοί από τους ιερούς μελετητές και ασματογράφους γνωματεύουν, ότι ο θείος Γαβριήλ ήταν ο ’γγελος ο οποίος κύλισε την βράχο από το μνημείο του Ιησού. Και αυτός ήταν που έφερε το μήνυμα στις Μυροφόρες για την Ανάσταση του Κυρίου. Ο Αρχάγγελος Γαβριήλ ήταν αυτός που υπηρέτησε το Μυστήριο της ένσαρκης οικονομίας του Θεού Λόγου από την αρχή ως το τέλος. Για αυτό και η Εκκλησία του Χριστού αποφάσισε να συνεορτάζει μαζί τους δύο Αρχαγγέλους Μιχαήλ και Γαβριήλ, και να επικαλείται την χάρη και τη βοήθεια τους.

 

 

Η ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΟΥ ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΥ ΓΑΒΡΙΗΛ ΣΤΟΝ ΙΕΡΕΑ ΖΑΧΑΡΙΑ

 

Σ' ένα μικρό χωριό της ορεινής Ιουδαίας, την εποχή του Ηρώδη βασιλιά της Ιουδαίας, έζησαν ο ιερέας Ζαχαρίας και η Ελισάβετ. Ήταν και οι δύο άτεκνοι και ενάρετοι και ζούσαν σύμφωνα με όλες τις εντολές και τα παραγγέλματα του Κυρίου. Τον παρακαλούσαν καθημερινά να τους αξιώσει να αποκτήσουν ένα παιδί, επειδή η ατεκνία την εποχή εκείνη θεωρούνταν ντροπή. Ο Θεός απάντησε στις προσευχές τους, αλλά μετά από χρόνια, όταν είχαν πια γεράσει και ανθρωπίνως ήταν αδύνατο να τεκνοποιήσουν.

Καθώς λοιπόν ο Ζαχαρίας ετοιμαζόταν να προσφέρει στο Ναό τη θυσία του θυμιάματος, φως δυνατό τον θάμπωσε και παρουσιάστηκε σ' αυτόν ένας ’γγελος Κυρίου. Είπε προς αυτόν ο άγγελος: "μη φοβάσαι, Ζαχαρία, ο Θεός άκουσε τις προσευχές σας και η Ελισάβετ θα φέρει στον κόσμο παιδί, που θα ονομαστεί Ιωάννης. Αυτός θα αναδειχθεί μέγας ενώπιον του Κυρίου και από τον καιρό ακόμη, που θα βρίσκεται στην κοιλιά της μητέρας του, θα λάβει πλούσια τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος. Θα έχει τη δύναμη και το πνεύμα του προφήτη Ηλία. Θα έχει ως αποστολή να ανοίξει το δρόμο και να προετοιμάσει το λαό για να δεχτεί το Μεσσία. Η γέννησή του θα γίνει αιτία χαράς, όχι μόνο για τους γονείς του, αλλά και γι' άλλους πολλούς στη γη, αφού αυτός θα φέρει το μήνυμα ότι έφτασε η Βασιλεία του Θεού.

Του Ζαχαρία του φάνηκαν παράδοξα τα λόγια του Αγγέλου και ζητούσε εξηγήσεις για το πώς θα γινόταν αυτό, αφού ο ίδιος και η σύζυγός του ήταν γέροντες σε προχωρημένη ηλικία, και επιπλέον η Ελισάβετ ήταν στείρα. Ο ’γγελος του είπε τότε ότι "το όνομά του ήταν Γαβριήλ και ότι ήταν σταλμένος από το Θεό για να του φέρει το χαρούμενο άγγελμα, πού θα πραγματοποιηθεί στον καιρό του. Αλλά ως τότε, δηλαδή ως τη γέννηση του παιδιού, επειδή ζητούσε σημεία για να πιστέψει θα έχανε τη μιλιά του και δε θα μπορούσε να μιλήσει". Αυτά είπε ο ’γγελος και χάθηκε. Και όταν ύστερα από εννέα μήνες ήρθε στον κόσμο το παιδί, σύμφωνα με το μήνυμα του Αγγέλου, και όλοι λογάριαζαν να του δώσουν το όνομα του πατέρα του. Αλλά ο Ζαχαρίας που δεν μπορούσε να μιλήσει ζήτησε μια πλάκα και έγραψε: "Το όνομα του είναι Ιωάννης". Τότε λύθηκε η γλώσσα του και χαρούμενος δοξολόγησε το Θεό και τον ευχαρίστησε για την μεγάλη Του δωρεά.

 

 

ΕΟΡΤΕΣ 

 

ΟΙ ΓΙΟΡΤΕΣ ΤΟΥ ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΥ ΓΑΒΡΙΗΛ

 

Πολλές είναι οι εορτές που είναι αφιερωμένες στους αγγέλους.
-Η Δευτέρα είναι αφιερωμένη στα τάγματα των Ουράνιων Δυνάμεων.
 

Η Σύναξις των Ασωμάτων 

-Η Σύναξη των Αρχιστράτηγων Μιχαήλ και Γαβριήλ στις 8 Νοεμβρίου.

Την ημέρα αυτή είναι και η εορτή της Πολεμικής μας Αεροπορίας. Τηρώντας την αρχαία παράδοση, η Εκκλησία τελεί την εορτή της συνάξεως των αρχιστράτηγων Μιχαήλ και Γαβριήλ και όλων των επουρανίων δυνάμεων σε ανάμνηση της αποστασίας του σατανά. Όταν ο αρχάγγελος Μιχαήλ είδε το σατανά πεσόντα, κάλεσε τις ουράνιες δυνάμεις. Αναφώνησε «πρόσχωμεν» και ύμνησε με τους υπόλοιπους αγγέλους το Θεό. Αυτή η συγκρότηση ονομάστηκε σύναξη των ασωμάτων, δηλαδή ένωση και ομόνοια των αγαθών αγγέλων.
Ένα μέρος από τους αγαθούς αγγέλους έχοντας ως επικεφαλής τους τον Εωσφόρο εξαιτίας της υπερηφάνειας και του εγωϊσμού ήρθαν εναντίον του Θεού. Έτσι εξέπεσαν από την αγαθότητα και μεταβλήθηκαν σε πονηρά πνεύματα, τους δαίμονες. Αντιστρατεύονται το θέλημα του Θεού και υποβάλλοντας τους ανθρώπους σε διάφορους πειρασμούς προσπαθούν να τους απομακρύνουν από τη σωτηρία και από τον Θεό. Ο ’γιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός γράφει: « κάθε κακία επινοήθηκε από αυτούς όπως και τα ακάθαρτα πάθη. Και τους δόθηκε η παραχώρηση να προσβάλλουν τον άνθρωπο, δεν μπορούν όμως να εξαναγκάσουν κανέναν. Σε μας υπάρχει η δυνατότητα να δεχτούμε ή να μην δεχτούμε την προσβολή».

 


-Η Σύναξη του Αρχαγγέλου Γαβριήλ στις 26 Μαρτίου.

-Η Σύναξη του Αρχαγγέλου Γαβριήλ «εν τω ’δειν» στις 11 Ιουνίου.

Στη σκήτη του Πρωτάτου που βρίσκεται στις Καρυές της ιεράς μονής Παντοκράτορος υπάρχει λάκκος που έχει διάφορα κελιά. Σε ένα από αυτά το οποίο ήταν αφιερωμένο στην Παναγία κατοικούσε ένας ιερομόναχος με τον υποτακτικό του. Ένα Σάββατο βράδυ που ο γέροντας ήταν στο Πρωτάτο και ο υποτακτικός ετοιμαζόταν να αναγνώσει την ακολουθία του, ήρθε στο κελί του ένας ξένος και ζήτησε να φιλοξενηθεί. Έψαλλαν μαζί την ακολουθία, όταν όμως έφτασαν στην Τιμιωτέρα ο μοναχός έψαλλε μόνο «την Τιμιωτέρα των Χερουβείμ», ο ξένος μοναχός όμως έψαλλε «’ξιον εστί ως αληθώς μακαρίζειν σε την Θεοτόκον την αειμακάριστον και παναμώμητον και Μητέρα του Θεού ημών» και στη συνέχεια πρόσθεσε και το «την Τιμιωτεραν...» έως τέλους. Ο Αγιορείτης μοναχός θαύμασε τον ύμνο και ζήτησε από τον ξένο να του τον γράψει. Επειδή δεν είχε χαρτί και μολύβι ο ξένος χάραξε τον ύμνο με το δάχτυλο του σε μάρμαρο και αμέσως εξαφανίστηκε. Η μαρμάρινη πλάκα στάλθηκε στην Κωνσταντινούπολη και από την εποχή εκείνη ο αρχαγγελικός αυτός ύμνος ψάλλεται από όλους τους Ορθοδόξους. Η εικόνα στην οποία εψάλλει ο ύμνος ονομάζεται «’ξιον Εστί» και φυλάσσεται στο Πρωτάτο, στον κεντρικό ναό των Καρυών του Αγίου Όρους. Ο ύμνος έχει ως εξής: «’ξιον εστίν ως αληθώς, μακαρίζειν σε την Θεοτόκον, την αειμακάριστον και παναμώμητον, την Μητέρα του Θεού ημών. Την Τιμιωτέραν των Χερουβείμ και ενδοξοτέραν ασυγκρίτως των Σεραφείμ, την αδιαφθόρως Θεόν Λόγον τεκούσαν την όντως Θεοτόκον σε μεγαλύνομεν».

 

-Η Σύναξη του Αρχαγγέλου Γαβριήλ στις 13 Ιουλίου.

 

Πως η Εκκλησία υμνεί τον αρχάγγελο Γαβριήλ σ' αυτή τη γιορτή του: «Θρόνω παριστάμενος τῆς τρισηλίου Θεότητας καὶ πλουσίως λαμπόμενος, ταὶς θείαις λαμπρότησι, ταὶς ἐκπεμπομέναις, ἀπαύστως ἐκεῖθεν, τοὺς ἐπὶ γῆς χαρμονικῶς, χοροστατοῦντας καὶ εὐφημούντας σέ, παθῶν ἀχλύος λύτρωσαι, καὶ καταλάμπρυνον, Γαβριὴλ Ἀρχιστράτηγε, πρεσβευτὰ φωτισμῶ τῶν ψυχῶν ἠμῶν. Τῶν ἀσωμάτων λειτουργῶν ὡς πρωτεύων, τὸ πρὸ αἰώνων ὁρισθὲν ὄντως μέγα, σὺ Γαβριὴλ πεπίστευσαι μυστήριον, τόκον τὸν ἀπόρρητον, τῆς ἁγίας Παρθένου, Χαῖρε, προσφωνῶν αὕτη, ἡ κεχαριτωμένη. Χρεωστικῶς σὲ ὅθεν οἱ πιστοί, ἐν εὐφροσύνῃ ἀεὶ μακαρίζαμεν».

Για ποιον λόγο γίνεται μνεία την Συνάξεως του Αρχαγγέλου Γαβριήλ, δεν γνωρίζουμε. Ίσως να συνδέεται με κάποια ευεργεσία του Αρχαγγέλου που ποίησε αυτή την ημέρα στους Χριστιανούς ή να συνδέεται με το γεγονός ότι η Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως ήθελε να δείξει με αυτή την εορτή την αφοσίωση της στον Αρχάγγελο Γαβριήλ και αυτό ίσως να έγινε περί τον 9ο μ.Χ. αιώνα.

 

 

ΥΜΝΟΛΟΓΙΑ 

 

Κοντάκιον

Ἦχος δ’.
Ἀρχιστράτηγε Θεοῦ λειτουργέ θείας δόξης, τῶν ἀνθρώπων ὁδηγέ καὶ ἀρχηγέ Ἀσωμάτων, τὸ συμφέρον ἡμῖν πρέσβευε, καὶ τὸ μέγα ἔλεος, ὡς τῶν Ἀσωμάτων Ἀρχιστράτηγος.

 

Ἀπολυτίκιον

Ἦχος δ’. Ὃ ὑψωθεῖς ἐν τῷ Σταυρῳ.
Φερωνυμία καταλλήλω ἐμπρέπων, καθυπουργεῖς ἐν τὴ τοῦ Λόγου σαρκώσει, ὡς στρατηγοὶ τῶν Ἀσωμάτων τάξεων ὅθεν εὐηγγέλισαι, τὴ Παρθένω Μαρία, χαῖρε προσφωνῶν αὐτή, τὸν Θεὸν γὰρ συλλήψη, ὂν ἐκδυσώπει σώζεσθαι ἠμᾶς, τοὺς σὲ ὑμνοῦντας, Γαβριὴλ Ἀρχάγγελε.