ΑΡΧΑΙΕΣ ΠΟΛΕΙΣ ΤΩΝ ΦΙΛΙΣΤΑΙΩΝ

ΓΑΖΑ

Η ΓΑΖΑ 

Η Γάζα ήταν αρχαία πόλη της νότιας Παλαιστίνης. Στα χρόνια της Παλαιάς Διαθήκης ήταν ένα από τα πέντε βασίλεια των Φιλισταίων και η πρωτεύουσα του κράτους τους. Χάρτης Α7.

Η ΓΑΖΑ ΣΤΗΝ ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ

(Γένεση 10,16. Δευτερονόμιο 2,23. Ιησούς του Ναυή 10,41. 11,22. 13,3. 15,47)

(Κριταί 1,18. 6,4. 16,1. Α' Βασιλειών 6,17. Γ' Βασιλειών 2,46ζ)

Το βασίλειο της Γάζας ήταν ένα από τα πέντε βασίλεια των Φιλισταίων (Ιησούς του Ναυή 13,3). Σύμφωνα με την Αγία Γραφή τα όρια των Χαναανιτικών φυλών έφταναν από τη Σιδώνα έως τα Γέραρα και τη Γάζα, έως τα Σόδομα και τα Γόμορα, την Αδαμά τη Σεβωΐμ έως τη Δασά (Γένεση 10,16). Στην περιοχή της Ασηδώθ μέχρι τη Γάζα, κατοικούσαν οι Ευαίοι, τους εξόντωσαν οι Καππαδόκες από την Καππαδοκία  και εγκαταστάθηκαν αυτοί στη θέση τους (Δευτερονόμιο 2,23).

Όταν ο Ιησούς του Ναυή κατέλαβε τις μεγάλες πόλεις της νότιας Χαναάν, κατέλαβε με μία εκστρατεία, και όλες τις υπόλοιπες ορεινές και πεδινές περιοχές του νότου, καθώς και όλη την περιοχή από την Κάδης-Βαρνή έως τη Γάζα, και από την Γοσόμ ως τη Γαβαών (Ιησούς του Ναυή 10,40-41). Ακόμη ο Ιησούς του Ναυή εξολόθρευσε τους γίγαντες Ενακίμ (Ανακίμ), που ζούσαν στη Χεβρών, στη Δαβίρ, στην Αναβώθ και σ' ολόκληρη την ορεινή περιοχή της φυλής Ιούδα και του Ισραήλ. Τους αφάνισε και κατέστρεψε τις πόλεις τους. Δεν απόμεινε πια απόγονος του γίγαντα Ενάκ (Ανάκ) στη Χαναάν, παρά μόνο μερικοί στη Γάζα, στη Γεθ και στην Ασεδώθ (Ιησούς του Ναυή 11,21-22).

Ο Ιησούς του Ναυή είχε φτάσει σε βαθιά γεράματα και δεν πρόλαβε να κατακτήσει όλες τις περιοχές της Χαναάν. Μεταξύ αυτών ήταν και η χώρα των Φιλισταίων, καθώς και όλη η περιοχή των Γαβλιτών Φιλισταίων στο βορρά. Η περιοχή αυτή ξεκινούσε από την έρημο ανατολικά της Αιγύπτου και έφτανε μέχρι την Εκρών (Ακκαρών). Η περιοχή αυτή περιλάμβανε τα πέντε βασίλεια των Φιλισταίων, της Γάζας, της Ασδώθ (Άζωτος), της Ασκάλωνας, της Γαθ και της Ακκαρών (Εκρών). Απόμεινε επίσης και ολόκληρη η περιοχή των Χαναναίων, που βρίσκεται απέναντι από τη Γάζα, κοντά στη Θαϊμάν (Ιησούς του Ναυή 13,1-5. Κριταί 1,18).

Μετά τη διανομή της Χαναάν, η Γάζα, μαζί με τις κωμοπόλεις και τις αγροτικές κατοικίες γύρω από αυτή, μέχρι την κοιλάδα της Αιγύπτου, δόθηκε στη φυλή Ιούδα (Ιησούς του Ναυή 15,47).

Την περίοδο των Κριτών, οι Μαδιανίτες καταπίεζαν σκληρά τους Ισραηλίτες. Μαζί με τους Αμαληκίτες έκαναν επιδρομές εναντίον τους. Μαζί με τα ζώα τους, στρατοπέδευαν στα χωράφια των Ισραηλιτών και κατέστρεφαν τις καλλιέργειες και τα κοπάδια τους μέχρι τη Γάζα (Κριτές 6,3-5).

Μια μέρα ο Σαμψών πήγε στη Γάζα κι εκεί είδε μια πόρνη και πλάγιασε μαζί της. Οι κάτοικοι της Γάζας τον πήραν είδηση ότι πήγε εκεί, και τη νύχτα έστησαν ενέδρα στην πύλη της πόλεως, περιμένοντας πότε θα βγει έξω για να τον σκοτώσουν.

Ο Σαμψών κοιμήθηκε ως τα μεσάνυχτα και όταν σηκώθηκε, βγήκε από το σπίτι και πήγε να φύγει από την πύλη της πόλεως. Μόλις τους είδε, έπιασε τα θυρόφυλλα της πύλης μαζί με τους δύο παραστάτες, τα φόρτωσε στους ώμους του και ανέβηκε στην κορυφή ενός βουνού και τα πέταξε εκεί (Κριταί 16,1-3).

Όταν οι Φιλισταίοι, με τη βοήθεια της Δαλιδάς, συνέλαβαν τον Σαμψών, του έβγαλαν τα μάτια και τον οδήγησαν στη Γάζα. Εκεί τον έδεσαν με χάλκινες αλυσίδες και τον έβαλαν ν' αλέθει με τον μύλο σιτάρι στη φυλακή.

Ο Σαμψών

Κάποτε οι άρχοντες των Φιλισταίων είχαν συγκεντρωθεί για να προσφέρουν μεγάλη θυσία στο Δαγών, το θεό τους, και να πανηγυρίσουν. Ο λαός των Φιλισταίων δοξολογούσαν το Δαγών, που τον παρέδωσε στα χέρια τους, γιατί ο Σαμψών είχε ερημώσει τη χώρα τους και είχε σκοτώσει πολλούς Φιλισταίους. Και όταν ήρθαν στο κέφι έβγαλαν τον Σαμψών από τη φυλακή και τον έφεραν να τους διασκεδάσει. Τον έβαλαν να σταθεί ανάμεσα στις κολόνες του ναού τους, τον χτυπούσαν και διασκέδαζαν με το θέαμα. Το κτίριο ήταν κατάμεστο από κόσμο. Εκεί ήταν όλοι οι άρχοντες των Φιλισταίων, και πάνω στη στέγη ήταν κάπου τρεις χιλιάδες άντρες και γυναίκες που διασκέδαζαν με τους εμπαιγμούς και τους εξευτελισμούς του Σαμψών.

Ο Σαμψών προσευχήθηκε στο Θεό, να του δώσει για τελευταία φορά τη δύναμή του, για να εκδικηθεί μια για πάντα τους Φιλισταίους. Μετά έπιασε τις δύο κεντρικές κολόνες που στήριζαν το ναό και τις έσπρωξε με όλη του τη δύναμη. Ο ναός γκρεμίστηκε κι έπεσε πάνω στους άρχοντες και σ' όλο τον λαό που ήταν εκεί. Έτσι, αυτοί που ο Σαμψών σκότωσε με το θάνατό του ήταν περισσότεροι από εκείνους που είχε σκοτώσει σ' όλη του τη ζωή (Κριταί 16,21-30).

Όταν οι Φιλισταίοι αποφάσισαν να επιστρέψουν την Κιβωτό της Διαθήκης στους Ισραηλίτες, πάνω στην άμαξα όπου τοποθέτησαν την Κιβωτό, έβαλαν κι ένα κιβώτιο με χρυσά ομοιώματα ως προσφορά στο Θεό για την εξιλέωση της ασέβειάς τους. Τα πέντε χρυσά ομοιώματα των εδρών που πρόσφεραν οι Φιλισταίοι ως επανόρθωση στον Κύριο αντιστοιχούσαν στις πόλεις: Άζωτο (Ασδώδ), Γάζα, Ασκάλωνα, Γεθ και Ακκαρών (Εκρών). Τα χρυσά ομοιώματα των ποντικών αντιστοιχούσαν σε όλες τις πόλεις των πέντε σατραπειών των Φιλισταίων, από την πιο οχυρωμένη ως τα πιο ανοχύρωτα χωριά των Φιλισταίων και των Φερεζαίων (Α' Βασιλειών 6,16-17).

Το βασίλειο του Ισραήλ εκτεινόταν την εποχή του Σολομώντα από τον Ευφράτη και την πόλη Ραφί έως τη Γάζα (Γ' Βασιλέων 2,46ζ).

Κυριεύτηκε από το Μ. Αλέξανδρο τον 4ος π.Χ. αιώνας. Το 632 μ.Χ. την κυρίεψαν οι Άραβες. Το 788 κατά τον εμφύλιο των Σαρακηνών στην Παλαιστίνη, οι Σαρακηνοί την εκπόρθησαν και την κατέστρεψαν. Το 1152 μ.Χ. την κυρίεψαν οι Σταυροφόροι. Από το 13ο αιώνα ως την πτώση της οθωμανικής αυτοκρατορίας αποτέλεσε τουρκική επαρχία.

Η ΛΩΡΙΔΑ ΤΗΣ ΓΑΖΑΣ

Σήμερα η Λωρίδα της Γάζας αποτελεί περιοχή της Παλαιστίνης. Είναι μια παράλια χερσαία λωρίδα στο νοτιοανατολικό άκρο της Μεσογείου, μεταξύ της Αιγύπτου και του Ισραήλ, με κυριότερη πόλη τη Γάζα. Έχει έκταση 363 τ.χλμ. και πληθυσμό περίπου 1,5 εκατομμύρια κατοίκους, κυρίως Παλαιστίνιοι.

Οι παλαιστίνιοι κάτοικοι της περιοχής είναι στο σύνολό τους σχεδόν σουνίτες μουσουλμάνοι.

Τη Διοίκηση της Λωρίδας αυτής μέχρι το 1967 ασκούσε η Αίγυπτος. Από το 1967, μετά τον πόλεμο των 6 ημερών, η περιοχή βρισκόταν υπό τη στρατιωτική κατοχή του Ισραήλ, αποτελούσε ωστόσο έδαφος διεκδικούμενο από την Αίγυπτο, στην οποία ανήκε από το 1948.

Το 1987 η Λωρίδα της Γάζας έγινε το επίκεντρο της μεγάλης παλαιστινιακής εξέγερσης (ιντιφάντα), με αίτημα την παραχώρηση αυτονομίας στην περιοχή. Από την άνοιξη του 1994 ισχύει στη Γάζα καθεστώς αυτονομίας των Παλαιστινίων, ύστερα από τη συμφωνία που υπογράφηκε στις 5 Μαΐου, μεταξύ του ισραηλινού πρωθυπουργού Γιτζάκ Ράμπιν και του ηγέτη της ΟΑΠ Γιασέρ Αραφάτ, και η οποία προέβλεπε τον περιορισμό της ισραηλινής παρουσίας σε συγκεκριμένους οικισμούς. Ωστόσο, στις αρχές του 1997 ξαναρχίζουν οι διαπραγματεύσεις με τους Παλαιστίνιους για τον καθορισμό του μόνιμου καθεστώτος στη Λωρίδα της Γάζας.

Το 2005 αποσύρθηκε από τη περιοχή ο ισραηλινός στρατός παίρνοντας μαζί του και εκατοντάδες Εβραίους εποίκους που είχαν μετοικήσει εκεί. Ωστόσο, παρά τις πολλές και επανειλημμένες συνομιλίες, δεν έχει αναγνωριστεί μέχρι σήμερα ως ανεξάρτητο κράτος που διεκδικείται από την Εθνική Παλαιστινιακή Αρχή ως μέρος του Κράτους της Παλαιστίνης, με έκδηλη την αδυναμία του ΟΗΕ και άλλων Διεθνών Οργανισμών για την οριστική επίλυση του ζητήματος.