ΘΡΗΣΚΕΙΟΛΟΓΙΑ
 

ΑΝΟΜΟΙΟΙ

 

Οι Ανόμοιοι ήταν ριζοσπαστική αρειανική ομάδα και αντιπροσώπευαν τους συνεχιστές των καθαυτό Αρειανών. Δίδασκε πως ένα κτίσμα δεν είναι όμοιο με τον δημιουργό του, και ως εκ τούτου, ο Υιός Ιησούς Χριστός ως δημιούργημα ήταν ανόμοιος με τον Πατέρα Θεό. Οι Ανόμοιοι αποτελούσαν την πιο ριζοσπαστική τάση του Αρειανισμού σε σχέση με τους μετριοπαθείς Ομοιουσιανούς, αλλά και τους Όμοιους.

Βασικός εισηγητής των Ανόμοιων ήταν ο Αέτιος Αντιοχείας, ενώ ηγετική μορφή τους υπήρξε και ο Ευνόμιος Κυζίκου. Εξαιτίας των ηγετών τους, οι Ανόμοιοι αποκαλούνταν επίσης, Αετιανοί και Ευνομιανοί. Τον 5ο αιώνα, ο Φιλοστόργιος συνέγραψε το έργο του Εκκλησιαστική Ιστορία, που αποτέλεσε σημαντικό έργο εκκλησιαστικής ιστορίας από την οπτική του Ανόμοιου Αρειανισμού.

Οι Ανόμοιοι ονομάστηκαν και Εξουκόντιοι, διότι πίστευαν ο ανόμοιος προς τον Πατέρα Υιός προήλθε «ἐξ οὐκ ὄντων». Πρόκειται για τους ακραίους Αρειανούς, στους οποίους κυριαρχούσε η προσπάθεια λογικής ερμηνείας του περί Υιού ερωτήματος. Κατά τους Ανομοίους ο Υιός δεν είναι ομοούσιος με τον Πατέρα ούτε όμως και ομοιούσιος. Οι Ανόμοιοι, χρησιμοποιώντας την αριστοτελική και στωϊκή διαλεκτική υποστήριζαν ότι η φύση ή ουσία του Υιού είναι απόλυτα διαφορετική από αυτή του Θεού Πατέρα. Η ουσία του Πατέρα είναι αγέννητη και του Υιού γεννητή, συνεπώς οι δύο αυτές ουσίες είναι ανόμοιες. Κατά τους Ανομοίους η θεότητα ταυτιζόταν με την αγεννησία και την αγενησία. Έτσι κατ’ ουσίαν Θεός είναι μόνο ο Πατέρας. Η ουσία του Θεού Πατέρα είναι υπεροχική και ανώτατη ουσία, η οποία δεν μπορεί να μερισθεί ούτε να μεταβιβάσει αυτό το οποίο κατέχει από την αγεννησία της. Ο Υιός μπορεί να ονομάζεται Θεός, όχι όμως κατά τη φύση, αλλά κατά μετοχή, επειδή δηλαδή μετείχε στο δημιουργικό έργο του Πατέρα και θεοποιήθηκε από Αυτόν.