|
ΒΙΒΛΟΣ |
||||||||||||
|
|
||||||||||||
|
Ο ΝΑΟΣ ΤΟΥ ΣΟΛΟΜΩΝΤΑ |
||||||||||||
|
Η ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΟΥ ΝΑΟΥ ΑΠΟ ΤΟΝ ΔΑΒΙΔ
Ο Δαβίδ, μετά τη μεταφορά της Κιβωτού της Διαθήκης στην Ιερουσαλήμ, θέλησε να χτίσει ένα Ναό για τον Κύριο και να βάλει την Κιβωτό μέσα. Ο Θεός, όμως, μέσω του προφήτη Νάθαν δεν του επέτρεψε να το κάνει, γιατί είχε χύσει πολύ αίμα στη διάρκεια των πολέμων που διεξήγαγε. Γι' αυτό, λοιπόν, του είπε ότι, αυτός που θα έχτιζε το Ναό στο όνομα του Κυρίου, θα ήταν ο γιος του ο Σολομών, ο οποίος θα ήταν άνθρωπος της ειρήνης (Β' Βασιλειών 7,1-16. Α' Παραλειπομένων 17,1-14).
«Πήγαινε και πες εκ μέρους μου στο δούλο μου το Δαβίδ: "θέλεις να μου χτίσεις ναό για να κατοικώ; Εγώ, από την ημέρα που έβγαλα τους Ισραηλίτες από την Αίγυπτο, δεν κατοίκησα ποτέ σε ναό. Εγώ ο Κύριος, λοιπόν, σου αναγγέλλω πως εγώ θα σου χτίσω οίκο. Όταν τελειώσουν οι μέρες σου της ζωής σου, θα αναδείξω διάδοχο μετά από σένα ένα γιο που θα κατάγεται από σένα, και θα διατηρήσω σταθερή τη βασιλεία του. Αυτός θα μου χτίσει ναό κι εγώ θα στερεώσω το θρόνο του για πάντα. Αν αμαρτήσει θα τον σωφρονίσω με πλήγματα. Δε θ' αποσύρω όμως απ' αυτόν την εύνοιά μου, όπως την απέσυρα από το Σαούλ. Οι απόγονοί του θα βασιλεύουν μετά από σένα για πάντα, κι ο θρόνος του θα παραμένει ακατάλυτος παντοτινά"» (Β' Βασιλειών 7,4-16. Α' Παραλειπομένων 17,3-14).
Ο Δαβίδ δεν άφησε όλο το έργο στον γιο του, αλλά προετοίμασε το έδαφος για την οικοδομή του Ναού. Έτσι στα τέλη της βασιλείας του, αγόρασε το αλώνι από τον Ορνά τον Ιεβουσαίο (Β' Βασιλειών 24,20-25. Α' Παραλειπομένων 21,20-28). Ο Δαβίδ διάλεξε το αλώνι του Ορνά, ως τον τόπο που θα χτιζόταν ο Ναός του Κυρίου (Α' Παραλειπομένων 22,1. Β' Παραλειπομένων 3,1). Στο μέρος αυτό θα βρισκόταν και το θυσιαστήριο των ολοκαυτωμάτων, όπου θα γινόντουσαν οι θυσίες στον Κύριο. Ο Δαβίδ διέταξε να συγκεντρωθούν όλοι οι ξένοι, που κατοικούσαν στη χώρα του Ισραήλ και ήταν προσήλυτοι στην ισραηλιτική πίστη, και όρισε από αυτούς λατόμους, για να λαξεύσουν τις πέτρες για το χτίσιμο του Ναού του Κυρίου. Ετοίμασε ακόμα πολύ σίδερο για να φτιαχτούν τα καρφιά που χρειάζονταν για τα θυρόφυλλα των πυλών. Συγκέντρωσε ακόμη πάρα πολύ χαλκό, τόσον που δεν μπορούσε να ζυγιστεί. Συγκέντρωσε ξύλα κέδρων τόσα, ώστε ήταν αδύνατο να αριθμηθούν. Αυτά ήταν άφθονα και τα έφεραν οι Σιδώνιοι και οι Τύριοι από τα πλούσια δάση τους (Α' Παραλειπομένων 22,2-4). Όταν ο Δαβίδ έκανε όλες αυτές τις ετοιμασίες ήταν σε γεροντική ηλικία και ο γιος του, ο Σολομών, ήταν ακόμη παιδί. Ο Ναός που θα χτιζόταν προς δόξαν του Κυρίου, θα ήταν μεγαλοπρεπής και ξακουστός σ' όλη τη γη. Για τον Ναό αυτόν ο γιος του θα αποκτούσε όνομα και δόξα σ' όλες τις χώρες (Α' Παραλειπομένων 22,5). Ο Δαβίδ λίγο πριν πεθάνει, κάλεσε το γιο του, το Σολομώντα, όλους τους άρχοντες και τους αξιωματούχους του βασιλείου, καθώς και τους αρχηγούς του στρατού. Αφού στάθηκε στο μέσο της συγκέντρωσης τους είπε, ότι κάποτε είχε την επιθυμία να χτίσει ένα ναό προς τιμήν του Κυρίου, όπου εκεί μέσα να τοποθετήσει την Κιβωτό της Διαθήκης. Αλλά ο Κύριος του μίλησε και δεν του επέτρεψε να το κάνει, γιατί είχε χύσει πολύ αίμα στη διάρκεια των πολέμων που διεξήγαγε. Γι' αυτό, λοιπόν, ο Κύριος απ' όλους τους γιους του, διάλεξε τον Σολομώντα για να τον διαδεχτεί στο θρόνο του Ισραηλιτικού λαού. Αυτόν όρισε ο Κύριος να χτίσει το Ναό στ' όνομά του, γιατί είναι άνθρωπος της ειρήνης και για όλο το διάστημα της βασιλείας του, ο Κύριος θα του εξασφαλίσει ειρήνη με όλους τους λαούς και θα κάνει το θρόνο του ακλόνητο για πάντα (Α' Παραλειπομένων 22,6-10. 28,1-8 Έπειτα ο Δαβίδ έδωσε στο Σολομώντα το σχέδιο του Ναού και των γύρω απ' αυτόν κτιρίων. Όλα τα σχέδια για τα θησαυροφυλάκια, τα υπερώα, τις εσωτερικές αίθουσες, για το χώρο όπου θα ήταν τα Άγια των Αγίων και θα φυλασσόταν η Κιβωτός της Διαθήκης, για τις αυλές του Ναού, για τα καταλύματα των ιερέων και των Λευιτών. Του έδωσε ακόμη τα σχέδια για όλα τα ιερά σκεύη του Ναού και όριζαν το βάρος όλων των χρυσών και των ασημένιων αντικειμένων. Του είπε ότι έχει συγκεντρώσει όλα τα υλικά που χρειάζονται για το Ναό του Κυρίου: 100.000 τάλαντα χρυσού, 1.000.000 τάλαντα ασήμι, καθώς επίσης χαλκό και σίδερο ανυπολόγιστο. Έχει ετοιμάσει ακόμη τα ξύλα και τις πέτρες που χρειάζονται. Θα έχει στη διάθεσή του πάρα πολλούς εργάτες, οικοδόμους, λατόμους, ξυλουργούς και κάθε είδους τεχνίτες για κάθε εργασία. Του είπε να προχωρήσει το έργο και ο Κύριος θα είναι μαζί του έως ότου αποπερατώσει όλες τις εργασίες του Ναού (Α' Παραλειπομένων 22,11-19. 28,9-21).
Ο Δαβίδ απευθυνόμενος πάλι στους άρχοντες και τους αξιωματούχους του βασιλείου, καθώς και τους αρχηγούς του στρατού, τους είπε ότι, η ανοικοδόμηση του Ναού του Κυρίου είναι ένα έργο μεγάλο και δύσκολο. Τους είπε ότι έχει ετοιμάσει όλα τα υλικά για την κατασκευή του, χρυσό, ασήμι, χαλκό, σίδηρο, ξύλα, εκλεκτές πέτρες, πολύτιμους λίθους και μάρμαρο από την Πάρο. Τους είπε, ότι έχει αφιερώσει από την περιουσία του αρκετό χρυσό και ασήμι για την οικοδόμηση του Ναού. Προσφέρει, λοιπόν, 3.000 χρυσά τάλαντα από την Σουφίρ και 7.000 ασημένια τάλαντα για την κατασκευή των χρυσών και ασημένιων αντικειμένων του Ναού. Μετά ο Δαβίδ τους πρότεινε, εάν μπορούσαν κι αυτοί να συνεισφέρουν για την οικοδόμηση του Ναού (Α' Παραλειπομένων 29,1-5). Έτσι όλοι οι άρχοντες και οι αξιωματούχοι, οι αρχηγοί των πατριών και οι αρχηγοί του στρατού, προθυμοποιήθηκαν και προσέφεραν για την οικοδόμηση του Ναού 5.000 χρυσά τάλαντα,10.000 χρυσά νομίσματα, 10.000 ασημένια τάλαντα, 18.000 τάλαντα χαλκού και 100.000 τάλαντα σιδήρου. Όσοι είχαν στην κατοχή τους πολύτιμους λίθους τους πρόσφεραν για το θησαυροφυλάκιο του Ναού του Κυρίου, το οποίο βρισκόταν υπό την εποπτεία του Ιεϊήλ του Γεθσωνίτη (Α' Παραλειπομένων 29,6-9). Τότε ο Δαβίδ δόξασε τον Κύριο ενώπιον όλης της συγκέντρωσης. Αμέσως μετά όλοι οι συγκεντρωμένοι έπεσαν στα γόνατα, προσκύνησαν και δόξασαν τον Κύριο (Α' Παραλειπομένων 29,10-20).
Αργότερα ο Χιράμ, βασιλιάς της Τύρου, ύστερα από συμφωνία με το Σολομώντα, εφοδίασε με ξυλεία, κέδρους, τα πεύκα και αγριοκυπάρισσα από το όρος Λίβανος, και άλλα υλικά το Σολομώντα για την ανέγερση του Ναού. Ο Χιράμ διέθεσε ο ίδιος τους ξυλοκόπους και τους μισθούς των εργατών κατέβαλε ο Σολομώντας σε τρόφιμα. Σε αντάλλαγμα ο Χιράμ ζήτησε από το Σολομώντα, να του προμηθεύσει τρόφιμα για το βασιλικό του παλάτι. Έτσι ο Σολομών έδιδε κάθε χρόνο στο Χιράμ 20.000 κόρου σιτάρι (πάνω από 4 εκατομμύρια κιλά) και 420.000 κιλά ελαίου για τις ανάγκες του (Γ' Βασιλέων 5,15-26. Β' Παραλειπομένων 2,3-16). Ο Σολομώντας έστειλε 30.000 Ισραηλίτες ως εργάτες, για να δουλέψουν στο όρος Λίβανος, με 10.000 αμοιβή το μήνα. Αυτοί εναλάσσονταν, ώστε ένα μήνα δούλευαν στο όρος Λίβανος και δύο μήνες βρίσκονταν στα σπίτια τους. Όλοι αυτοί ήταν υπό την εποπτεία του Αδωνιράμ. Ακόμη ο Σολομώντας συγκέντρωσε όλους τους ξένους άνδρες του βασιλείου του, οι οποίοι σύμφωνα με την αρίθμηση που είχε κάνει ο πατέρα του ανέρχονταν σε 153.600 άνδρες. Από αυτούς ξεχώρισε 70.000 αχθοφόρους, 80.000 λατόμους και 3.600 επιστάτες, οι οποίοι θα δούλευαν στο βουνό. Επίσης, με εντολή του βασιλιά, εργάτες έκοβαν μεγάλες, εκλεκτές πέτρες, για τα θεμέλια του ναού. Όλοι αυτοί εργάστηκαν για 3 χρόνια και ετοίμασαν όλα τα ξύλα και τις πέτρες, για να χτιστεί ο ναός (Γ' Βασιλέων 5,27-32. Β' Παραλειπομένων 2,1-2. 2,17-18).
Η ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΟΥ ΝΑΟΥ ΑΠΟ ΤΟΝ ΣΟΛΟΜΩΝΤΑ
Ο Ναός του Κυρίου άρχισε να οικοδομείται τον 2ο μήνα (Ζιφ) του τέταρτου έτους της βασιλείας του Σολομώντα (962 π.Χ.), και τέλειωσε ύστερα από 7 χρόνια (955 π.Χ.), τον όγδοο μήνα Βαάλ (Βασιλέων Γ' 6,1α-γ. Παραλειπομένων Β' 3,1. 8,1). Ο Ναός που έχτισε ο Σολομών για τον Κύριο είχε μήκος 60 πήχεις (27 μ.), πλάτος 20 πήχεις (9 μ.) και ύψος 25 πήχεις (11 μ.) (Γ' Βασιλέων 6,2). Για την κατασκευή του εργάστηκαν 80.000 υλοτόμοι, 70.000 αχθοφόροι, και 30.000 Ισραηλίτες χρησιμοποιήθηκαν για την μεταφορά κέδρων από τον Λίβανο, ενώ όλες οι πέτρες είχαν προετοιμαστεί κατάλληλα και μεταφέρονταν έτοιμες στον Ναό, με αποτέλεσμα κατά την οικοδομή να μην ακουστεί ούτε ένα χτύπημα από εργαλείο (Βασιλέων Γ' 27-32. 6,7). Κατά τη διάρκεια της ανοικοδόμησης του Ναού ο Κύριος είπε στο Σολομώντα, ότι εάν εφαρμόσει τα προστάγματά του και τηρήσει τις εντολές του, ο Ναός τον οποίο χτίζει θα δοξαστεί και θα δοξάσει τον Κύριο. Έτσι θα πραγματοποιήσει την υπόσχεση που έδωσε στο Δαβίδ, τον πατέρα του, και θα κατοικεί ανάμεσα στους Ισραηλίτες (Γ' Βασιλέων 6,11-14). Η επιλογή του λόφου του Μορία έγινε με βάση κριτήρια, που τον καθιστούσαν ιερό για τον λαό του Ισραήλ. Το βασικότερο ήταν αυτό της Θεοφανείας, δηλαδή της εμφάνισης του Θεού σε αυτόν τον τόπο. Συγκεκριμένα στον Μορία ήταν ο χώρος της αποτραπείσας θυσίας του υιού του Αβραάμ καθώς και η αποστολή του Αγγέλου εξολοθρευτή επί της βασιλείας του Δαυίδ (Βασιλέων Β' 24,18).
Ο Σολομώντας διέταξε και μετέφεραν τους μεγάλους λίθους για τα θεμέλια του Ναού. Αυτοί οι λίθοι ήταν απελέκητοι και τους είχαν κόψει οι δούλοι του Σολομώντα και του Χιράμ στο όρος Λίβανος. Κατόπιν αφού τους πελέκησαν, τους έθεσαν στα θεμέλια του Ναού (Γ' Βασιλέων 6,1α-γ). Το ναυτικό του Σολομώντα είχε μεταφέρει από τη Σουφίρ αρκετό χρυσό, αρκετή ξυλεία από πεύκα και πολύτιμους λίθους. Με την ξυλεία αυτή, η οποία ήταν η καλύτερη στον κόσμο, ο Σολομών κατασκεύασε υποστηρίγματα και σκάλες για το Ναό του Κυρίου και για το βασιλικό ανάκτορο. Κατασκεύασε ακόμη και μουσικά όργανα για τους Λευίτες που θα υμνούσαν τον Κύριο στο Ναό (Γ' Βασιλέων 10,11-12. Β' Παραλειπομένων 9,10-11). Ο Ναός που έχτισε ο Σολομών για τον Κύριο είχε μήκος 60 πήχεις, πλάτος 20 πήχεις και ύψος 120 πήχεις. Μπροστά στον κυρίως Ναό υπήρχε ο πρόναος, που είχε πλάτος 20 πήχεις, πλάτος 20 πήχεις και βάθος 10 πήχεις. Ακόμα ο Σολομών κάλυψε το Ναό από καθαρό χρυσάφι (Γ' Βασιλέων 6,2-3. Β' Παραλειπομένων 3,3-4). Στους τοίχους του Ναού κατασκευάστηκαν παράθυρα με κάσες καγκελωτές. Κολλητά στους εξωτερικούς τοίχους του κυρίως Ναού και του πρόναου κατασκευάστηκαν γύρω γύρω οικοδομήματα τριών επίπεδων. Ο πρώτος όροφος είχε πλάτος 5 πήχεις, ο μεσαίος 6 πήχεις και ο τρίτος 7 πήχεις. Τα δωμάτια που υπήρχαν γύρω από το Ναό είχαν ύψος 5 πήχεις. Μεταξύ των οικοδομημάτων αυτών και του κυρίους Ναού υπήρχε, λόγω σεβασμού, μια απόσταση, έτσι ώστε να μην ακουμπάνε στον κυρίως Ναό. Για την ανοικοδόμηση του Ναού χρησιμοποιήθηκαν έτοιμοι συμπαγείς λίθοι, οι οποίοι ετοιμάστηκαν από το λατομείο, έτσι ώστε κατά τη διάρκεια της οικοδομής δεν ακουγόταν στο Ναό κανένα σφυρί, ούτε κανένα άλλο σιδερένιο εργαλείο. Για το Ναό χρησιμοποιήθηκε ξυλεία από κέδρους. Στη δεξιά πλευρά του Ναού, στο ισόγειο των παραπλεύρως οικοδομημάτων, υπήρχε μια πόρτα, η οποία με ελικοειδή σκάλα οδηγούσε στο μεσαίο και στον τρίτο όροφο (Γ' Βασιλέων 6,4-10. Β' Παραλειπομένων 3,3-4).
Όταν τελείωσε ο Σολομών με την κυρίως οικοδομή του Ναού, κάλυψε τους εσωτερικούς τοίχους του με κέδρινες σανίδες από το δάπεδο ως τα δοκάρια της οροφής. Το δάπεδο του Ναού το κάλυψε με σανίδες από πεύκο. Πάνω στις κέδρινες σανίδες, στο εσωτερικό του Ναού, ήταν σκαλισμένα ανάγλυφα λουλούδια, που είχαν τα πέταλα τους ανοιχτά. Οι κέδρινες σανίδες εφάρμοζαν η μία με την άλλη, έτσι ώστε να μη φαίνεται ο πέτρινος τοίχος του Ναού. Ακόμα ο Σολομών κάλυψε το Ναό εσωτερικά με ελάσματα από καθαρό χρυσάφι, τα οποία κάρφωσε με χρυσά καρφιά. Το βάρος των χρυσών καρφιών ήταν 50 χρυσοί σίκλοι το καθένα. Όλα τα εσωτερικά τοιχώματα του Ναού, από το δάπεδο ως την οροφή, οι πόρτες και τα παράθυρα, καλύφθηκαν με χρυσάφι. Και για να έχει ο Ναός περισσότερη λαμπρότητα, ο Σολομών τον κάλυψε εσωτερικά με πολύτιμους λίθους, που προέρχονταν από τη Φαρουΐμ. Πάνω στους τοίχους ήταν σκαλισμένα ανάγλυφα Χερουβίμ. Το ενδότερο τμήμα του Ναού, που ονομαζόταν «Άγια των Αγίων», είχε μήκος 20 πήχεις, πλάτος 20 πήχεις και ύψος 20 πήχεις. Το κάλυψε κι αυτό με κέδρινες σανίδες από το δάπεδο ως την οροφή. Ο κυρίως ναός, το τμήμα μπροστά από τα Άγια των Αγίων, είχε μήκος 40 πήχεις μακρύ. Τα εσωτερικά τοιχώματα στα Άγια των Αγίων καλύφθηκαν με καθαρό χρυσάφι και με Χερουβίμ αξίας 600 ταλάντων. Μέσα στα Άγια των Αγίων, στο βάθος τους υπήρχε το άδυτο του Ναού. Εκεί τοποθετήθηκε η Κιβωτός της Διαθήκης του Κυρίου. Τα εσωτερικά τοιχώματα στο άδυτο του Ναού καλύφθηκαν με ελάσματα από καθαρό χρυσάφι. Το θυσιαστήριο του θυμιάματος τοποθετήθηκε μπροστά στα Άγια των Αγίων. Αυτό κατασκευάστηκε από κέδρινα ξύλα και καλύφθηκε με χρυσάφι. Μέσα στα Άγια των Αγίων τοποθετήθηκαν δύο Χερουβίμ από ξύλο, που το ύψος τους ήταν 10 πήχεις το καθένα. Κάθε φτερούγα από τα Χερουβίμ είχε μήκος 5 πήχεις και το άνοιγμα των φτερών τους ήταν 10 πήχεις το καθένα. Και τα δύο Χερουβίμ είχαν το ίδιο μέγεθος και μορφή. Το ύψος τους ήταν 10 πήχεις το καθένα. Τα Χερουβίμ τοποθετήθηκαν στα Άγια των Αγίων με ανοιχτά τα φτερά τους. Η μια τους άκρη άγγιζε τους πλαϊνούς τοίχους και η άλλη τους άκρη συναντιόταν η μια με την άλλη. Τα δύο Χερουβίμ καλύφθηκαν με χρυσάφι. Σε όλους τους εσωτερικούς και εξωτερικούς τοίχους του Ναού και του αδύτου, υπήρχαν ολόγυρα ανάγλυφες μορφές Χερουβίμ και φοινίκων. Αυτά στέκονταν όρθια στα πόδια τους και τα πρόσωπά τους ήταν στραμμένα προς τ' Άγια των Αγίων. Το δάπεδο όλου του Ναού είχε καλυφθεί με χρυσάφι. Η πόρτα του αδύτου ήταν δίφυλλη με πενταπλές παραστάδες. Ήταν κατασκευασμένη από ξύλο αρκεύθου (θαμνώδους αγκαθωτού κέδρου). Τα δύο φύλλα της πόρτας ήταν από ξύλο πεύκου και πάνω τους είχαν χαραγμένες ανάγλυφες μορφές Χερουβίμ, φοινίκων και ανοιγμένων λουλουδιών, όλα καλυμμένα με χρυσάφι. Το ίδιο έκανε ο Σολομών και στην είσοδο του κυρίως ναού. Οι παραστάδες αυτής ήταν από ξύλο αρκεύθου και ήταν τετραπλές. Τα δύο φύλλα της πόρτας ήταν από ξύλο πεύκου. Το κάθε θυρόφυλλο αποτελούνταν από δύο ξύλινα τεμάχια, τα οποία ανοιγόκλειναν. Πάνω τους είχαν χαραγμένες ανάγλυφες μορφές Χερουβίμ, φοινίκων και ανοιγμένων λουλουδιών, κι αυτά καλυμμένα με χρυσάφι. Ο Σολομώντας κατασκεύασε παραπέτασμα από λινό ύφασμα χρώματος κυανού (γαλάζιου), κόκκινου και πορφυρού (βαθυκόκκινου) και πάνω του υπήρχαν κεντημένες μορφές Χερουβίμ. Στο μπροστινό μέρος του Ναού κατασκεύασε δύο στύλους ύψους 35 πήχεων, ο ένας στα δεξιά και ο άλλος στα αριστερά. Αυτόν που ήταν στα δεξιά τον ονόμασε Κατόρθωσις κι αυτόν που ήταν στα αριστερά τον ονόμασε Ισχύς. Τα κιονόκρανα που βρίσκονταν πάνω στους στύλους είχαν ύψος 5 πήχεις. Κατασκεύασε επίσης διακοσμητικά πλέγματα σαν περιδέραιο, τις οποίες τοποθέτησε στις κεφαλές των στύλων. Έκαμε ακόμη 100 ομοιώματα καρπών ροδιάς τα οποία τοποθέτησε στα διακοσμητικά πλέγματα. Τέλος έχτισε το καταπέτασμα της εσωτερικής αυλής, τοποθετώντας τρεις σειρές από απελέκητες πέτρες και ανάμεσά τους μία σειρά από κέδρινα δοκάρια (Γ' Βασιλέων 6,15-36α. Β' Παραλειπομένων 3,5-17).
ΤΑ ΙΕΡΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ ΤΟΥ ΝΑΟΥ
Όταν ο Δαβίδ νίκησε τον Αδρααζάρ, το βασιλιά της Σουβά (Σωβά), πήρε τα χρυσά αντικείμενα που φορούσαν οι στρατιώτες του Αδρααζάρ και τα έφερε στην Ιερουσαλήμ. Αυτά τα πήρε ως λάφυρα ο Σουσακίμ, ο βασιλιάς της Αιγύπτου, όταν μπήκε στην Ιερουσαλήμ, τον καιρό που κυβερνούσε ο Ροβοάμ, ο γιος του Σολομώντα. Ακόμη ο Δαβίδ πήρε από τη Μασβάκ, την Μεταβηχάς και από τις άλλες πόλεις του Αδρααζάρ, μεγάλες ποσότητες χαλκού, με τις οποίες ο Σολομώντας κατασκεύασε αργότερα τη λεγόμενη χάλκινη θάλασσα, του στύλους και όλα τα χάλκινα σκεύη του Ναού του Σολομώντα (Β' Βασιλειών 8,7-8. Α' Παραλειπομένων 18,7-8).
Ο βασιλιάς Σολομών έφερε από την Τύρο έναν τεχνίτη σοφό και συνετό, τον Χιράμ, ο οποίος ήταν γιος μιας χήρας από τη φυλή Νεφθαλίμ και ο πατέρας του ήταν χαλκουργός από την Τύρο. Ο ίδιος είχε ιδιαίτερες ικανότητες και αντίληψη και ήξερε να κάνει κατασκευές από χαλκό. Ο Χιράμ οδηγήθηκε στο βασιλιά Σολομώντα και ανέλαβε να κατασκευάσει όλα τα ιερά αντικείμενα (Γ' Βασιλέων 7,1-2). Αλλού αναφέρεται ότι η μητέρα του Χιράμ καταγόταν από τη φυλή Δαν (Β' Παραλειπομένων 2,14). Το χυτήριο, όπου κατασκευάστηκαν όλα τα χάλκινα αντικείμενα βρίσκονταν στην περιοχή του Ιορδάνη, σε αργιλώδη τόπο μεταξύ Σοκχώθ και Σειρά (Σαρηδαθά) (Γ' Βασιλέων 7,33. Β' Παραλειπομένων 4,17).
Ο Χιράμ κατασκεύασε δύο στύλους για την είσοδο του Ναού ύψους 18 πήχεων, ο ένας στα δεξιά και ο άλλος στα αριστερά. Αυτόν που ήταν στα δεξιά τον ονόμασε Ιαχούμ (Κατόρθωσις) κι αυτόν που ήταν στα αριστερά τον ονόμασε Βαάς (Ισχύς). Η περίμετρος του κάθε στύλου ήταν 14 πήχεις. Οι προεξοχές των κοίλων ραβδώσεων είχαν πάχος 4 δάχτυλα. Τα κιονόκρανα που βρίσκονταν πάνω στους στύλους ήταν χάλκινα και είχαν ύψος 5 πήχεις. Κατασκεύασε επίσης δύο διακοσμητικά δικτυωτά πλέγματα, για να περικαλύψει τις ελικοειδής στροφές των κιονοκράνων. Ακόμη κατασκεύασε για το κάθε κιονόκρανο ένα κρεμαστό ανάγλυφο, που αποτελούνταν από δύο παράλληλες σειρές από 400 χάλκινα ομοιώματα καρπών ροδιάς, τα οποία τοποθέτησε πάνω στα διακοσμητικά πλέγματα. Πάνω τους τοποθέτησε και 400 χρυσά κουδουνάκια. Πάνω από τους δύο αυτούς στύλους τοποθετήθηκε χάλκινο ομοίωμα κρίνου, ύψους 4 πήχεων. Επάνω απ' αυτό υπήρχε επιστήλιο και στην πάνω πλευρά των επιστηλίων υπήρχε κιονόκρανο, πάχος ίσο με το επιστήλιο (Γ' Βασιλέων 7,3-9. 7,28. Β' Παραλειπομένων 3,15-17. 4,13).
Ο Χιράμ κατασκεύασε το θυσιαστήριο των ολοκαυτωμάτων, το οποίο ήταν από χαλκό. Το μήκος του ήταν 20 πήχεις, το πλάτος του ήταν 20 πήχεις και το ύψος του ήταν 10 πήχεις (Β' Παραλειπομένων 4,1).
Ο Χιράμ κατασκεύασε ακόμη τη λεγόμενη «χάλκινη θάλασσα». Ήταν μια μεγάλη, στρογγυλή, χάλκινη λεκάνη, με 10 πήχεις διάμετρο, 5 πήχεις ύψος και 30 πήχεις περίμετρο. Κάτω από τα χείλη της λεκάνης ολόγυρα, υπήρχαν 10 υποστηρίγματα, που απείχε το ένα από το άλλο ένα πήχυ. Το χείλος της θαλάσσης ήταν όπως το χείλος του ποτηριού και το πάχος του ήταν μία παλάμη. Το χείλος ήταν κοσμημένο με ανάγλυφους βλαστούς ανθισμένων κρίνων. Η χάλκινη θάλασσα στηρίζονταν πάνω σε 12 ομοιώματα χάλκινων βοδιών (μόσχων). Οι τρεις από αυτούς έστρεφαν το πρόσωπό τους προς το βορρά, οι άλλοι τρεις δυτικά, προς τη Μεσόγειο θάλασσα, οι άλλοι τρεις προς νότο και οι άλλοι τρεις προς την ανατολή. Τα πίσω μέρη τους ήταν στραμμένα προς το κέντρο της αυλής του Ναού. Κάθε 10 πήχεις οι χάλκινοι μόσχοι στήριζαν τη χάλκινη θάλασσα και τον λουτήρα ολόγυρα σε δύο σειρές. Ήταν χυτοί μαζί με τον λουτήρα, ώστε ν' αποτελούν ένα σώμα. Η χάλκινη θάλασσα χωρούσε περισσότερο από 20.000 κιλά νερό (Γ' Βασιλέων 7,10-13. Β' Παραλειπομένων 4,2-5).
Ο Χιράμ κατασκεύασε επίσης 10 χάλκινες βάσεις. Το μήκος κάθε βάσης ήταν 5 πήχεις, το πλάτος τους 4 πήχεις και το ύψος τους 6 πήχεις. Οι βάσεις ήταν κλεισμένες υδατοστεγώς με παράπλευρες πλάκες, οι οποίες βρίσκονταν μέσα στα πλαίσια που προεξήχαν. Στις πλευρές μεταξύ των πλαισίων υπήρχαν διακοσμήσεις από λιοντάρια, βόδια και Χερουβίμ. Οι ίδιες παραστάσεις υπήρχαν και στα προεξέχοντα πλαίσια. Πάνω και κάτω από τις παραστάσεις των λιονταριών και των βοδιών υπήρχαν ανάγλυφες παραστάσεις, που προεξείχαν τόσο, ώστε να φαίνονται ότι κρέμονταν πάνω από τις παραστάσεις των λιονταριών και των βοδιών. Κάθε χάλκινη βάση στηρίζονταν πάνω σε 4 χάλκινους τροχούς με χάλκινους άξονες. Στις τέσσερις γωνίες, κάτω από τη βάση, υπήρχαν χάλκινα υποστηρίγματα, ένα σε κάθε γωνιά, τα οποία ήταν κολλημένα στη βάση. Πάνω στους τροχούς του κάθε βάσης στηρίζονταν χάλκινοι βραχίονες. Το ύψος του κάθε τροχού ήταν 1,5 πήχυς. Οι τροχοί αυτοί ήταν κατασκευασμένοι όπως οι τροχοί ενός άρματος. Όλα αυτά ήταν κατασκευασμένα από χαλκό. Στην πάνω επιφάνεια κάθε βάσης υπήρχε σκέπασμα, που κάλυπτε όλη την επιφάνεια και ήταν κυρτό. Η κυρτότητα του ήταν μισός πήχυς. Στο πάνω μέρος της βάσης υπήρχαν χειρολαβές. Η βάση άνοιγε και έκλεινε με τις χειρολαβές. Εκεί όπου έκλεινε και άνοιγε η βάση υπήρχαν σκαλισμένα Χερουβίμ, λέοντες και φοίνικες. Το σχήμα της κάθε μιας από αυτές τις παραστάσεις υπήρχε και εσωτερικά σε κύκλο. Μετά ο Χιράμ κατασκεύασε 10 χάλκινους λουτήρες. Κάθε λουτήρας είχε μήκος 4 πήχεις και χωρούσε 40 χοείς (περίπου 132 λίτρα). Οι λουτήρες τοποθετήθηκαν πάνω στις βάσεις (Γ' Βασιλέων 7,14-24). Στη συνέχεια τοποθέτησαν τους πέντε λουτήρες στη δεξιά πλευρά του Ναού και τους άλλους πέντε στην αριστερή. Τη χάλκινη θάλασσα την τοποθέτησαν στη δεξιά πλευρά του Ναού, νοτιοανατολικά. Οι λουτήρες χρησίμευαν για να πλένουν σ' αυτούς τα σφάγια, αλλά και οτιδήποτε, που προορίζονταν για τις θυσίες. Οι ιερείς, όμως, πλένονταν στη χάλκινη θάλασσα (Γ' Βασιλέων 7,25. Β' Παραλειπομένων 4,6. 4,10).
Μετά ο Χιράμ κατασκεύασε τις χρυσές λυχνίες που βρίσκονταν μπροστά στα Άγια των Αγίων, για να φωτίζουν το χώρο σύμφωνα με την εντολή του Θεού. Αυτές τοποθετήθηκαν 5 στα αριστερά και 5 στα δεξιά. Οι λυχνίες αυτές ήταν κατασκευασμένες από καθαρό χρυσάφι, όπως επίσης τα λαμπάδια, οι λύχνοι και τα λαδικά ήταν κι αυτά από χρυσάφι (Γ' Βασιλέων 7,35. Β' Παραλειπομένων 4,7. 4,20). Κατασκεύασε ακόμη 10 τραπέζια και τα τοποθέτησε μέσα στο Ναό, τα 5 δεξιά και τ' άλλα 5 αριστερά. Κατασκεύασε ακόμη 100 χρυσά κύπελλα για τις σπονδές του οίνου. Κατασκεύασε την εσωτερική αυλή για τους ιερείς και τη μεγάλη εξωτερική αυλή, καθώς και τις πόρτες αυτών των αυλών. Τα θυρόφυλλα των θυρών τα κάλυψε με χαλκό (Β' Παραλειπομένων 4,8-9). Ακόμη ο Χιράμ κατασκεύασε τα τρίποδα, τα φτυάρια, τους λέβητες, τις θερμάστρες και τις φιάλες. Τέλος κατασκεύασε τις περόνες, τα πυρεία και τη σχάρα του θυσιαστηρίου, καθώς και όλα τα σκεύη του (Γ' Βασιλέων 7,26. Β' Παραλειπομένων 4,11. 4,16).
Έτσι ο Χιράμ τελείωσε όλες τις εργασίες, που του είχε αναθέσει ο βασιλιάς Σολομών στο Ναό του Κυρίου. Συνοπτικά ο Χιράμ κατασκεύασε το χάλκινο θυσιαστήριο, τους δύο στύλους και τα κιονόκρανα στην κορυφή τους, τα διακοσμητικά δικτυωτά πλέγματα που κάλυπταν τα κιονόκρανα στην κορυφή των στύλων, τα 400 ομοιώματα ροδιάς που υπήρχαν πάνω στα δικτυωτά πλέγματα, τους 10 χάλκινους λουτήρες και τις 10 βάσεις τους, τη χάλκινη θάλασσα και τα 12 ομοιώματα βοδιών κάτω από αυτή, καθώς και όλα τα χάλκινα ιερά αντικείμενα του Ναού (Γ' Βασιλέων 7,26-31. Β' Παραλειπομένων 4,11-16). Οι στύλοι που κατασκεύασε ο Χιράμ στο ναό του Κυρίου και στον οίκο του Σολομώντα ήταν 48 και ήταν όλοι χάλκινοι. Ο χαλκός που χρησιμοποιήθηκε για όλα αυτά τα έργα ήταν ανυπολόγιστος και τα αντικείμενα που έγιναν από χαλκό ήταν πολλά (Γ' Βασιλέων 7,31-32. Β' Παραλειπομένων 4,18). Ο Χιράμ, ύστερα από εντολή του Σολομώντα, κατασκεύασε κι όλα τα χρυσά ιερά αντικείμενα του Ναού του Κυρίου, δηλαδή το χρυσό θυσιαστήριο του θυμιάματος, τις χρυσές τράπεζες, πάνω στις οποίες τοποθετούνταν οι άρτοι της προθέσεως και τις χρυσές λυχνίες που βρίσκονταν μπροστά στα Άγια των Αγίων. Οι θύρες του Ναού και τα θυρόφυλλα της θύρας από τα Άγια των Αγίων και του Αδύτου ήταν από χρυσάφι. Ακόμη οι λαβίδες, οι λύχνοι, τα καρφιά, οι φιάλες, τα πινάκια, τα θυμιατήρια και τα πυροδοχεία ήταν κατασκευασμένα κι αυτά από χρυσάφι (Γ' Βασιλέων 7,34-36. Β' Παραλειπομένων 4,19-22).
Η ΑΠΟΠΕΡΑΤΩΣΗ ΤΟΥ ΝΑΟΥ ΚΑΙ Η ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΗΣ ΚΙΒΩΤΟΥ
Έτσι ο Σολομών ολοκλήρωσε το Ναό του Κυρίου. Κατόπιν μετέφερε στο Ναό όλα τα χρυσά κι ασημένια αφιερώματα του πατέρα του Δαβίδ και τα τοποθέτησε στο θησαυροφυλάκιο του Ναού (Γ' Βασιλέων 7,37. Β' Παραλειπομένων 5,1). Μετά ο Σολομών κάλεσε τους αρχηγούς των φυλών και τους πρεσβυτέρους του ισραηλιτικού λαού στην Ιερουσαλήμ, προκειμένου να μεταφέρον την Κιβωτό της Διαθήκης από την πόλη Δαβίδ στο Ναό του Κυρίου. Η μεταφορά έγινε το έβδομο μήνα Αθανίν (Τισρί), από τα μέσα Σεπτεμβρίου έως τα μέσα Οκτωβρίου, κατά τη γιορτή της Σκηνοπηγίας. Οι Λευίτες σήκωσαν και μετέφεραν την Κιβωτό της Διαθήκης, τη Σκηνή του Μαρτυρίου κι όλα τα ιερά σκεύη που υπήρχαν σ' αυτή. Κατά την πομπή της μεταφοράς προπορεύονταν ο βασιλιάς Σολομών και ο ισραηλιτικός λαός. Κατά τη διάρκεια της μεταφοράς θυσίαζαν αναρίθμητα πρόβατα και βόδια. Όταν η πομπή έφτασε στο Ναό, οι ιερείς τοποθέτησαν την Κιβωτό της Διαθήκης στο Άδυτο του Ναού, μέσα στα Άγια των Αγίων, κάτω από τις πτέρυγες των Χερουβίμ. Οι άκρες της Κιβωτού, από τις οποίες μεταφέρονταν, ήταν μακριές και φαίνονταν από τα Άγια των Αγίων, αλλά όχι και έξω απ' αυτά. Μέσα στην Κιβωτό τοποθέτησαν μόνο τις δύο πέτρινες πλάκες της Διαθήκης, που περιείχαν τις δέκα εντολές και τις οποίες ο Μωυσής είχε πάρει στο όρος Χωρήβ. Όταν οι ιερείς μετά την τελετή εξήλθαν από το Ναό, όλοι οι Λευίτες, απόγονοι του Ασάφ, του Αϊμάν και του Ιδιθούν, ενδεδυμένοι με βυσσίνους στολές, κρατούσαν στα χέρια τους μουσικά όργανα και βρισκόντουσαν ενώπιον του θυσιαστηρίου. Μαζί μ' αυτούς ήταν και 100 ιερείς, οι οποίοι κρατούσαν ιερές σάλπιγγες. Καθώς οι σάλπιγγες αντήχησαν και τα μουσικά όργανα έπαιζαν, όλοι μαζί υμνούσαν και δοξολογούσαν τον Κύριο. Κατά τη στιγμή εκείνη μια ολόλαμπρη νεφέλη της δόξας του Κυρίου γέμισε το Ναό. Οι ιερείς δεν μπορούσαν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους από το φως της νεφέλης, διότι η δόξα του Κυρίου γέμισε το Ναό. Έπειτα ο Σολομών ευλόγησε το λαό, που βρίσκονταν έξω από το Ναό (Γ' Βασιλέων 8,1-13. Β' Παραλειπομένων 5,2-14).
ΤΑ ΕΓΚΑΙΝΙΑ ΤΟΥ ΝΑΟΥ
Η τελετή των εγκαινίων μετά την αποπεράτωσή του ήταν εντυπωσιακή. Ο Σολομών, μετά τη μεταφορά της Κιβωτού, ευλόγησε και μίλησε στο λαό, που βρίσκονταν έξω από το Ναό (Γ' Βασιλέων 8,14-21. Β' Παραλειπομένων 6,1-11). Μετά στάθηκε μπροστά στο θυσιαστήριο των ολοκαυτωμάτων και ανέβηκε σ' ένα χάλκινο βάθρο, που βρισκόταν εκεί κοντά, στην αυλή του Ναού. Το μήκος του βάθρου ήταν 5 πήχεις, το πλάτος του 5 πήχεις και το ύψος του 3 πήχεις. Εκεί ο Σολομών ύψωσε τα χέρια του προς τον ουρανό και προσευχήθηκε στον Κύριο (Γ' Βασιλέων 8,22-53. Β' Παραλειπομένων 6,12-42). Όταν ο Σολομών τελείωσε την προσευχή του, φωτιά κατέβηκε από τον ουρανό και κατέκαψε τα ολοκαυτώματα που βρίσκονταν πάνω στο θυσιαστήριο. Οι ιερείς δεν μπορούσαν ακόμη να μπουν στο Ναό εξαιτίας της δόξας και της λάμψης του Κυρίου. Ο λαός, όταν είδε τη λάμψη στο Ναό και τη φωτιά να πέφτει από τον ουρανό, έπεσε με το πρόσωπο στη γη και προσκύνησε τον Κύριο υμνώντας τον. Κατά την τελετή προσφέρθηκαν ως θυσία 22.000 μοσχάρια και 120.000 πρόβατα. Οι ιερείς στέκονταν όρθιοι και άλλοι απ' αυτούς σάλπιζαν με τις σάλπιγγες. Οι Λευίτες έπαιζαν μουσικά όργανα, υμνώντας τον Κύριο. Δοξολογούσαν επίσης τον Κύριο με άσματα που είχε γράψει ο Δαβίδ (Γ' Βασιλέων 8,62-63. Β' Παραλειπομένων 7,1-6). Στη συνέχεια ο Σολομών ευλόγησε ξανά το λαό (Γ' Βασιλέων 8,54-61). Την ίδια μέρα ο Σολομών ευλόγησε την εσωτερική αυλή, η οποία βρισκόταν μπροστά στο Ναό, διότι εκεί προσέφερε τις αιματηρές και αναίμακτες θυσίες προς τον Κύριο, επειδή το χάλκινο θυσιαστήριο που βρισκόταν στην είσοδο του Ναού ήταν μικρό και δεν επαρκούσε. Επίσης τις ημέρες εκείνες εορταζόταν η γιορτή της Σκηνοπηγίας, η οποία διαρκούσε εφτά ημέρες, και γι' αυτό το λόγο βρισκόταν αρκετός κόσμος στην Ιερουσαλήμ, που είχε έρθει απ' όλα τα μέρη του βασιλείου. Η γιορτή των εγκαινίων του Ναού κράτησε επτά ημέρες, όσες και η γιορτή της Σκηνοπηγίας, κατά τις οποίες ο κόσμος έτρωγε και έπινε ενώπιον του Κυρίου. Την όγδοη ημέρα, δηλαδή την 23η μέρα του έβδομου μήνα, ο Σολομών επέτρεψε στο λαό να επιστρέψει στην πατρίδα του, οι οποίοι με τη σειρά τους δόξασαν το βασιλιά τους (Γ' Βασιλέων 8,64-66. Β' Παραλειπομένων 7,7-11).
Μετά την αποπεράτωση του Ναού, ο Σολομών πρόσφερε κάθε μέρα θυσίες. Πρόσφερε, επίσης, θυσίες κάθε Σάββατο, κάθε πρώτη του μήνα και στις τρεις μεγάλες γιορτές, το Πάσχα, την Πεντηκοστή και την Σκηνοπηγία, σύμφωνα με όσα είχε διατάξει ο Μωυσής να προσφέρονται (Β' Παραλειπομένων 8,12-13). Ο Σολομών καθόρισε, επίσης, και τις υπηρεσίες των ιερέων και των Λευιτών, όπως είχε κάνει ο πατέρας του ο Δαβίδ, για να υπηρετούν και να υμνούν τον Κύριο στο Ναό. Καθόρισε τους Λευίτες, που θα υπηρετούσαν ως θυρωροί στο Ναό και ως φύλακες στο θησαυροφυλάκιο του Ναού (Β' Παραλειπομένων 8,14-16).
Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΝΑΟΥ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΩΝ ΒΑΣΙΛΕΩΝ
Ο Κύριος μίλησε στον Σολομώντα μετά την κατασκευή του Ναού, και του υποσχέθηκε ότι η παρουσία Του θα κατοικεί εκεί διαπαντός. Τον προειδοποίησε όμως ότι εάν ο Ισραήλ αποστραφεί από τον Θεό και λατρεύσει τα είδωλα, τότε και ο Θεός θα απορρίψει και τον λαό Του, και τον ναό στον οποίο επέλεξε να κατοικεί, (Βασιλέων Γ' 9, 1-9). Η αποστασία δεν άργησε να έρθει, αμέσως μετά την βασιλεία του Σολομώντα. Ο Ροβοάμ που έγινε βασιλιάς του Ιούδα και βασίλευσε στην Ιερουσαλήμ για 17 χρόνια, έπραξε πονηρά ενώπιον του Θεού, χτίζοντας αγάλματα και άλση αφιερωμένα σε ξένους θεούς. Έτσι η πρώτη λεηλασία του Ναού πραγματοποιήθηκε τον πέμπτο χρόνο της βασιλείας του Ροβοάμ, όταν ο βασιλιάς της Αιγύπτου Σισάκ (Σουσακίμ), επιτέθηκε στην Ιερουσαλήμ και πήρε ως λάφυρα όλους τους θησαυρούς του Ναού, όλα τα χρυσά δόρατα και τα χρυσά αντικείμενα που φορούσαν οι στρατιώτες του Αδρααζάρ, βασιλιά της Σουβά, τα οποία ο Δαβίδ είχε πάρει όταν νίκησε το στρατό του Αδρααζάρ και τα είχε φέρει στην Ιερουσαλήμ, καθώς και όλα τα χρυσά όπλα που είχε κατασκευάσει ο Σολομώντας, και τα πήγε στην Αίγυπτο (Β' Βασιλειών 8,7. Γ' Βασιλέων 14,25-26. Α' Παραλειπομένων 18,7). Ο Ροβοάμ αντί των χρυσών που άρπαξε ο Σισάκ (Σουσακίμ), τα αντικατέστησε με χάλκινα και τα εμπιστεύθηκε στους αρχηγούς του βασιλικού ανακτόρου. Κάθε φορά που πήγαινε με επίσημη πομπή ο βασιλιάς στο Ναό του Κυρίου, οι σωματοφύλακες τα κρατούσαν, και όταν τελείωνε η πομπή τα επέστρεφαν πάλι στη θέση τους (Γ' Βασιλέων 14,27-28).
Λίγα χρόνια αργότερα, ο βασιλιάς Ασά, μετά τη μάχη με τους Αιθίοπες, επισκεύασε και ανακαίνισε το θυσιαστήριο που βρισκόταν μπροστά στο ναό του Κυρίου στην Ιερουσαλήμ. Στη συνέχεια πρόσφερε θυσίες στον Κύριο από τα λάφυρα, τα οποία είχαν φέρει μαζί τους από τη μάχη. Έτσι προσφέρθηκαν ως θυσία 700 μοσχάρια και 7.000 πρόβατα κατά την ημέρα εκείνη (Β' Παραλειπομένων 15,8-15). Ο Ασά ξανάφερε στο ναό του Κυρίου όλα τα αφιερώματα, χρυσά κι ασημένια, που είχαν αρπαχθεί παλιότερα, του προπάτορός του Δαβίδ και τα υπόλοιπα (Β' Παραλειπομένων 15,18). Όταν, όμως, ο Βαασά, βασιλιάς του Ισραήλ, εκστράτευσε κατά του Ιούδα, ο Ασά θα αφαιρέσει όλο το ασήμι και το χρυσάφι που είχε απομείνει στον Ναό, και θα το δώσει στον βασιλιά της Συρίας Άδερ για να κάνουν συνθήκη και να διαλύσει τη συμμαχία του με το Βαασά, έτσι ώστε ν' αποσύρει το στρατό του από την περιοχή του Ιούδα (Γ' Βασιλέων 15,16-19).
Όταν οι Μωαβίτες, οι Αμμωνίτες, οι Εδωμίτες και οι Μιναίοι εξεστράτευσαν να πολεμήσουν εναντίον του Ιωσαφάτ, ο βασιλιάς του Ιούδα φοβήθηκε και ζήτησε την βοήθεια του Κυρίου. Στο μεταξύ κήρυξε νηστεία σε όλο το βασίλειο του Ιούδα. Έτσι όλοι οι Ιουδαίοι συγκεντρώθηκαν απ' όλες τις πόλεις του Ιούδα στο Ναό των Ιεροσολύμων, για να ζητήσουν με θερμή προσευχή τη βοήθεια του Θεού. Ο Ιωσαφάτ σηκώθηκε όρθιος ανάμεσα στη συγκέντρωση του λαού που έγινε στην αυλή του Ναού στην Ιερουσαλήμ και προσευχήθηκε στον Κύριο. Όλοι οι άνδρες ήσαν όρθιοι ενώπιον του Κυρίου, μαζί με τις γυναίκες και τα παιδιά τους, και προσευχόντουσαν όλοι μαζί στον Κύριο. Κάποια στιγμή κατέβηκε το Πνεύμα του Κυρίου στον Οζιήλ, γιο του Ζαχαρία, που ήταν απόγονος του Ασάφ, και είπε στους Ισραηλίτες να μη φοβηθούν, γιατί ο Κύριος θα είναι μαζί τους (Β' Παραλειπομένων 20,1-19). Αφού με την παρέμβαση του Θεού οι εχθροί αλληλοεξοντώθηκαν, ο Ιωσαφάτ με το στρατό του επέστρεψαν χαρούμενοι στην Ιερουσαλήμ. Πήγαν στο Ναό του Κυρίου κι εκεί ύμνησαν και δοξολόγησαν το Θεό (Β' Παραλειπομένων 20,27-28).
Ο Ναός επίσης λεηλατήθηκε από τους Άραβες και τους Φιλισταίους επί του Ιωράμ. Εξήντα χρόνια αργότερα ο Ιωάς, βασιλέας του Ισραήλ, νίκησε τον Αμασία , βασιλιά του Ιούδα και εισήλθε στην Ιερουσαλήμ και στο Ναό (Βασιλέων Γ' 15,18, Βασιλέων Δ' 12,17). Ο υιός του Αμάσιου επανέφερε την ευτυχία στην πόλη αλλά μεγάλος σεισμός έφερε μεγάλες καταστροφές. Έτσι άρχισε η παραμέληση του Ναού, ακόμα και από τους ίδιους του ιερείς, οι οποίοι κατά την βασιλεία του Ιωάς πήραν εντολή για να επισκευάσουν τον Ναό, κάτι που αμέλησαν να κάνουν (Βασιλέων Δ' 12).
Η ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΝΑΟΥ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΒΑΒΥΛΩΝΙΟΥΣ
Με το πέρασμα του χρόνου ο ναός συλήθηκε και άλλοτε επισκευάσθηκε. Έγιναν προσθήκες καινούργιων στοιχείων και αφαιρέσεις άλλων. Το τέλος της Ιερουσαλήμ και του Ναού δεν θα αργούσε να έρθει, και προαναγγέλθηκε από τον Θεό κατά την βασιλεία του Μανασσή, ο οποίος έχτισε θυσιαστήρια ξένων θεών μέσα στον Ναό (Βασιλέων Δ' 21, 10-15). Ο Ναβουχοδονόσορας ο βασιλιάς της Βαβυλώνας έμελε να είναι αυτός που θα εκπλήρωνε την οργή του Θεού. Το 597 π.Χ, αρχικά κατά την βασιλεία του Ιωακείμ, πολιόρκησε την Ιερουσαλήμ, αφαίρεσε όλους τους θυσαυρούς του Ναού και του βασιλείου και πήρε αιχμαλώτους στην Βαβυλώνα, αφήνοντας πίσω μόνο το φτωχότερο μέρος του πληθυσμού και τον Σεδεκία βασιλιά τους. Ο Σεδεκίας όμως επαναστάτησε ενάντια στην Βαβυλώνα, με αποτέλεσμα μετά από 9 χρόνια ο Ναβουχοδονόσορας να επιστρέψει και να ξαναπολιορκήσει την Ιερουσαλήμ. Η πολιορκία κράτησε για δύο χρόνια, οι Βαβυλώνιοι υπερίσχυσαν, σκότωσαν τους υιούς του Σεδεκία μπροστά στα μάτια του και έπειτα τύφλωσαν και τον ίδιο, έκαψαν την πόλη και τον Ναό, διέλυσαν τα πολύτιμα υλικά με τα οποία είχε κατασκευαστεί ο Ναός και τα μετέφεραν στην Βαβυλώνα (Βασιλέων Δ' 25, 1-17). Μόνο την Κιβωτό της Διαθήκης δεν επέτρεψε ο Κύριος να μεταφερθεί στην Βαβυλώνα. Εξαφανίστηκε, και από τότε δεν ξαναβρέθηκε ποτέ. Σήμερα δεν σώζεται τίποτα από τον άλλοτε περικαλλή αυτό ναό και όσα γνωρίζουμε δεν είναι αποτέλεσμα αρχαιολογικών ανασκαφών αλλά φιλολογικών μαρτυριών.
Η ΑΝΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ ΤΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΟΥ ΝΑΟΥ Την πτώση της Βαβυλώνας, η οποία ξεπέρασε κάθε όριο ειδωλολατρίας και ανηθικότητας, και την επιστροφή των Ιουδαίων στην Ιερουσαλήμ είχε προφητεύσει και ο Ιερεμίας (Ιερεμίας 25,12. 29,10). Έπειτα από 70 χρόνια της αιχμαλωσίας των εβραίων από τους Βαβυλώνιους, το 538 ο βασιλιάς των Περσών Κύρος ο Μέγας χορήγησε με διάταγμα άδεια ανοικοδόμησης του ναού του Σολομώντα, πάνω στον χώρο, που αυτός προϋπήρχε. Μάλιστα έστειλε πίσω τους θησαυρούς και τα σκεύη που είχε αφαιρέσει από τον Ναό ο Ναβουχοδονόσορ, και το έργο ξεκίνησε με αρχηγό τον Ζοροβάβελ (Έσδρας 1 και 3, 1-2). Στο διάταγμα αυτό μάλιστα καθορίζονται και οι διαστάσεις του ως εξής: ύψος και πλάτος 27μ. τον επόμενο χρόνο, το 537 π.Χ. δηλαδή, άρχισε να ξανακτίζεται το θυσιαστήριο των ολοκαυτωμάτων και μετά το εξωτερικό τείχος του ναού.
Όταν τέθηκαν τα θεμέλια, όσοι είχαν δει τον προηγούμενο Ναό έκλαιγαν με δυνατούς λυγμούς, ενώ άλλοι αλάλαζαν από χαρά, τόσο ώστε δεν μπορούσε να ξεχωρίσει κάποιος τις φωνές της χαράς από το κλάμα. Ωστόσο οι μακροχρόνιοι εχθροί των Ισραηλιτών, οι Σαμαρείτες, διέβαλαν το έργο στους Πέρσες, λέγονταν ότι οι Ισραηλίτες δεν κατασκεύαζαν ναό αλλά οχυρωματικά έργα και φρούριο με το πρόσχημα του ναού. Τότε εμφανίστηκαν οι προφήτες Αγγαίος και Ζαχαρίας οι οποίοι στήριξαν τον λαό ώστε να συνεχιστεί το έργο (Έσδρας 5,1). Η άδεια ανοικοδόμησης ανακλήθηκε 2 φορές και 2 φορές χορηγήθηκε, με συνέπεια ο Ναός να ολοκληρωθεί το 516 π.Χ., επί της βασιλείας του Δαρείου Α΄. Πριν όμως ξεκινήσει η ανοικοδόμηση του ναού, που κράτησε συνολικά συνόλικά 21 χρόνια, έγιναν εργασίες ισοπέδωσης και διεύρυνσης του λόφου της Σιών. Το τείχος έγινε από 3 σειρές πελεκητών λίθων και μια σειρά ξύλινων δοκών με 3 μεγάλες πύλες. Στις 4 άκρες του τείχους προστέθηκαν τώρα πύργοι.
Ο νέος ναός είχε μια διαφορά με τον παλιό σημαντική εκτός των άλλων κατασκευαστικών. Το Άγιο των Αγίων τώρα ήταν άδειο και δεν ήταν τίποτα παραπάνω παρά οι πέτρες πάνω στις οποίες υπήρχε κάποτε η Κιβωτός της Διαθήκης. Σε αυτόν τον βράχο θυμιάτιζε ο ιερέας μια φορά τον χρόνο στην γιορτή του εξιλασμού. Ο νέος ναός όμως δεν μπορούσε να συγκριθεί σε μεγαλείο με τον ναό του Σολομώντα. Στην ουσία επρόκειτο για βιαστική αποκατάσταση του προηγούμενου ναού και συχνά χρειάζονταν επιδιορθώσεις.
Η ΛΕΗΛΑΣΙΑ ΤΟΥ ΝΑΟΥ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ ΚΑΙ Η ΔΕΥΤΕΡΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΡΩΜΑΙΟΥΣ
Ο Αντίοχος ο Δ΄ ο Επιφανης, το 171 π.Χ. δολοφόνησε τον αρχιερέα Ιάσονα, και αποφάσισε να διορίζει ο ίδιος τους αρχιερείς. Το 168 π.Χ. εξαιτίας των αντιδράσεων των ευσεβών Ιουδαίων και απογοητευμένος από την αποτυχία του να εισβάλει στην Αίγυπτο, εξαπέστειλε βίαιη επίθεση κατά των ιουδαϊκών θρησκευτικών τελετών. Κατέλαβε την Ιερουσαλήμ, κατέστρεψε τα τείχη, λαφυραγώγησε και βεβήλωσε τον Ναό τελώντας θυσία στον Ολύμπιο Δία, και σταματώντας κάθε ιουδαϊκή θυσία. Ο ιερέας Ματταθίας οργάνωσε την εξέγερση εναντίων του Αντίοχου, η οποία και συνεχίστηκε από τους 7 γιούς του, και ιδιαίτερα από τον Ιούδα τον επονομαζόμενο Μακκαβαίο, ο οποίος κατάφερε να νικήσει τον Αντίοχο και να ανακαταλάβει την Ιερουσαλήμ, ενώ ο Ναός αποκαταστάθηκε και αφιερώθηκε ξανά το 164 π.Χ.
Η άνοδος της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας έφτασε πολύ γρήγορα. Το 63 π.Χ. ο Πομπήιος μετά την κατάληψη της Συρίας πολιόρκησε την Ιερουσαλήμ, την οποία και κατέλαβε σχεδόν αναίμακτα, καθώς μεγάλο μέρος του πληθυσμού δεν έφερε αντίσταση. Οι οπαδοί όμως του βασιλιά Αριστόβουλου Β΄ θέλησαν να αντισταθούν, και οχυρώθηκαν μέσα στον Ναό ο οποίος πολιορκήθηκε από τους Ρωμαίους. Η πολιορκία κράτησε τρείς μήνες, με τον Πομπήιο να κυριεύει και να καταστρέφει τον Ναό, φονεύοντας στην μάχη 12.000 Ιουδαίους.
Η ΑΝΑΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΟΥ ΤΡΙΤΟΥ ΝΑΟΥ
Ο Ηρώδης ο Μέγας βασίλευσε στην Ιουδαία από το 37 π.Χ. εώς το 4 π.Χ. αφήνοντας μεγάλη αρχιτεκτονική κληρονομιά. Ο Ηρώδης αν και δεν ήταν Ιουδαίος στην καταγωγή, ξαναέκτισε όμως τον Ναό, για να κερδίσει έτσι την εύνοια των Ιουδαίων και να τους κρατήσει υποταγμένους. Ο Ναός του Ηρώδη, ήταν ο μεγαλύτερος και ο πιο λαμπρός από τους τρείς που κατασκευάστηκαν, ξεκίνησε να χτίζεται το 19 π.Χ. και ολοκληρώθηκε το 64 μ.Χ.. Ο κύριος ναός ωστόσο, οικοδομήθηκε μέσα σε 17 μήνες, ενώ την εποχή του Χριστού αριθμούσε ήδη 46 οικοδομές (Ιωάννης 2, 18-21). Το μεγαλοπρεπές αυτό οικοδόμημα κάλυπτε μία έκταση 150 στρεμάτων, με το τείχος που το περιέβαλε να έχει μήκος 300 μέτρα, ενώ το ύψος σε κάποια σημεία του Ναού έφτανε τα 50 μέτρα.
Η βασική διαφορά του τείχους του ναού του Ηρώδη με τους προηγούμενους είναι ότι το κάθε τείχος είχε στοά με μια πύλη. Οι στοές πιθανόν να χρησίμευαν ως προφύλαξη από την βροχή για τους πιστούς. Η πιο μεγαλοπρεπής στοά, η νότια η λεγόμενη «Βασίλειος» στηρίζονταν σε 3 γραμμές κιόνων κορινθιακού τύπου. Από αυτή την στοά γίνονταν η είσοδος στην εξωτερική αυλή ή «αυλή των εθνών». Ένα δεύτερο τείχος χώριζε τον κυρίως ναό από την αυλή των εθνών. Λίγο πριν από αυτό το τείχος υπήρχε ένα κιγκλίδωμα πάνω στο οποίο βρίσκονταν πινακίδες στα ελληνικά και λατινικά και προειδοποιούσαν ότι ο θάνατος περίμενε όποιον μη Ιουδαίο μπει εντός του τείχους:
«ΜΗΘΕΝΑ ΑΛΛΟΓΕΝΗ ΕΙΣΠΟΡΕΥΕΣΘΑΙ ΕΝΤΟΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΤΟ ΙΕΡΟΝ ΤΡΥΦΡΑΚΤΟΥ ΚΑΙ
ΠΕΡΙΒΟΛΟΥ ΩΣ Δ’ ΑΝ ΛΗΦΘΗ ΕΑΥΤΩ, ΑΙΤΙΟΣ ΕΣΤΑΙ ΔΙΑ ΤΟ ΕΞΑΚΟΛΟΥΘΕΙΝ ΘΑΝΑΤΟΝ». Σε αυτόν τον ναό στα Άγια των Αγίων δεν υπήρχαν ιερά αντικείμενα. Ο ναός του Ηρώδη έμοιαζε πολύ με τον παλαιότερο του, ναό του Σολομώντα αλλά ήταν μεγαλύτερος, πλουσιότερος και περικαλλέστερος. Ο Ναός ολοκληρώθηκε το 64 μ.Χ. λίγο πριν την καταστροφή του. Ο περίβολος του ναού ήταν χώρος τόσο για Ιουδαίους όσο και για Εθνικούς. Με κόκκινο βέλος σημειώνεται το τείχος πέρα του οποίου απαγορεύονταν η είσοδος στους Εθνικούς. Απαγόρευση που δεν έγινε σεβαστή από τον Αντίοχο τον Επιφανή, με αντίκτυπο τα δυστυχή γεγονότα κατά των Ιουδαίων και την έναρξη των Μακκαβαϊκών πολέμων και την εκδίωξη των ελληνικών δυνάμεων από την Παλαιστίνη.
Η ΤΕΛΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΡΩΜΑΙΟΥΣ ΤΟ 70 μ.Χ.
Το 66 μ.Χ. ξέσπασε η Ιουδαϊκή επανάσταση εναντίων των Ρωμαίων. Ο Νέρωνας έστειλε στην Ιουδαία τον Βεσπασιανό, ο οποίος συνοδευόμενος από τον γιο του Τίτο κινήθηκε κατά της Παλαιστίνης, κυριεύοντας τα επαναστατημένα κέντρα της Σαμάρειας και της Γαλιλαίας. Το 68 μ.Χ. που ήρθε η είδηση του θανάτου του Νέρωνα, είχε ήδη καταλάβει σχεδόν όλες τις περιοχές γύρω από την Ιερουσαλήμ, και επέστρεψε στην Ρώμη όπου ανακηρύχθηκε αυτοκράτορας. Την συνέχιση του πολέμου στην Ιουδαία ανέλαβε ο Τίτος, ο οποίος πολιόρκησε την Ιερουσαλήμ και το 70 μ.Χ. κατάφερε να περάσει τα τείχη και να κυριεύσει όλη την πόλη εκτός από τον Ναό, μέσα στον οποίο οχυρώθηκαν πολλοί Ισραηλίτες. Αρχικά ο Τίτος προσπάθησε να βρει κάποια συμβιβαστική λύση ώστε να μην καταστραφεί ο Ναός, όμως η πολιορκημένοι αρνούνταν να παραδοθούν παρόλο που δεν είχαν καμία ελπίδα σωτηρίας. Αυτό το μεγάλο έργο καταστράφηκε ολοκληρωτικά από πυρκαγιά που άναψε δαυλός ριπτόμενος από Ρωμαίο στρατιώτη έστω και αν το ρωμαϊκό στράτευμα είχε σαφείς εντολές ώστε ο ναός να μην πειραχτεί. Δεν έμεινε τίποτα από το λαμπρό οικοδόμημα, παρά μόνο το οικόπεδο πάνω στο οποίο είχε χτιστεί, το οποίο και μετατράπηκε σε Ρωμαϊκό στρατόπεδο.
Η ΠΡΟΦΗΤΕΙΑ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΤΡΙΤΟΥ ΝΑΟΥ Ματθαίος 24,1-2 «1 Καὶ ἐξελθὼν ὁ Ἰησοῦς ἐπορεύετο ἀπὸ τοῦ ἱεροῦ· καὶ προσῆλθον οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ ἐπιδεῖξαι αὐτῷ τὰς οἰκοδομὰς τοῦ ἱεροῦ. 2 ὁ δὲ Ἰησοῦς εἶπεν αὐτοῖς· Οὐ βλέπετε ταῦτα πάντα; ἀμὴν λέγω ὑμῖν, οὐ μὴ ἀφεθῇ ὧδε λίθος ἐπὶ λίθον ὃς οὐ καταλυθήσεται.»
Ο ΝΑΟΣ ΤΟΥ ΣΟΛΟΜΩΝΤΑ ΚΑΙ ΤΟ ΤΕΜΕΝΟΣ ΤΟΥ ΟΜΑΡ
Από την βασιλεία του Ηρώδη και για 600 χρόνια αργότερα ο Ιερός Λόφος αγνοήθηκε και από τους Ρωμαίους όσο και από τους Βυζαντινούς, οι οποίοι ανέγειραν κτίσματα χωρίς σημασία. Εκεί όμως που έστεκε ο ναός του Ηρώδη, ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Αδριανός ανέγειρε Ναό του Καπιτωλίου Διός και ένα βωμό. Οι Ιουδαίοι θεώρησαν αυτή την ενέργεια ως αμέριστη ασέβεια και γι’ αυτό εξεγέρθηκαν σε άγρια αντίσταση που κράτησε 3 ή 4 χρόνια (132 - 135), κατά την οποία οι Ρωμαίοι αναγκάσθηκαν να καταλάβουν την Ιουδαία βήμα προς βήμα. Λέγεται ότι οι Ρωμαίοι κατέλαβαν 50 κάστρα, 985 πόλεις και εξολόθρευσαν 580.000 Ιουδαίους. Όσοι απέμειναν πουλήθηκαν ως δούλοι και η πόλη έγινε στρατιωτική αποικία με το όνομα Αίλια Καπιτωλίνα. Η είσοδος στους Ιουδαίους απαγορεύονταν αυστηρά στην Αίλια και γι’ αυτό ο Αδριανός λέγεται ότι έκοψε νομίσματα με χοίρους επ’ αυτών αλλά και από πάνω από την κεντρική πύλη έστησε μεγάλο άγαλμα χοίρου. Με αυτό τον τρόπο συντελέστηκε η διασπορά των Ιουδαίων σε όλο τον κόσμο και η οποία είχε αρχίσει επί Βεσπασιανού (70 μ.Χ.). Στους Ιουδαίους απαγορεύθηκε η είσοδος στην Ιερουσαλήμ, και μόνο μια φορά το χρόνο τους επιτρέπονταν να κλαίνε στα πόδια του περιτειχίσματος την δυστυχία του λαού και της ιερής πόλης τους.
Η ΠΡΟΦΗΤΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΙΑΣΠΟΡΑ ΤΩΝ ΙΟΥΔΑΙΩΝ «17 υἱὲ ἀνθρώπου, οἶκος Ἰσραὴλ κατῴκησεν ἐπὶ τῆς γῆς αὐτῶν καὶ ἐμίαναν αὐτὴν ἐν τῇ ὁδῷ αὐτῶν καὶ ἐν τοῖς εἰδώλοις αὐτῶν καὶ ἐν ταῖς ἀκαθαρσίαις αὐτῶν· κατὰ τὴν ἀκαθαρσίαν τῆς ἀποκαθημένης ἐγενήθη ἡ ὁδὸς αὐτῶν πρὸ προσώπου μου. 18 καὶ ἐξέχεα τὸν θυμόν μου ἐπ' αὐτοὺς 19 καὶ διέσπειρα αὐτοὺς εἰς τὰ ἔθνη καὶ ἐλίκμησα αὐτοὺς εἰς τὰς χώρας· κατὰ τὴν ὁδὸν αὐτῶν καὶ κατὰ τὴν ἁμαρτίαν αὐτῶν ἔκρινα αὐτούς. 20 καὶ εἰσήλθοσαν εἰς τὰ ἔθνη, οὗ εἰσήλθοσαν ἐκεῖ, καὶ ἐβεβήλωσαν τὸ ὄνομά μου τὸ ἅγιον ἐν τῷ λέγεσθαι αὐτούς· λαὸς Κυρίου οὗτοι καὶ ἐκ τῆς γῆς αὐτοῦ ἐξεληλύθασι. 21 καὶ ἐφεισάμην αὐτῶν διὰ τὸ ὄνομά μου τὸ ἅγιον, ὃ ἐβεβήλωσαν οἶκος Ἰσραὴλ ἐν τοῖς ἔθνεσιν, οὗ εἰσήλθοσαν ἐκεῖ. 22 διὰ τοῦτο εἰπὸν τῷ οἴκῳ Ἰσραήλ· τάδε λέγει Κύριος· οὐχ ὑμῖν ἐγὼ ποιῶ, οἶκος Ἰσραήλ, ἀλλ' ἢ διὰ τὸ ὄνομά μου τὸ ἅγιον, ὃ ἐβεβηλώσατε ἐν τοῖς ἔθνεσιν, οὗ εἰσήλθετε ἐκεῖ. 23 καὶ ἁγιάσω τὸ ὄνομά μου τὸ μέγα τὸ βεβηλωθὲν ἐν τοῖς ἔθνεσιν, ὃ ἐβεβηλώσατε ἐν μέσῳ αὐτῶν, καὶ γνώσονται τὰ ἔθνη ὅτι ἐγώ εἰμι Κύριος ἐν τῷ ἁγιασθῆναί με ἐν ὑμῖν κατ' ὀφθαλμοὺς αὐτῶν. 24 καὶ λήψομαι ὑμᾶς ἐκ τῶν ἐθνῶν καὶ ἀθροίσω ὑμᾶς ἐκ πασῶν τῶν γαιῶν καὶ εἰσάξω ὑμᾶς εἰς τὴν γῆν ὑμῶν... 28 καὶ κατοικήσετε ἐπὶ τῆς γῆς, ἧς ἔδωκα τοῖς πατράσιν ὑμῶν, καὶ ἔσεσθέ μοι εἰς λαόν, καὶ ἐγὼ ἔσομαι ὑμῖν εἰς Θεόν.» Προφήτης Ιεζεκιήλ 36, 17-28
Η ΜΕΤΑΓΕΝΕΣΤΕΡΗ ΕΠΟΧΗ ΚΑΙ ΤΟ ΤΕΜΕΝΟΣ ΤΟΥ ΟΜΑΡ
Το 1970 ανακαλύφθηκαν πάνω στον λόφο τα απομεινάρια ενός ναού που είχε κτίσει η Αγία Ελένη, στο σημείο εύρεσης του Τίμιου Σταυρού. Αργότερα ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός έστησε ένα μεγάλο σταυρό στο σημείο όπου βρίσκονταν πριν το Άγιο των Αγίων. Ο ίδιος οικοδόμησε πάνω στο λόφο μια Βασιλική προς τιμή της Θεοτόκου.
Το 638 μ.Χ. οι άραβες μουσουλμάνοι με τον χαλίφη Omar κατέλαβαν τον χώρο του λόφου μετατρέποντάς τον σε ιερό χώρο και για τους ίδιους. Ο λόφος Μορία ονομάστηκε Al Haram - Al Sharif, που σημαίνει ιερό άσυλο, αφού πρώτα εξαγνίστηκε με ροδόνερο και θυμίαμα. Το 691 ο σουλτάνος Abd Al- Malk Ibn Marwan έκτισε ένα οκταγωνικό θόλο, τον λεγόμενο Θόλο του Βράχου που βρίσκεται πάνω από τον ιερό βράχο es-Sakhra, όπου σύμφωνα με την παράδοση ο Σολομώντας είχε κτίσει τον ναό του Θεού. Από αυτόν τον βράχο ανέβηκε σύμφωνα με την παράδοση ο Μωάμεθ στον ουρανό έπειτα από την ολονύκτια πορεία του από την Μέκκα.
Ο Κύριος εκπλήρωσε την προειδοποίησή προς τον λαό Του, ότι αν Τον εγκαταλείψουν τότε θα εγκαταλείψει κι Αυτός τον τόπο που εξέλεξε να κατοικεί. «Εάν ποτέ στραφήτε απ' εμού, σεις ή τα τέκνα σας, και δεν φυλάξητε τας εντολάς μου, τα διατάγματά μου, τα οποία έθεσα έμπροσθέν σας, αλλά υπάγητε και λατρεύσητε άλλους θεούς και προσκυνήσητε αυτούς, τότε θέλω εκριζώσει τον Ισραήλ από προσώπου της γης, την οποίαν έδωκα εις αυτούς· και τον οίκον τούτον, τον οποίον ηγίασα διά το όνομά μου, θέλω απορρίψει από προσώπου μου· και ο Ισραήλ θέλει είσθαι εις παροιμίαν και εμπαιγμόν μεταξύ πάντων των λαών. Περί δε του οίκου τούτου, όστις έγεινε τόσον υψηλός, πας ο διαβαίνων πλησίον αυτού θέλει μένει έκθαμβος και θέλει κάμνει συριγμόν· και θέλουσι λέγει, Διά τι ο Κύριος έκαμεν ούτως εις την γην ταύτην και εις τον οίκον τούτον; Και θέλουσιν αποκρίνεσθαι, Επειδή εγκατέλιπον Κύριον τον Θεόν αυτών, όστις εξήγαγε τους πατέρας αυτών εκ γης Αιγύπτου, και προσεκολλήθησαν εις άλλους θεούς και προσεκύνησαν αυτούς και ελάτρευσαν αυτούς, διά τούτο ο Κύριος επέφερεν επ' αυτούς άπαν τούτο το κακόν» (Βασιλέων Γ' 9, 6-9).
Η χρυσή πύλη, από όπου λέγεται ότι ο Ιησούς εισήλθε στα Ιεροσόλυμα, κλείστηκε από τους Μουσουλμάνους. Ένα μικρό υπόγειο τζαμί χτίσθηκε στη νοτιανατολική γωνία του λόφου. Αυτό κατά την παράδοση περιελάμβανε απομεινάρια από την βρεφική ηλικία του Ιησού.
Το 1099 σταυροφόροι από την Ευρώπη σπάζουν την βόρεια Πύλη της Ιερουσαλήμ και καταλαμβάνουν τον Ιερό Λόφο Μορία, ο οποίος και από αυτούς θεωρείται ιερός τόπος. Η ιερότητα του τόπου σχετίζονταν με το ότι εκεί υποδέχτηκε τον Ιησού ο Συμεών κατά την Υπαπαντή του Κυρίου. Έτσι με την επίθεση των σταυροφόρων ο λόφος μετατρέπεται αν και ιερός χώρος σε χώρο σφαγής. Όλοι οι Μουσουλμάνοι κατέφυγαν στο Al-Aqsa για να σωθούν. Εκεί ωστόσο σφαγιάστηκαν το επόμενο πρωί από τους σταυροφόρους. Οι σταυροφόροι μετέτρεψαν ελαφρώς τον ναό των Αράβων και σκέπασαν με μάρμαρο τον Ιερό Βράχο ώστε να λειτουργούν επάνω του. Πριν από το 1170 ένας τεράστιος σιδερένιος σταυρός τοποθετήθηκε πάνω από τον θόλο. Το τζαμί Al-Aqsa χρησιμοποιήθηκε ως παλάτι των Λατίνων Βασιλέων. Έγιναν και άλλες εσωτερικές αλλαγές αλλά δεν υπάρχουν σημερινά υπολείμματα εκτός από ελάχιστες περιπτώσεις. Το 1187 ο Αιγύπτιος Σουλτάνος Saladin κατέλαβε την Ιερουσαλήμ και την έθεσε ξανά υπό αραβική κυριαρχία. Τα μοναστήρια και οι εκκλησίες του λόφου Μορία μετατράπηκαν σε μεντρεσέδες (μουσουλμανικά σχολεία όπου διδάσκονταν ο νόμος του Ισλάμ). Τα μάρμαρα που κάλυπταν τον Ιερό Βράχο έσπασαν και ο σταυρός που έστεφε τον Θόλο του Βράχου σύρθηκε στους δρόμους μέχρι τον λεγόμενο Πύργο του Δαυίδ, όπου τον έλιωσαν. Ο Ιερός λόφος έμεινε υπό αραβική κατάκτηση έως το 1917, οπότε περιήλθε σε Αγγλική αρμοστεία για να δοθεί το 1967 μαζί με όλη την παλιά Ιερουσαλήμ στο κράτος του Ισραήλ.
|
||||||||||||
